Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 28, 9 March 1893 — NA HOME HOOKUONOONO. [ARTICLE]

NA HOME HOOKUONOONO.

Mawaena o na ninau ano nni e hali ia mai ana a ku kohana imua o keia wa, oia ka mahelehele ana a punnane i na aina lei alii, na aina hoi i komo knkouukonn aku i ka mahiai nui ia iloko okeiaaupuni. 0 lakou no kela mau aina i hookaawaleia e Kamehameha m nona ponoi, oiai oia i hookun mai ai ikonakuleana i kekahihapa o na aina a pan no ke aupuni, na alii me na makaainana. 0 kona man kuleanailoko o kela mau aina lei alii. na ili aku no ia i kona mau hooilina maluna 0 ka noho kalannn, a oia ka lakou i ohi mai ai i na loaa o ia mau aina no ko lakou mau pomaikai; a ina paha ma kekahi ulia ua nele ka noho kalannn i ka hooilina ole, ai ■ ole ia ua hoopan maoli ia paha, he mea maopopo ua lilo kela mau aina lei ’alii he waiwai paanoka lahui. 0 na ainaleialii. ua hiki ak.u 0 no ka nui o ka ili i ka miliona mau eka a ua omo pu ia hoi e ia, na aina momona loa o keia aupuni.’ He nui na aina lei alh e paa nei i keia wa malalo o ua nkn hoolimalima haahaa loa, a oiai hoi e pan akn ana no ia mau hoolimalima'. ma keia mna aku e hooi ia aku ana ka makemake ia o ia man ainELa me ko lakou mau uku hoolimalima. Oiai ke loaa nei he §75,000 no ka makahiki no ia mau aina, be mea maopopo m'a keia mua aku e papalua ia aku aua na loaa o ia mau aina. 0 keia hoi ka wa knpono loa e papahi akn ai maluna o ka lahui Hawaii maoli i haawina pomaikai no lakoo, ma ke ano home liilii no kela a me keia mea pakahi o lakou i nele i ka home. Ua hiki no keia ke haua ia raa o na komisina aina iei alii la, a na lakou e hookuleaua i ka mea i nele i ka home, malalo o kekahi mau rula a hooponopono kaulike aua, e like paha me keia e hoike ia aku nei malalo iho: 1. E haawi ia i kepoo o kela a me keia ohana Hawaii maoli ina paha he kane a wahine ia 1 nele i keia wa i ka home, a e haawi ia i kela a me keia kane i kupono i ke koho balota i nele i- ka aina i keia wa, ma ka mahele ana i elima a iwakal.ua paha eka kuleana. - 2. O keia man kuleana hoo- ’ knonoono, e hookaawale ia ! mai no ia mai na wahi kaawa- ■ le o ua mau aina lei' alii la a ! ma kahi paha i hoolimalimaia ; ke ae mai ka mea nana i hoo- : limalima oiai oia e noho ana '

maluna o ua aiua la ana i noho hoolimalima ai.. 3. E haawi ia no keia aina i ua mea hookuleana la nona a me kona mau hooilina, me ka hiki ole nae i kela mea hookuleana a me kona mau hooiliua ke kuai a haawi wale aku paha i ua aina nei ia hai. 4. Inai kawa -e pan aika noho ia aua o ua aiua hookuleanala,a inelepaha ikahooilina ole ma ke kanawai a agena paha. e hoi hou no ua aina la i ke aupuni e like me ka wa i haawi ia aku ai, a e lilo i aina aupuni. 0 ka manao nui ma keia, oia ka hoolako ana i home no na kanaka a me ko lakou mau ohana i hoonele ia i ka home ole, a i loaa hoi i kela ame keia Hawaii mikiala hana a i kupono hoi i ke koho balota me ona puuhonua, he makana hoi na ka lahui i ae ia me ka hookaumaha ole ia e ka aie, e hiki ole ai hoi iaia ke hoolilo hou aku iahai ma na ano a pau. A mamuli o keia loli ana 0 ke aupuni, ua konoia mai kekahi hana e like me ia i hoikeia ae la maluna e hana aku, 1 mea e hauoli ai no na kanaka Hawaii maoli ke hooko ia kela mau hoolala ana, a ma ia ano e loaa ai ia lakoū he noho ana paa a ulakolako e Mki ole ai ke kipaku hou ia. Malia paha e loaa aku ana no ka aina i kekahimea kupono ole i ka inalama pono ana i ua aina "hei ma keia mahelehele ana, aka, heaha auanei ka nana ana no ia kupono ole; oka mea nni ma keia e hoao ia nei e hoomaemae. hou i ka mamo hou o kekahi lahui kaulanā a hanohano e hoolilo ia lakou i poe milāala. hana a me ka noho’na maeinae. 0 kekahi mea maikai ma keia mahelehele ana,. e hoolilo nui ia na ohana Hawaii ma na kuaaina ma kahi hoi e makemake uui ia mai ai mai ai o na limahana oiai i keia wa, ua puhee nui na kanaka i ke kulanakauhale. He nui no na manao e ulu mai ana i pili i keia kumuhaua, oiai ua hapai wale ia wale mai no keia kalaimanao ana i mea e ulu io mai ai na noonoo ana i ka Mki ke hana ia'e like me ia i hoakaka ia ae la maluna. A oiai hoi he nui na poe uaauao mawaena o kakou e hiki ana ke hui a huli pono i mea e hoopomaikai ia ai keia makana lahui, i mea e hoomaikai ai ka lahui Hawaii i ko lakou nohoma o keia mua aku. Ina e hooko ia keia _mau. hoolala ana e haawi i 'mau homeliilii uo na kauaka Hawaii, e nlu mai no auanei he noho'na hoa : loha mawaena o na kanaka Hawaii a me na haole a oi aku i ko.na wa i hala. Iloko o na wiliau oka Mki ana mai o na poe mikiala mamuli o ka hooponopono aupuni hou, he mea pouo e hoomaopopo mua ia na Haw r aii oiaio o ka aina, e loaa ia lakou na kuleana no lakou me ko lakou mau hooiliua i hoomau ia aku ko lakou nohoma maemae ana no ka wa mau ole.