Ka Puuhonua o na Hawaii, Volume IV, Number 38, 21 September 1917 — UA HOLO I KA AHA SENATE KA BILA KANAWAI KOHO BALOKA O NA WAHINE [ARTICLE]

UA HOLO I KA AHA SENATE KA BILA KANAWAI KOHO BALOKA O NA WAHINE

Ma ko kakou o ka pule i hala i puka aku ai kekahi o ko makou m»nao ma ke poo KE KOHŌ BAL'OKA O NA WAHINE, a ) makou no i manao si e heoholoia mai ana no el ko kakeu Ahaolelo Mekua, fka, o ka manawa nae e lilo ai i kanawai, f.cle i m;opcpo loa ia mea. '" . ■.' Eia nae, ma ka Poalima Ia 14 o keia mahina i heoholoia ee ai n.e ke kue o!eia e fea Aha Seri£te ka B. ; !a Xsntwai 2 £enatoa Shsfroth f s, e haawi ana i ka.rr&ra i ka .Ahao!e!o o keia Teritcri no ka hf-ru,• i e loaa ti ka maea koho bs)cka jna ma ke ana waiwai. Ke c)e makou e kuhiĒewa, aele i like ka| BiJa a ka -Ēlete Alii i heekemo ai no| ke apeneia mai e leaa ka lī'ana! keho ī na wa-i hine elike rre keīa B:la Kanawai i hooholoia mai la, oiai, oka Bi!a aka Eleīe Alii, o'ia no ka mea i heeholeia iho rei e ko 'kakou Ahaolelo Eui loko a hoeuna'a aku reī no ke r peno ia mai, a e! hoihoi ana nae ika m?na hoeponopono iko kakea Ahaelelo elike rre ke kana'wai. Na Hawaiī no e hooponopono nena ibo. Ma keia Bila Kan?wai i heoholoia mai la, ua oi loa ake ka p.līkia ina e heoholoia anāpela, e aeia ke keho haloka ona wahīne ma ke a-na waiwai, a o ka W3iv»si i manaoia o ia no ka waiwai paa me lewa i noho onaia e] kek?hi wahine. I Mamua ae oko kakou lib ana a hoohuiia n:.e Amelika, o'ko kakeu Kanawai Koho Balota o na kaee, ua hnāwiia ma ke a-na waiwai, a 0 ka pee i loaa ia l&keu ke a-na waiwai a ke kanawai i apono 'ai, loaa iho la iaia ka mana koho ba!oka ( a o na kane e ae ua emi iho ko lakoy he luna waiwai, ua nele like lakeu i ka mana koho baloka, Aka aae, ia i hui ae nei a lilo i makaainana Amelika ke aupuni hoi 0 ka lehulehu/ ua hoopauia ae la ke kanawai ma ke a-na waiwai e loaa ai i ke kane ka mana keho balota, a haawi ia mal la 3 kanawai kaulike ma ke a na o ka naauao ina ua ike oe i ke kakau sme ka beluhelu ma ka Olelo Hawaii ame Beritania. E lilo &na keia bila kanawai 1 heoholoia mai la i mea na ko kakou mau Ha'e Kaukanawai e hana ai i kanawai j ele e lilo ke kanawai koho bascta ona wahine i mea alakal aku ī ke! kanawai koho balota o na kane e hoihoi ae a lilol 1 hookahi ano o ke kanawai, aka, he mea pono o 1 ke kanawai" keho balcta 0 na wahine ke hcopono' ! pono ae a iike meko na kant ie k« nei i manawa'ma ke a-na 0 ka naauao, a he kanawai x

kaulike ia i kulike ai me kī olelo "no ka !ehu-1 ilehu, a mao ka lehule'hu, . a no ka' lehu-leiu.'*-oka bi!a kanawai i ho'o mai la iloko o ka; īHale o ka Aha Senate.-E- i hoihoiin. mai h na ko ikakou mau Hale Kaukanawai e hoeko aku, aia ikekahi »iau krju!ike ole, ? uk hki ke ,oleloia ae he bi!a kanawai'Wla n ka manao ahijnu. Aole paha na k:< rec. n?u-» bi!a ia mju 'olelo e olelo ana tr.a ke a-n.a w:iisv-.ri ko na «a- -' hine e hiki ai ia lakou ko k- h<~<; 7ie ire» ko-> no !paha ka m6a nana ia mau olelo, , ua laahia' |nae ka mea nana ka bi!a mamu'i o ia nku'o]6lo 'e hiki ai ke ole'o aku pe!a.

