Ka Puuhonua o na Hawaii, Volume V, Number 46, 13 November 1918 — KA LANAKILA KAMAHAO I LOAA I KA ELELE ALII JONAH K. KALANIANAOLE. [ARTICLE]

KA LANAKILA KAMAHAO I LOAA I KA ELELE ALII JONAH K. KALANIANAOLE.

' Oka ianakiKi kimah-io j io.ia i ko kaken Elele Alii Kaianiana r, 'r, he Uoak'U ia i hoomnopopo mua ole i ; , no k,i me 1 !, nm na la mamua iho oka I» koho - oia ka Pon'i)!, ua ik* ia ka m?aao oka hapanui ona o>wi Pnw?.;i o koia knlauakauhale e lioike c'r • n i ■ i n > i ' o LiWoi: ku»e i ka Elf'!p, aua p-.a no 3v■ ī iv< r-..man j!ij<o oka hapanui ekVi ; * lik < k ! ' - CV!r. Aka, ma kekahi m; u .anaina i hai('le!o ai o ka Elele Alii im.ua o na Poo'a ma ka uapo. a naa ke kibi io hoi oke aLoiu D.ic!a me Moi i ke awakea, i mh-!a c <" ■».. k - o lr~kabi poe, a-na ia lohe maoprpo ana.i r.a hoakaka- a ka. Eiele Alii ika mea ounn, ua-huli koke mai la no kekahi po<=; a ma ka no hope-o ka haiolelo a oa moho Repupalii<a-ma As>la Paka i ka Poakahi, NovemaM 4, 1918. A mai ka haiolelo m-»i a Kiwini opio, ke keiki ake Senat<v» D; sha o Hawaii i puka. hou mai la, a o ke Kakauelelo rmn no hoi a ka Elete ina kau i ha.!;i, a oia no kr: Kakauole'o i ike Ina pomaikai he nui i komo mii iloko o keia Ter'tore m t k'- ho '.kaii-1 -<r t aka Eleie Alii; & ma kana hoakaka aaa imu:> oke anaina nui i uhipaaia ke.kahua o AMa Paka no na ninau e hailuku kumu ole ia nei ka E'ele ekona !ahui, no ka waiwai o!e o ka hoouna hou ana i ka E'eb Alii, i wehe pau mai si ke opio ; ka makolukolu o na pomaikai a.ka Alii i 1 hana āl-no ka o.kela Ter't ;n a . Mamuli o na hoakaka ana a ke Kakauo!e!o opio no keia man pomaikai a ka K/e'e i hana. ai, ua hoopihaia ka lewa nie na !eo huro oka hauoli, a loheiā aku"«j.o na ieo e o!e!o ana o kekahi poe, no i'hewa ka E!e!e, ua pololei no oia ma kana hana." Ua nui ka mahaloia o ka Mlolelo a ke Kakauolelo opio, ā mailokd mai oia mau olelo, ua hoopaia ka manao o kekahi poe ho ke koho ;ma i ka Elele Alii, oiai/ua ike iho la-lakoū i na manao hoopunipui i a'o hewa ia : ak« ia Lkou e1« aoao Demokalaka, Aole i ka ke Kakauololo opio wale no i lo- ' li ai na/mahao i hohpa'-k'kin, ak», ma ka haioleio ana mai no a na rjhf kek-ihi, k o ka oi loa aku no ika ieo 'iii pon "i n„o t h u mai ana ika mea oiaio imua o kov ! ih-.i, ui )iiu ka leo o ke 'iii i mea wawahi ae i k c-< i\vai j kona kihui, a elike me ke āno rr.su o1- ! h., ke ;«!oha i ko iakou 'iīi, he lāhui j p-h-i / k« lokomai-kai ame ke aloha, ua bho >a u je I<sno na manao, a o ka~ roea i ike la ma 'ka ia koho i hala aku la ma ka mok|puni o- Oh»• a> ua hoeiaio 11. mai kela mānao o na r 1 no ke' mau ■ nei keīa makee 'lii me ko aMi < -0, ka mea a ka palapala 1 o!e!o ai rf 'o ke i !>a mea ioi aku mamua ona mea a p?u." " - Ma ko makou aoao keia v ah-'olelo o ka lehulehu, Ka Puuhonua 0 na ke haawi aku nei i na hoomaikai ana re nui i ka iahui, no kaoukau lawe ana \na oieio a't, 1 hai mau' ia aku ia oukou no ka rr.ea por- r ha;- i a : koho ana i ko kakou 'i-- me ks nana-ele i ka'aoao kihhlni; aka e ! eh p-no hhui i pono nui mu ana t». h e ka pono hookahi nana ehoikeike.e. - 1 k>koua pau, eia no kakou'he lahui Ih R-ai■; rr f e kr hoa]a ole mai !ka noenoo ans r;e līī;' *.kh < itakou a i ole, noonoo ae paha he kakou, aka,' e nee aku kakou imea ;na ke (,!j k.hui n: ., at ike mai na aupuni a pau eia no o HiWaii Uhui "me Hawaii aiaa uuku he ki!;o iw.-e:: {' o k; miana Pakipika; a i mea e mau aiA.ni i';c :i n K mai ma ke ano okam; i -. ui,>*io : = ao ia ia kakeu e hana ai, 0 ka lickv ana } ko kaleou Elēle i Wakinekona ui:-ikko ae o k'? kakou īahui ponoi, elike meia a kakou i hoou».ai 80 16 makahiki, a eia no kakpu ke [looun.. hou aku nei iaia ma kona neho i maa iaia, he

