Ka Puuhonua o na Hawaii, Volume V, Number 44, 30 October 1918 — Ka Ninau Imi Balota. A na Demokalaka. [ARTICLE]

Ka Ninau Imi Balota.

A na Demokalaka.

Maloko o ka nupepa Ke Aloha Aina o ka puleihala] aku la, Ok»toba i ike iho ai au i kekahi Ninau īmi Balo'ta } a na D^mok ; ilaka, penei: Owai ana la ka mea k( kua i' Ka!Si o Hawaii nei? Ei » ihb no ka bāba o kh ninau a ua poe Demokalaka rei. 0 Likana Eliwai, aole he mea e| ak», ka mea nana p kokuA uā, poe mahiko l*J oh hookahi wa!c| ana no, ina no kona puka ma ka huelo. Malia paha o ninau hou mai ua poe Demokalaka la i ka mea nana keia makapeni: Pehea dej 1 maopopo ai o Likana Eliwaij ke kokua ana i ua Kaiāi mahi-| ko la? Apeneinoe maopopo ai ka haina piba e ana i Ua o Likana Eiiwai la, me ka maopopo loa^ Ekahi. He mau kea kona aia iloko o na mahiko, a ina e puka oia, aole e nele, ana kona hana i na kanawai a mena pono pili laula o ua pohai la, ao'le ioa e nele, be akioma maopopo

loa ia, o lakou Repubalika like no ia, a mamuli o ka nubVia Kiaaina I£aaka lele ai a komo i, ka aoao Demokalaka i ka maka j , hikī' 1908, a nonoi maoli. imua o ka Lunahoomalu a me ke Ko-| mite Kuwaena Teritori oia aoao| kohoia oia i Elele ma ka aoao | Oemokalaka a nana e uku na j hoolilo ho!g ba!ola, a i keia la j: e i mai nei, oke kumu kao | ona komo i «e Pempkalaka, | ] ru ka mea, oia ka ka aoao o ka poe ilihune, a no kona. aloha i; .ka poe iiihune, komo ,ai oia, he keu aku a ka hoopunipuni hila-j hila ole ioa; me ka man-»o paha ua poina keia mau hana k»pu-j lu ī hanaia ai e Likana Eiiwai, ka hana hoi i hana ole ia ma ke Aupuni o Amerika Huipuia, kahi i loaa mai at s ko kakou maoa koho ma ke ana naauao, eia nae, i koonel poe Demoka--1 laka wale no I kuai dala ia ai pono pili laula o ka lehulehu ' ma ona Eiele la i pu.ka aka ! lehulehu i koho ai; i ko lakou » noho ana nae ma ko lakou m*u

noho a wae ia i poe Komits Ku j waena T€r'tori no ka pono o k;j lehuiehu, oia poe nae ka Likana .Eliwai i kii aku ai a kuai me "ke da!a no.ka lilo ana i moho na ia aoao, i ka la hookahi» a i k». holo ana nae ia kau e kue i ke Keikialii Jonah K. Kalanianaoie, papa-Ie ia ae ana e Hon. Kaniho a kaa ma ka auw.ii, a oih aku o J. J. F. i moho kini aila no Honoluln nei, nolaila, aole loa e hiki e ftianaoia e lilo ko 3. K. Kalanianaole 'moa j mea e loaa ai ka haina o kalaaou mau ninau kohu ole; aole loa, ua makauka'u mau ko Kuhio aoao i na wa a pau me na kumu kupoho e lilo ia ninau i mea ole j Nolaila, e na Demokalaka i k-oē iho i kuai ole ia 'me ke daīa i ko oukon mau mana koho, oiaii nae, he poe naauao oukou e ola I me ko oukou mau manaoi kukaokoa; a i ole ia, ua noho| paha kekahi poe me ka pouliul? i keia mau hana kapulu i hana ia e Likana Eliwai. Eliwai i m*a nona e puka ai, a e lilo hoi i lala no ka aoao Demo!calaka, aole anei e hoeh?. ia ko oukou manao i ke komo ana mai o ka liona a noho ma ko oukou malumalu e hoopumehanaia ai e. a i kona pumehana ana (lanakila), owai ke «wa'u ia mai, ana eia?. C) ka poē lioopumehana no, a holo no ka liona a pili me ka aunalion*,' nolaila, mai noho a haawi i kaw wahi lihi, a i ole, manao ae piha e hoao iaia, mal noho a koho iaia, koho iho no ia J. K, Kalanianaole i Ēlele E,ahui no kakou e like me ka mau a onkou i hana mau ai. O ka 16 iho la keia o na makahiki « Kuhio i paa n\ i keia kulana ma ke ano he kauwa na oukou e ka lehuīehn i hoouni akn ai i Waainakona. O ninau i na Demokal ik \

