Ka Puuhonua o na Hawaii, Volume IV, Number 3, 19 January 1917 — KU KA AHAHUI MALAMA A HOAIE DALA O NA HAWAII. HE AHAHUI HOOKUONOONO; HE PUUHONUA NO KEIA MUA A KU. [ARTICLE]

KU KA AHAHUI

MALAMA A HOAIE DALA O NA HAWAII.

HE AHAHUI HOOKUONOONO; HE PUUHONUA NO KEIA MUA A KU.

0 kekahi ninau nui loa iwaena o ka,Lahm' Hawan i keia la, o!a ao ka ninau lioopakele i na kanaka Hawaii mai ba ilihune ma : o kei'i o!a ana. Aole keia he hinau hou, aka, he ninau keia i ku maQ imua o keia Lahui no na makahiki loihī a hiki mai la i keia la, 1 ka huli ana a nana aku ihope, aole he wahi iloko oka mooielo oke ola Lahui ana o na Hawaii' e hofke ana i ka pane i* ana o keia ninau. Oka kakou mnu mea e ike, oia no ka haawi ana aku o na Hawaii i ko lakou o!a a me ko lakou pmo ia hai, ?o!e hoi o ke kukulu ana ae i kekahi mea e hoopakele h lakou mai na pillkia ae o Ueia noho kino «n». Iloko o na mahele hoonaauao, hōomana, kalāiaina a me hoonu! waiwai, aole loa na i a'o ia i ka hooponopono ana iko lākou o!a honna ana. A, m»mullo keia hemahemā nui loa, ua lilo aku ka hapanui o ko lakou niiu waiwai-paa ame ko hkou mau waiwai-lewa ia hai, a, i keia la, ua li-Io ka hapanul o lakou i poe kuewa iloko oko lakou aina ponoi, e noho ana hoi malalo aku o hai. I keia la, k» nee nei na lahui e mamua o ka Lahui Haw»ii, a he mea kaamāha no keia ke noonoo ae. Eia kakoa ihope ioa e naue nei i ke!a ame keia .la ' : ; ■ " V: "

Aka, aole i paālea manaolaoa no oa HaWaii. Mamuli o oa ike hou i komo maī, a, māmuli o ka mak?ukau i loaa mai, ke oni nei m opio Hawaii me ka ikaiika, me ki wiwoole. He hoailona maikai ke>a; he #ka no ke au hou e hoea mai ana iloko 0 ke ola aaa o na Hawaii. Ma keia tnda aku, e papahia » papakolu iho ana keia ikaika nee maa o n; Opio Hawn'i, a ke iioi nei ka mea kakau, e ike! kokeia keia ikaika nee mua iloko o na makahiki pokole loa, E a'o na Hawaii i ka nee mua; 1 ka mi-oi; i ka onou ia lakoa iho imua me ka wiwoole; a, e a'o sku i ka hoonu! aku i ka hana, a i ka houuku mai i ka oielo me ka hoopau manawa eie. . O kekahi o na hoaUona o k« ikaika a me ka nee moa i ikeia iwaena o na Opio Hawaii o Ho* nolulu, oia no k§ ku ana , ae nei o ka Ahahui Malama a Hoaie Data o na H*waii i Honolulu nei. O keia Ahahūi, oia no ka hua o kekahi hana i kukuluia e ka mea kakau iloko o lune,|

' 1916. I kona wa i hoomaopopo le'a ai ika noi o ka hune iwaena o na Opio Hawaii, ua kukalu ae oia i Hui Malama D«la iwaena o kana mau opio. He nui na poB i komo msi; a, ,o na dala i houluulula, oa booj komoia aku iloko ona wahi Ikupono e hoohua nui māj ai i |ke ola. | Ina mahina a pau, ua lawe j mai nā opio e hookomo iloko o ko lakoo maa waihona pakahi, i ina kenikenl a lakou i hoiliil? ffi, I a peia ka ban* ana a hiki i ka mahuahua loa ana o keia waihona. Ik» la hope o £)ekemaba .i Kal» akp la, be $3,335.00 j loaa i na opio me ke oia o ewalu pakeneka ilokō o na malama he elima. Ika hiki ana i keia huina, ua Ipaa ae ka makemake i kekahi o na lala o ka hui i home nona. Nolaila, ua ala mai ka ninau hoohui me ke aopuni. Ia wa no i hui hou ai na opio, a ma o ka lakou mau noonoo ana, ua hoonui hou ia ae ka hana a ka hui, a ua komo mai na hana e ae iloko o kona Kumukanawai. Mafaope oko Ukou hui ana, ua noiia aku ke Aupani e hoopuka mai i Palapala Hoohui no ka Ahahui i ku-! hke me na mea i hoolalaia. A, i keia !a, ua puka mai ua Palapala Hoohui ala, a, ua loaa i ka hui ka naana e nee mua aku ai e hooko i kana hana. O ke kumnwaiwai i'o o ka

