Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 12, 9 February 1893 — Ka Hookahuli Aupuni ma Hawaii nei. [ARTICLE]

Ka Hookahuli Aupuni ma Hawaii nei.

] (Hoomauia.) s Aole nae i puu ka manao ana o < ka poe alakai hewa ma ke ko ana ] oīa mau manao o lakou 3 aka, ma ka i Poaono, Ianuari 14 poina ple ma ka i moolelo o Hawaii nei, ua hookuu ] ia ka ahaolelo ma ka hora 12 awa- ] kea, a huli hoi aku la ka huakai aliī i no ka Halealii, a o ka hoomaka no i ia o ka Moi e onou mai i Kumuka- ] nawaī hou, ao ka hikī koke mai no i ia oka hulihia ana o kona noho Moi < * . ana. jl Maanei e wehewehe pokole aku; 1 ai au i ko’u manao e pili ana no ,ke j I kumukanawal. i 0ke kumukanawai, he olelo aeli- I ke ia" mawaena oka Moi a me na < makaaināna, oial o Kalakaua e noho 1 Mol ana ua hoohiki oia i keia kuj ] mukanawai, na hoohiki pu mekona mau makaainana, ua paa keia aelike.

v ■- •• -v..- . . • . Hala aka rz£i oia ikamake, pil ae nei kooa ka£koahiza£e ma ka noho alli, a hoohiki iho^neī ī keia kamakanawai ma ka la 29 o lannan M. H. 1891, maiheī a hiki i ka M. H. 1893, lanaaii 14, haalele īho neī oia ikanal hoohiki ai, aonoamaī lai knmakanawai hou, He oiaīo, ua ahaki oia i ka aellke mawaena ona a me kona mau makaainana. Ma ko kakou mau kanawaī, ina e hahaki ka aoao mua a me ka elua i ka aelikī, alalia e īli no ke koikol a me ka ahewa xa ana a ke kanawai maiuna 0 ka mea o laua i uhaki ī ka aelike. A ma la ano i ku ae neī na makaaīnana a hoole aku neī i kona knleana 1 ka nohoalīl, he hīhia keia mawaena o ka Moi a me kona mau makaainana. Aole he kuleana o kekahi anpuni mnna nui o ke ao nei, e hoihol hou ae ai i ka Mol maluna o ka nohoalii, aīa wale no īa I na makaaīnana. Ina e manao na makaainana e hoihoī hou iaia maluna o ka nohoalil, ua hikī no ia lakou ke hana pela, a ina aole pela, 'ala no ia mana i ka lehulehu. Ua lokahi ko ? a mapao wehewehe me ko Kuikawa ma ka nupepa Puka La Kuokoa o Ianuari 23, Helu I. E like me Geremania īa Samoa, oia no ka mana e hoihoi mai, e like me Lo Keoki ia Hawaii nei ma ka inoa o Enelanl, o keia aole pela, mawaena- keia o ka Moi a me na makaainana. Aole’ kuleana o kekahi mau aupunl e ae. I ka wa i make aku ai o Kalanī Kauikeaouli Kiwalao Kaleiopapa, aa pii ae o A. Liholiho ma ka nohoalii ma ka inoa Kamehameha IV. Hoohiki oia i ke kumukanawai o kona makuakane, a mahope mai, īke oia he hemahema ioa ia kumu-' kanawai, ao aku oia i kona kaikuana ia Lota Kamehameha, <<a i pii oe iluna o ka nohoalii, mar hoohiki oe ī keīa kumukanawai, he hemahema keia, aohe e hiki ia 5 u ke hoopauī .keīa kumukanawaī, oial ua hoohiki au malalo o keīa kumukunawai. 55 A he oiaio, i ka wa i pil ae ai o Kumehameha Y., i ka nohoalii, ua kahea mai oia ika M. H. . 1864 i Ahaolelo hana kamukanawai, a holo ole, kipaku oia ia lakou a onou mai ‘ oiā i kuinukanawai, a hiki mai i ka M. H." 1887 i pau aku hoea mai he inea hou. Aole he kuma e ae o ka hikl ana mai o keia pllikia maluna o ko kakou nohoalii, o kona hoolohe wale no i ke alakai hewa a ka poe manao i ko lakou pono pilikino iho. Haalele ia ke ao ana a ka poe hoopono ilokoo kona aupunī, ka poe kuonoono a waiwai, oia iho la no na pouhana e paa ai ke aupuni a me ka nohoalil. Mai olelo iho na ili ulaula maoli aole na ka lahui keia mau hana, na na haole wale no, aole pela. Ua kuleana like kakou a pau malalo o keia īnoa lahui, aia ka eiwa hapa umi o na aina īa lakou a o ka akahi hapa umi paha iakakou, o ka uhane nae o ka ama īa kakou, ia kakou nae ka liki, aloha ka aina, ka Moi, a aohe nae he hua aloha, na kakou ponoi no ī kumakaia ī ko kakou Moi, na na Lunamakaainana a me na alii i koho i ka Bila Lotere, o lakou no kaī makemake i kumunawai hou, a o lakou kai komo a noho paa iloko o ka halealii ī ka īa ihookuuia ai ka ahaolelo, e koii ke alii i kumukanawai hou. A o ka luna o'Lahainakai olelo e pepelū a make i ka Moiwahine a kanu uo malaila, a o ka luna o Hamakua, Hawaii kai olelo e li i na Kuhina maluna o ka amana, a o ka luna hoi oHiloHema kainoho paa iloko o ka halealii i ke kope ana i ke ku'mukanawai hou, a o ka hopena o ka ike loīo o keia poe lunamakaainana o ke ao ana i ke kanawai a me na wahi loio unihipili o ke knlanakauhale o ka onou ana mai i kumukanawaihou, oia ka pau koke oka Moi mailuna aku o ka nohoalii. «Huli ka mauna wela i ke ahi, Nopu wela ka uka o Koihanalei.” IKEPOXO.