1*1' Ke i >c , p'. \ ! i- *' ! u ui ■:lin 'i', o' ->0 p r, i.iw.i *n.i < rn koUua _-io - i ,v t ;■ i'»>; ,j ne. He ma,i -luno o lieo'ma i i ■ i liikou hilnai ar i ko k?.k. x\ Eiele i jna ni ( ■ p.f ,jn ' p h'-lo oi, ;i f knn ann m«J ■>īl.he hr.ike-ana m;ii no in ipii <no ke :aupu;;i mc< k.ikoi». N ■> ihn i* r»iakt ! u .) ,'o ,'kn nc« me k'. i i? No ī' t njca, >" 1 a'o mau in<n na hn i hinohf>nn o ko k ī nv.ii h'! e :iha > i..- k i-, i n ■. naw. « t- *!,'• >k no i r*e< rr.in:;wd ( .t m i r?va k'.t- J •. \ i-i ki)h"> 1 il h lh 5 {Pi, Q - fo *oa, 'V ho'iuna :;kn i ke Keiki'iii, w-.i? n'i ka mea.e 1o<k> ai na pono no 'Hawaii/i O kr:ī<m <n olelo maopopo no n», ua Ji1r> ■ īho I i no m 1 me , ole, a komo ;el't non; hen'a .n!">••• ka uhi ana i k?- mea o'iaio, a ō kekah! poe ua i»;lva mamuli o ka naw-'tl'\vrlj '' ka ..noonoo, a o ka pne. - i-kaika o knonnno. rā.-1 pn'ekana lakeni i na "ouk„ .1 N-iwiii ?ne m 1 e-paepa a kanaka." Ot. iho n epnepā i. kel a'o ana u* kauohn ni;u ka* Peres : dena e •koho.-p.i hoouna aku i E'lIp D*n. kiUkn m n Hav-:n j aku nei.' ' . ; Ua ik' ia k"l?t :r.-ut;:u ma na pr-pa liiln i! pa-i J3, e haawi ia ana hoi j ka lehulehu m?. kc-~;■] la pooni haiolelo hope u* r.-jao k-J -iain-i t,h' •Aila jPd-k>;- m=*!ia paha he oīaio nr>, &n n«e, ! iilo i mea ole ia. mau manao.o ka Pe'ek'na i ka- { uoha mai ai 2 na Dcrook?iiaka o koho aku i ka ■ Hieie Oemokilaka, eo k>? n>.v.!, ;iohp no r he oiaio' |Ua kauoiia v,\ m&i pe!| Pehea iho na o k; kalahea ī,ua e' koho i ke Demokalaka; he.Pelekikena Demok-'.-! laka a me na hale ahaolelo, eia nae, ua ka* ihoi la ka lanakila i na Kepupaliiea, aola ma H.-;w<sii ; ' aei wale no, ak.i, nji ka aina makua no hoi ke~ Kahi ma ka.iilo ana o.ka mana o ka Hnie i nv Repupalika. Ke hoomaikai nui aku nei makou i ka ki hulehe mamuli o ko lakou koho ana a puka h u ke Keiki'iii, a i kona puka ana e oi ju t .;!'u auu ka holopono o hi»nri t h -i*a u am -k* E'dc ni/iiiiuii o ka Iilo ana o ka m-ina o ku hale o na j lunamakaainana a nie k i nut pu o kona rir»u hoa'loha. . j Maniuli o kua lapakiia kamahao i loaa i ko kakou Kieie Aiii, i p.-ihe-la a- ai kon. bn sloha' o ka hoomaik?! piha i ni ..mana koho miiloko iiio ioa m t fi o kona puuwai i hoepihai? me ka hauoli, ehke me ia malilo i.ho:

