Ka Puuhonua o na Hawaii, Volume IV, Number 30, 27 July 1917 — He Hoomanao no ke Duke Edineboro. [ARTICLE]

He Hoomanao no ke Duke Edineboro.

Ua hoike ae 0| William Jer- . r~tt, kekahi o na keiki kamaaina o ka uwapo no kona hoomanao ana ae i ka Poaono i hala, īulai 21 oia ka la i piba ai ke 49 o na makahiki o fce kipa ana mai o kekahi mokukau.a i uhiia me ka i hao ma keia mau kapakai. j O keia mokukaua he mokui PeK kane oia ke G iiatea, . i ku | m.ai ma kei3 awa ma ka la 21 o " Im'āī, 1868, mai Pepeete, Tahiti, a ua olelo ae i oia no kana " mau mea e hoomanao nei, i kela mau la koiiu i hala aku, a penei iho kana mau hoike: He 49 mau makahiki i hala ae oei, i ku mai ; ai ma keia awa iua ka la 21 o lulai, 1868, ke Galatea, kekahi o na mokukaka hao e iiolo kaapuni ana i ke ao nei mai Pepeete> Tah"ti mai. O ke kaumaha o keia mokukaua he 7000 tona, 5000 lio ka ikaika be eono mau pu o eono iniha, e lawe ana he 12 p« o JB,tcn*. Aole oia i komo mai no loko nei|o ke awa, aka, mawaho no oia i ku ai mawaho aku o ka bce bele, ma kahi no i maa mau ina mokukaua Pelekane i ke ku ia. E lawe ana oia maluna o kona oneki ī kana mahiiini kiekie oia ke Duke o Edineboro, kekahi o na keiki a ka- Moiwahine Vitoria a me ka H2ku Charles Beresford. ] Ua hoouna aku ka Moi Kamehameha V., i kona kahunapule oia o Mr. ! Prenderg§Bt no k i holo ana akti e hui pu me ke Duke, ma ke ano he haole loia i hoea mai ;Europa mai no iHawaii nei. Ma kona w,n i hoea aku ai ma ka aoao o kia mokukaua, ua ninau ia mai oia « k6 Duks, owai la oia a heaaa la ke ano o kona lahui? Uapaneak\j oia, he lahui Europa kona, ia ua hoounaia aku hoi oia e ka Moi. Ua pane mai ke Duke o Edineboro, aole c»i i holo mni no ka ike ana i kahi haole, no ka ms», he lehul&Ha wale oia poe maluna o kona moku, aka, he oia e ike i kekahi' kanaka Haw&ii. Ui huli hoi mai o Prender£jßst imua <5 ka Moi a hoike aku lla no kona hoole ia ant mai, Uole oia e iko rt»*i ana iaia, aka, 'he makemak"! 6la i kanak* Ha«' i i , : w in. 1 h ! I kela, kahea re ka Moi Kutr.e!vimeha i kona mau Knk'.ihi no ka 'hui p» ana nie i.t ,i kiika mlluna. o keia! ! kumahana, no ka inea kipono |

