Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 17, 20 February 1893 — NU HOU HAWAII. [ARTICLE]

NU HOU HAWAII.

Aia ma ka Ema Kuea ke pahi ohe o keia po. O na kīore haole ke noho ana i ka aha kiure kaapunī o keīa kakahiaka. TJa hoohikihiki ia mai no Honoluiu nei e na mokuahi kuloko mai na a'wa mai o na mokapunī kahi a lakou e holo mau nei, na eke kopaa he 35,734 ka nui. TJa ku mai ka mokuahi “China ,s makanuku oMamala ikeawakea o kela la mai Kapalakiko mai, ma kona ala moana e holo loa ana no lapana a me Elina. Mamoii o ka hoohaunaele o kekahi mau luina o na manuwa e hekau nei ma ke awa i hoolele uwati la i kekahi mau la aku nei i hala, ua hoonele a papa ia lakou i ka lele uwati ana no ka manawa. TJa hiki aku ka huina o na keiki o ka Paali Pahi Ohe Hawaiī hou I keia manawa īka īwakalaakumamakolu, a Ika lakou puhi ana ī ka po Poaono aku neī, ke pii mal la ko lakou maamaalea* TJa komo aihue īa ka haleknai o J. T. *Waterhouse ma Alanui Moīwahine I ka po Poalima iho nei, ua komoia maluna īho o kaupaku. Ua huli wale ia na ume oloko o ka hale, •a o kahi mea i he $19 na keka- •; hi kakauolelo i houiuulu a hnna. ; Aole i loaa Iki keia piko pau īole a •. ' _ ,‘A **», ****••'•''. * * \ r s * ! . ' * , .

Eia ke hoomakaukaa . ia nei ke kao eh awa no ka hoohohonu aka i kahi i e pilī mai ai na moka i ka oapo loihi o ka Laina Hooholo Mokuahi o ka Pakipika ma be poo o Ainahou ma Waikiki. Ua pau I ke ahi ī ka po Sabati nei mawaeaa o ka hora 10 a me 11 paha, ma Kepohoni aenei, ke kuke Inia kahiko a Elamehameha V. oiai oia e moe anaiioko o ka nawaliwali mamulī o ka palapaiu o ke kino no ke kahiko loa. Maluna o ka umaama kona wahi i pau, aka, aole nae i make. Eīa oia ma ka Halemai Moiwahlne e malama ia neī. E haawi ia ana he ahaaīna hoohanohano xa Kapena Wiltze o ka mokukaua Amerlba “Bosetona” e ku nei ma ke awa, e na kamaaina o Honolulu nei, mamua o kona hoi ana aku ī Amanka ma ka mokuahi Australla aenei o keia pule aku. A o kona wahī o ka mokukaua, e paui ia ana e Kapena Day. Aia maloko 0 ka Hale Mele Hou e malama īa al 1 keia po Poalīma ae. I ba la 16 o Feberuari nei, ma Napoopoo, Kona Hema, Hawaii, ua lawe īa aku i ke aupuni uhane, o J. Kekukui, kekahi o na kanaka kamaaina kahīko loa o ia pohu lal ī ola loihi mai ka wa mai ī komo mua mai ai ka olelo a ke Akua i Hawaii neī. Na ka misionari mua ī noho ī Napoopoo i hoohui iaīa me kana wahine, a ua hanaa mai na laua he ekolu maa keīki e ola neī. Ua haaleie īho oīa mahope neī i kana hoa make he wahīne, na keikī ekolu, na moopuna a me ka poai o hoalohaa me na makamaka. Ua olelo ia, aīa ma ke 80 a keu kona mau makahikī. l ~Hē" hakaka mawaena o elua mau koa marina Amerīka a me elua mau koa Berltania naa kahī kokoke ī ka awapo pae waapa i ka auina la Poalima i hala, a ua oloio ae na paupua a me na kookoo a me na pahī. Me he mea la, ua paka mua paha na olelo ino ī ko lakou wa. ma ka hale inu rama a pela i alualu loloa ai i na Beritania ī na Amerīka a loaa aka 1 ka awapo, a hakaka aī. Ua moku ka lima o kekahi Amerika ī kana pahi pelu ponoi iho no, oiai e hakaka ana. Ua oleloia i ka wa i alualu ai na Beritania ī na Amenka, ua holo keia mau Amenka me ka manao e kau iluna 0 na waapa uapo a kaawale, aka, ua hookaawale eia aku naenawaapa maī ka aapo aku. A no ia nele, ua pe Ia[hoa maī na Amerika i hope a haka ka. A iloko o īa hakaka ana, e nana aku ana uo na makai a liu wale hookokoke aku ana. Ua hoopauia he elua mau makai nana maka i keia hakaka ana. Ma ka hora 10 o ka po Poalima i hala, i kekahi mau haole elua o Fox me Ben Gallagher e hakaka ana iloko o ka hale iou rama Pantheon, kihi o na huina alanui Papu a me Hotele, ua komo aku la he ekolu mau haole e keakea, oia he mau koa haole kepa no ke aupnni no lakou na inoa Stone, Waguer a me Wishard. Oiai keia poe e nonoke ana, ua komo aku nei na makaī o Opunui a me Kailikole e papa a hoomalu i ka haunaele. A i na makai e papa aku ana, ua hoaano hakaka mai la kela poe haole i na makaī, a no ia mea, ua huki ae la na makai i na newa a hahau aka la. A no keia hana oolea a na makai, ua hoopili pu ia aku la kekahi haole 1 ka paia o Stone, a ua ike pu ia aku kona nanao ana i ka pu a ki mai la I ka makai la Kaihkole. Ua ku ka makai malalo o ka Ilma hema, aoīe naē polno kukonukonu, 1 1a hopa ia keia mau haole koa, a ke paa nei he elua o' lakou, oia o Stone a me Wagner. O ka hewa i hoopiiia ai, he hoao e pepehi kanaka me ka lawe hele i ka mea make. m