na lakou keia ninau: Ua anei oia i ka hana e ;ina : ke Kaiāa Māhiko o ikona manao 'ho?. O ka I hama, aoln loa, 41 ! Oka ka lehulehu mea i han?. ai ma na Hale Kaukanawai o k'ikou nei a pau a* haawi aku lain, oia kan« i hana aku ai. Aole loa he mat! mea hoopilikia ika lehulehu i hanai'i Ke kue mau nei ka E!e!e Alii i na mnnao kauawai a aka poe knjepa i3)e na roab)kp ma o ko lakou lōio la e hatia mau mai la ma Wakinekona 2na wa a pau, a e kue mnu ana no hoi ko kakou Elele o Kuhio i" ka lakou mau mea a 'pau i manao !ai. Oia ke kumu o ka lanakila ole oka lakou mau kanawai i manao ai o hoopilikia ia ai ka T kou Noiaila, e na iehulehu makaainana iwaena o na Hawaii ponoi, he mea pono. e laweia mai keia mau-ninau 3 na Demokalaka e oukou a noonoo me ke akāhele-loa, me ka nana ole ae i ke ano oia mea he eoao kalaiaina. oia hoi. Owai la o laua nei ke kokna ana i ke Kaisa Mahiko o Hawaii nei? Ua hai mua au i k*t'u haina, o Likana Eiiwai, a eia ka-luanna manao weheweho no ua h;tina hookahiU ho No Likana Kliwai, makemake a hoomano'hr>!o moho e!e!e kue ia Kuhin iloko o keia mau kau eono o 1(1 makahiki aoi

iki e nee nei. 5 keia !a, ua hoolilo ?ku oi\ hc niau Uimni daln i emi ole iho m:\lalo o ka 30; no keia makemake nui nna e ?ilo i elele n*o Hawnii nei i Wakinekona. O kā mea nui e lawe ! mai ai ka lehnletfb n noōnoo ihoa' hookomo Iho il ninau na ko oukou lunnikehll'i c kalole ai penei: ! | Pehe-» h o-ho'/i kr ;-ho kei.i miu u;:smi .iil.i .1 L'k i t

Eliwai e hoomano nei to ana? j : A ■penei no e loaa ai ka haina| no uk ninau la, lia na mahiko hSi ei'hoihoi maf "ā oi wale afeu ke puka oia i elele. El|ia, r aole oia wale no ke uku nei. i keia mau hoolilo, o lakou pu no, i mea "nae e naio ai, a e 'puka ai hoi kekahi mea no lakoi| e pono ai, e e holo kekahi mao, oia o Likaha Eliwai, a e hoonauea lakou aka wa kupono, alaila leJe Jakou k poi pu a haule ka Lio j Ulaula mamuli oka ae ole ona i ka la« kou mau kanawai 1 na makahiki mua ona [Kuhio] i puka ai a no, ia hiki ole,. hoolelei i ai o Likana Eiiwai ma, ka apao De'mokalaka, a no ka hiki ole ke hoohaule i ka ikaika huki balota o Kuhio, oia ia e h]oonanea nui mai nei. j Ua hoao no ua poej ,/iei e owala a haule ai o Kuhio ma ka mokupuni o Ōahu nei, a ula mai ma ua mokupuni ihawaho, a ke liponanea hou mai | nei no, eia nae, o hakou o na Hawaii; aole lawe mai i keia nin»u lu dala noonoo. Aole lcj>a e hiki i ke kanaka mea dala ( ke ku hookahi iho nona hookahi a kiola wale aku i mau tausani dala me ka niaopopo no iaia aole oia e puka mamua o Kuhio; aka, hoomano mai no nae. He hana oui keia, he mea pono jke lawe ia a noonoo me ke akplhele» he mea pono ke lawe mai a hoomaopopo i kekahi mau huaolelo a Likana i olelo ai ma ka hoike a Oanieia Hoolapa ma ka nupepa Ke Aloha Aina; e i he Repubilika au [Likana] a he aoao hoi a'u i aloha loja ai. A ina oia ka mea oiaio alaiU t aia iho ia oe e Deijnokalaka ilihune ihea? Aeqe, he nvu\?ea j no, noiaila, mai hoolohe i ' ka baniela Hoolapa kaukau mai ..ks, koho pololei ia Kuhio Ka "-.V, ' ••' -;

lanianaole E-Elele Lahui maa ma'u nn' kpkon ;: awan ■' Olaio [Aole e pono e hoohupo wale mamu 'i ona o!e!e oiaio ole e hoinoina wale ana ia kakou iho no, na haole,'ao!e hoinoiāo īa | Kikan-a,Eliwai, no Q) ka lakou * moho ana n:-> in ke hiki mai ka wa pouo.* Owan maū no -VM; HonnhiJn ; C) M ?L\ 1-)1o.