Malia la 11«ia no i keia m»n*w& ina e har~; wi ia ke kehe balc ta ora wi lia ema ke a-Dr o' ka na&uao ke ike ike kekau aroe'ka ' oleio e-na ma ka Ole!o Hewāii ?re Bt rit-i-ī"', e ieaa ana ka hapanui o na W3hlne Hawaii ka jfirj"na kohō ba!oka, aRa, ina ma ke a-na o ka 'wa'iv;ai,' e kakaikahi loa ana na wahine Hawaii. O keia kekahi ona kcn?.wc i kauiike ole i na e heeholo ia ana e h ktkcu Ha!e wai, ahe hoike sna mai ro hei ia'i ka manao alunu maepepo ?ca, a he leehaiki rra mai hei i ko ka lehuiehu peno kuokea. ' Ina ua manaoia he mea kupono i ko poe wahine e loaa ia pono, mao ke kanawai Ia no ke aha h.aawi oleia ai i.:.,mana ma ke ano kuokoa a kaulike, ua ei ak» -ka pono e haawi o'eia ka-mana.koho bakta i n.a ina pela; iho la ka manao oke kanawei e hara;a ai 'ma ke a-na waiwai, ua maopopo loa, ua hanaia mai keia bila kanawai aole no ka pono e loaa'i" na wahine o keia Lahui Kumu, aka, no ka peno o na wahine ona lahui-e ae, oiai, ua heluia lakc,u

ma ka hapanui e ko.lakea neho waiwai ana. Ua heoie £e kekahi mau iunamakaainana o ko ke.keu ro.au Hale Keukaeaw#; i ke kupono ole o keia bila kerc®£i i htrB"p mai re ; , eiai 0 ka lakeu i heeho.'oia ai e waiho tkn i ke roi ro ike aponoia mai e loaa k-imana koho balota i naj wahine, a na Hawaii nei no e hoeponopono i ke kanawai. 0 ka Lunamakaf>in;.na.Jas. K. Kula kekahi kue loa ika bila kanawai i hooholoia'mai Ia mamuli oke kaupalenaia oka mana keho ba!o--;tao na wahine ma ke a-na waiwai, aka, ina e | heeholoia ke ksn£.wai eHke me ko na' 'kane, m ithidkaukau loaoiae haawi i na 'kokua ana no ka 'loaa 0 ka pono ftcho balcta..i na wahine. A pela! rc kr- ene u-, Lunaft>akaainana.Ah»na, ua apeno c.'H e t ■W' ka m&na keho i na wahine, arle naej m •, ke a-na waiwai. 1 1 mea e hiki ai i na wahine ke koho i keia kau keho zt e hiki mai ana, o ka hana kupono wale no, oia ke kahea tnao ke K.iaa r na i Ahaolelo Kuikawa i hiki si iaa hoa 0 ,ka Ahaolelo Ke noho a hooholo ike kanawai e pili ana i ke koho balota o na wahine. Ma ko makou aoao "Ka Puuhonua o na Hawaii" he kue loa ko makou i ka btla kanawai i hooholoia «ai la e ko kakeu Aha Senate mamuli 0 kā hookomeia ana maleko 0 ia biia kana wai ma ke a-na waiwai e loaa ai ki mana kohp balota o na wahine, oiei he kaulike ole ia, e'h'aa wi ana hoi ika pono oke kanawai i ka poe o waho aole hoi no ka pona o na wahine' 0 ka Lahui Kumu, aka, he mahalo ko makou i ka hoihoiia ana mai na Hawaii nei no e huna i kana_ wai no ka pono koho balotA 0 na wahine, a e kaa ana no na kakou iho e hooholo i ftiea nou e pono ai, a i ole« pomaikai ai^paha. Ina e kaheaia ana i Ahaelelo Kuikawa, alaila, o na hoa o ke kau i hala iho nei o lakou no na poe nana e hane mai i ke kanawai, alaila, e kulike sna ke kanawoi elike ms ke kanawai a lakeu i manao a : , a oia hoi ke kumu o ke koi ana i Amelika e haawi mai i pono keho no na wahine; he kanalua Ica ko makeu ina e wa> ihoia ana ike kau mav, r.c!e : mr.cpo;-o owai ana ia na lunaaakeainana no ia kau, a e'hauhili paha aiuanei ka ai a Kaweiea." j Ua kaa nae ma ka aoao 0 k.i lohulehw ka ma-, kaala ana e Ina poe kupono no ki booko| ana aku i keia mahele ano uui eno kakou Ka-ī nawai kohoEalola, a o ka maka m«a loa hoi 0 ka; loaa ana i ko kakou poe wahiiie k.ia nui oka kiki ana ia lakeu ke ku'.ic, a e wae ia' hoi no ka lehulehu elike me kekahi wahiao e' noho mai la iloko oko kakeu -> ī.mele'o makuu i' keia kau. ■ - A «k* keia e like ana ke k > 1 ;uo wahine, aole hoi oke kane kēpoe o k.. aka, he poo' noke kane a pela no ka wahine. s