Āhahui he ' $20,000.00, a, ua | loaa iaia ka mana 0 hoonui aku ! ia kumuwaiwai a hiki i ka hookahi miliona dala. | O na Luna Nui oka Ahahui l oia no keia: | . Akaiko Akana, . ... .Peresidena| |J. W. McGuire. . . .Hope Per.| j James K, Kula.... Kakauolelo! Edwin Murray.... Puuku ame | Lunahoohana. Samoel Manu..... .Lunahooia O kekahi o na manao ano j nui o ka Ahahuī oia no keia: I—O1 —O ka malama ana ina walhona 0 kona mau lala. O na dala s pau e hookomoia ana J iloko o ka hui, no na iala ia, aole mea nana e hoopilikia ia dala. Oka hookomo ana i keia mau dala, penei no ia: a. Mao na kea la e kuaiia ai. He $100.00 oke kea hookahi. Ika wae kuai ai i keia kea, he $100 ke kaki, a 0 keia' hookahi dala no na hoolilo ia o! ka hui. Ina e koe mai kekahi o keia mau da!a, alaila, e hoolilo | ia ana ia koena i puka n.o ke' da!a, a, mao ia puka aia e hoi! hou mai a! no ke dala i ka mea!

nana i iku. Ina hookahi kea e kuaiia ai, alaila, hoōkahi dala ia o ka mahlna, e uku ai a hiki i ka pau ana. O ia hoi, he 100 mahina ia e uku ai mamua oka loaa ana o ke kea hookahl. Ina e hiki ke ukuia i ka wa hookahi ua hiki no. B hoomanao mauia, aia waie no apau na' 'ftgaTlra iukui?>, alaila, loaa mai ka p»ka |o na da!a i hookomoia, aote ma- i imua ae o ia manawa. Ina ellma., i kea e'kuaiia ai, alaila, he $500! ia o ka mahina e uku liilii āi a hiki i ka pau ana. c. Ina hoi e makemake ana kekahi mea e waiho i.kana dala me ka hui, aole me ka hanako, a, ina aole ona makemāke ej| kuai i kea, alaila, e lawe sna no| ka bui i kr»na da!a, ā e malama la no ua daia ala me ke ola o 5 pakeneka, a j ole, 6 pakene-: ka paha o ka makahiki, aole e! emi una! malalo o 5 pakeneka. I ka e pau ai na kea i ka ukuj ia, alaila, e loaa aka ana no ka, palapala hooia a kaAhahui. Ia: wa e loaa aka ai .kapuka o na' kea. B hoomanao kela eme keia, 0 kaia naau dala i hoaliloia no ua kea' a i ole, i waiho paha mej ka Ahahu'., n.o ka lala ia, a, no kona waihona. I ka wa ona 2 makemake Ai e hoi hpu akij keia mau dala (da!a i waihoia raa ka hdi, ame kedala i hoolilo ia no na kea) me ia, e hoiki mai no oia.i kena niB}cemake 6Cf Ia mamua ae o ka manawa, i ka hui, a, e hoihoi pa mai i ka pa] iapala hooia ia wa hookahi, alaj iia, e loaa aku no iaia na daia a apau ana i hookoaio ai iloko 9 ka hui me na puka apau i ioaa 1 ua dala ala. Noikila, e ike mai ka mea heluheki i ka ma* nao maoli o keia, hu», « ?a fco ; , o ka hookaoaoono ana i mau lala, ame ka hoopakele aaa ia l?kou. Aole 0 aeia lala 0 kuai aku i kekam o maokea īa ha'i aku, i ka hui wale no ok e kuai ai. | 2. O kekahi o na manao ano nui o ka hui, o ke kukulo home ana no kona mau lala, ke kuai iiina, ame ka hoaie dala. j 3. O ke|waiains ka tnaImn molaki ana me ka hoopī-

!kele ana i kona mau lala mai na molakl mai malona o ko lskou mau aina. 4. Oka hookomo ana aku i na waihona like ole'iloko o na wahi e hoohuu nui mal ai i na pomaikai, oi& hoi, ola oke dala. . 5. oka ume ana rnai inu waihona like ole ona Hawaii a kahi hookahi, peia no hoi ko )akou mau waiwai paa ame na wai wai ltw«. Eku aku ana ka hui e hoopakele i na waiwai o na Hawaii mai ka Jilo ana akn ia h»*f, ae ku &ku ana oia e hoao ma na ano npau e hookuonoono i kena mau lala. O keia ae la kekahi o na mea ano nui o keia hui i kuai i keia la. Me ka hauoli nai na lunanui e hoike akea ae nei i keis b, i ka pau loa ana ona kea ika liio, ake manaoH.ua uei h-;koo,

aole e loihi na la ma keia hop® īiku, e hoonui houia ae ana ke kumu-waiwai o ka hui. Mao keia alahele wale ala no e lo*a hou ai he manaolana hou iwaena o na Hawaii no keia mua aku, a mao keia alahele wfcle ala no e alo ai lakou i na pilikia kino o kel* oJa ank iloko o keia au .* *E na Ha waii, e loaa ko lakou kahuapaa lepo ame ka" home, e hoonui aku i ko lakou ike ame ka naa-1 uao iloko o na mahele apau, a, i eonipaano ka pono. O keia na mahele iloko o ka Puahonoa o ke ola a«e ka madao-! iana o keia noho honua ana. i Aole ala e ae e uhai ai. j Oke Keeoa Oihana o ka Aiiahui, ui« no ia ma ke Keena Pa'i Paiapala oki Nupepa Ka Piuhonu* ona Hawail, Kapiolani Ha!e, Alanul Alakea.