Ka Puuhonua o na Hawaii, Volume IV, Number 9, 2 March 1917 — KA NINAU WAIONA MA HAWAII NEI. [ARTICLE]

KA NINAU WAIONA MA HAWAII NEI.

Ma ka nana aku i k i manao o ka lehulehu 1 i keia mau fa e nee nei, he mea maopopo loa ua ike maoli na kanaka i'ke'ino a me ka make o ka waiona, ake alu nei lakou ma na ano a pau ei kakoo aku i na hana a pau e hookaawale loa ia' aku ai ka waiona mai Hawaii aku nei. Pono keia hanal Mai hoomaha no hoi a hiki ike kaawale loa ana aku o keia ino mai a kakou iku. ; īloko ō ka aina i keiā la he 127 mau wahi koai rama, ā, mai keia mau wahi .aku i hoolawa ia aku ai kekahi mau ' "wahi e aku. Ma Kauai he ehiku mau halekuai nui, Ma Maui he Jima mau hale o keiā ano, elua hote!e, hookahi haleaina, he halekuai rami (Sa!oon); a he elua mr.u wāhi hana rama ma Hawaii, 'he eha hctele, 12 mau wahi kuai nui, a he 27 mau halekuai rama. Ma Oahu nei, he 22 mau halekuai nui, 27 mau halekuai rama, e'ima hotele, ekolu haleaina, elua halekuai sake a me hookahi halekuai bia no na koa. O keia ae la na hui i hoikeia e ka Ahahui Hoole Waiona o Hawaii nei i keia mau makahiki i hala iho la.

O keia mau kikowaena, o na punana iho la no ia kahi i hoohanauia mai ai na inō he nui i ke'a ma na makahiki i hala iho la. Eia kekahi 0 na ino i hoikeia ma ka hoike a ka Oihana Makai a me ka Ahahui Hoōle Waiona o Hawaīi nei: 1,307 mau lawehaia i paa ma ka halepaahao, a, oka h/;panui o keia mau lawehala uā paa'mamuli oka ona rama. Mawaho ae o 'keia huina he eiwa poe pepehikanaka i pāa, ekolu i lawe i ko lakou ōla ponoi; eiwa poe hoeha inoino; eiwa eki pahi a me kipu, 40 mau makuahine i pepehi hōomainoinoia; a, he 50 i hoopaaia ma-ha wahl hoopakele a me hōoponōpoio i maluhia ai lakou m?i na kauwakuapaa aka rama. Mawaho ae o keia mau mea, eia na dala hooliloia no ka rama wale no: No ka raina ī komo mei Aruerika mni • • •-¥B2 >,00<1.Q0 i hooliloia No ka hale pnhi ratna o Hv>noUilu, . 375,000 00 i hooliloia No ka rama Ks]i:inl ( -ik. ) 200:000.00 i hooliloia No ka .. .. 285,000 00 i hooliloia Huinii #1,785.000.00 Huiia me ka puka ona hui kuai liilii ika rama, ua hiki aku keia huina ma kahi oka $3,570,000.00. O keia iho Ja ka huina nui o na hoolilo oke Teritori no ka >ama wale no iloko oka makahiki hookahi. O keia huina, ina e hooliloia ana no na hana oka lehulehu, ua hiki loa ke malamala he 1,190 mau keiki ma na 2"' ekie e hoonaauao ia lakou. Ua hiki ke kukiiii) he 30 mau kula e like me Kamehameha a hoenee /.ua aku ika lakou mau hana. Ua hiki loa ke kukuluia he 45 mau halema'i e like me ka Halema'i Moiwah'ne, a he 74 mau halema'i akepau e like me ka Home Leahi. Aka, mamuli o ka hupo o na kanaka o keia Teritori, ua hoolei wals ia aku kesa mau dala iloko o ke kiaha rama, ka eoemi i.ui nana e wawahi nei ka maluhia o na home he nui i keia la. Ina he makie i'o ko na kanaka a pau o keia Teritori ika maluhia oka aina, a, ina he iini i'o ko lakou e k»awr,l e loa aku ka rama mai ka aekai aku o Haw-il, e kakoo ae lakou 1 ka Bila K3n3v»ai a ka Ahahui Hoele Waiona o Hawaii nei e hookomo nei iioko o ka Ahaolelo o Hawaii nei \ keia Kau, Mas poina ike kipa ae īko oukaa tr.su hoa'ioha ona Hale Elua e hoike aku 1 kou iini e heokaawiile loa ia aku ka waionā mai Hawai? aku nei. I