iwsenja o ■lakou no ka hooi|na! ane a'ka inī'.a oke DakeT" Ma ia kukaan*, ua hookohu aku oia i |*e Kukialii Kalama no kon'a iholo :-.na ako e hui | pu me 1 ke Dyke.' ' I I klpna una atu, jiia ni-i nau ia m3i oia, owai la dia, ua , pTrieja"tTu/bia he kupa oia no ka' aLn.a a he kanaka Ilawai. Uai kono a mai la ora e pii eku no 1 luna o ka moku, a hoolauna aku Ia ia a imua o ke Duke me keia mau eleio, ma ka olele haole walē no. Ē Ma ka inoa Ia o mehnmeha V., ko Ha\vali nei Mea Kiekie, ua hoounaia mai au iijia ke ano Eiele mai kona alo ij\lii mai no ka hui pu ana me kou hanohano, a ke hoolauna a|ku nei no hoi aa ia'u iho kou hanohano, pwau ke Dav : d Kalama, he Eielp no ka hai ana aku i &ou hanohano no-ka .makaukau o ka Moi Kamehameha e ihookipa aku ia maloko o kona |Haleaiii, ma Jce ano he malihini Kiekie fla l:e Aupuni Hawail, ; oiai oe a me kou mau hoa mallma o ka !epc o Hawaii nei. i lla hookahaha loa i'a nku ka manao o fee Duke o Edineboro i>pna wa i lohe ai I kb hoopukaia aku o kana O'eio Mākuahine me k:i polo'ei loa ie kekahi kaniaka oke Aupuui Moi o ka Hajp6-Poepoe ma ke K'omohana ka inea hoi $na i man3ōio ole ai he kiki i keia lahui ke jkamailic i kiiīa o'elo, a i keia mau la hft: ua klahula Puuloa he ellahele t!a Kalahupahau ma ka ik'e namu mat kamalii liilii a hoea ika poe nunu;. ■■■'■■ ija huli. hoi aku ke j Keikiali

"Kailāma ioaua o'ka Moi, a olelo aku la, ua hul aku oiol me ke DiJke o Edineboro imaluna o kooa aina (moku),- a 'e lele mai aa4 "oi'a no ka aina ka" hora! 10!o ke-*kakahiaka 'o kekahi] ia ae. "'■"/ ; 'ij lV[a kekahi la ae, ui hoounai akii ka Moi i kona ma'u koa kiai! o lia Pualikoa Hulu ! Manu, aj halawai aku la Oa koi me ke ! Dilk? ma kahi pae waapa ma ke' Alanui Moiwahine, 1 a i ike fa ; hot ka halepaikau kah'iko o Bu-1 rui Ma, a mailaila akii ua māki akju na koa me ke Duke no ka Pal'iii. Ua haawi mai' ka Moi Kamehameha ia i hallealii no ke Duke, piai oia e hobhala ana niaanei. !" Mai ia ws[ ma i hoololīia ai ka inoā oia wahi o Edmeboro a h|oea wale i keīa wa. ! lUa noi aku ke buke ika M|ii Kamehameha no!kona makemake e ike i kekahi luau. Ua ha'awi ae ka Moi i īiona mau Alii Kiēkie o kona alo Aiii no ka' aahu ana i ko lakoU fflau kahiko ahuula, e laa na ileihula a raJj na pa'u. Ona hela ai wa!e ne o lona o ka papaai|no, oia ka m Uihini kiekie ke Duika o Edineboro ame ka Hakii Charles kai ae ia, | ma kahil nrho oke Alii ma nai aekai oi Waik ki. Ua ku ia e na kct»a oke Al?i kela wahi no ka hf.Dohano oka lakoul malihini. He elua wale no mrJ i hoea ae ma kela ahaaina e olj nei i keia w', ka Moiwnhine L'liuokalani ā me ka Hnku o I

j He 11 makahiki mja ia hope ihjo ua holo akn Keikialii Knlauu no EneUni, a m|a ka Bs!ealii Berer|ham i hu alta ai o?a me ka mgkuahkie o Doke oia ka Moiwahine Vitciria, a ua hookahaha pu 13 akuj kina mas3o no ka nioakaka' o [kana nna mn ka olelo hiiol«. J ■ r - t : * : t-tk| ■" TMi fch no hoi, 21 Is68 } i hanau ka : o t>nke Kah.inam.'ku!, ke koiki ria\va*i kauhm • ka 'heihei au o 50 nei. Ma ka \vj\ i hanau

ai ka makuakane o Duko Kahariamok«, na kapa aku ke Ea> maMiiwahine Pauahi Bihopa i kona ,inoā ke Duke o Edinfeboro a peln pu hoi ka Moi K.-meha • meha. He elua pule ma ia hōpe iho, ua haalele mai ka mokukaua o ke Dukc no lapana a ms Kina.