HooHiāikai ; a h Eieie

■ "He hookahi wa!e no mea nana i hoohauoli nui i»ai.iVuj. .pia..no ke kakoo ana.mai o ko'u !ahuikanaka poroi ia'u,. i kakoo pu ia mai hoi e na haole- Iipko o na ,lfooikaika uluahewa' i W ;.hl e aI,ko»a nkn.ai lakou ma ke ku-e r*n;t mai k'u, ua ku mai l.akou me a'u me ka nann oio >' ka uo+ ao kaiaiaina, a ke hapliao loa nei au no ka mea' a kuu lahui i hana mai ai no'u. ■ > "E hoike mai ana keia, o iakou kekahi i komohia toa aku ka homuaopopo ana iloko c ko lakou puuwai, ua ku mau au*ma ko'u nno he kanaka Hawaii mahope o ko'u lahui ma khome nei, a Wakinekona. "He koho ana keia no ka h'linai i h. :ko ' haole arne na Hawaii i ko iakou \vl\~ n -.i ia'li. ■ • . 1 M Ua kikoo afcu hoa paonioni ; !a!o' o ka hohonu o hfw,. *na i r<a ! maia koho, o ka oi Joi aku naei n.> no, ka hoinoino ana' ia'u, k..'u mau h*na a me kn'u ' «looleīo. ; 4i Ue ku a.u maiuna o k ka f noo?e!o o ka'u ouh rjo na mea i loaa mai k*» ah .o'eh U.\ h'"' o'»- 4 makah»ki h» »imUlsumsmao- ! no u'u i !,ana aku ?i r }• !Wa n ncir "Aoi>i au mea e hiūnai ai. A C k i manaoio na manu koho f ;ia hoopuni; u >i 5 p»-* 0 I. kou e ko'u nuu ho.i p ou oni Ua hrlo,ki< !, nua o 1K1 uj.na k-'ho mi 'ke -no be" Amei.ka o 100 pakeneka, u ua kjho ua Ameli»

i-i o I(K> gaker\eka ia'u, e hoi hoti &ku i na aha--"o- • ; . ■..■■■■■■ •-.■■■■■.■■■..■■ ■.■•.■■:- ,-.■.: ■ - ■■■ ! m:m.na mana ike .ine f'' ' <aku i.'Ua u idk 1«, rn "1 r. i haioieio khi alanui aku aoa De'iiokalaka. ' : "U;j m iopopo uo in. nianā koho, ua kunilp an ik. Hk-ni m; „i p 3ūo ma WakiLekoaa, a ca hoike id;h ko lakou koho . ana, ua ku-e' aku fk -U.i k .i. atia ana Damoka!aka e ;.0.-.i ae j ko hfcou nnu kuhihewa, ame ka lakou •> u h,;oh'ki ni.»fijk . (n.-iluna u'u. "Kr- hu-nW' uku nei au i ko'u mahalo ina h..'.w3ii anie ua. naole pu, "»io ka lakou «jaio ikaika aoa i n,)awi &ku ai i hoa pafonioni."