Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 28, 9 March 1893 — NU HOU HAWAII. [ARTICLE]

NU HOU HAWAII.

He la kuehu lepo ka Poakolu nei no ke kalanakauliale o Honolulu. • īka aulna la apopo e luli mai ai ke kahlli o na Kona, ina aole he mēa keakea makonaalahele. Ua ukalī ia aka ka huakai hope loa a ,C. N. Spencer e kona mau makamaka ame na hoa’loha ī ka auina la o nehinei. Ua palamimo aku ka mokukuna liiholiho no Layran. Island ika la Inehlnei a ua hului pu aku oia I ke kiaaina o ka mokupuni. Ma ka la inehinei i hopu ia ai kekahi pake no ka hewa he hoonaaea loa i ke kipa, a aia ma Kuapapanui kahl i hooluolu ai. Ua hol.mai ka mokukaua lapana Kongo ika Poakolu nei mai kana . huakai i holo paikau aku nei ma ka hikīna a hiki loa i Hilo. Ma ka Poakahi la6 o keia mahina, i komo hou ai ke Kula Nui o _ Lahainaluna, f< Ka Ipukukui pio ole i ka makani Kauaula.” \ * Ua hoomakaikai ia ae ia loko o ka Halealii lolani kekahi mau malihini o na aina e mai ikalaakulai hala, e ka Puuku o ka Halealii. I keīa kakahiaka i hulī hoi mai ai ka mokukaua Amerika Allīanee mai kana huak’ai hoomaamaa paikau aku nei ma ko kakou mau kai ’ ma ka hikina. O kela kelki uwapo hoehoe waapa i hoeha ai ika makai haole 1 ke Sabati i hala, ua hoopai ia e ka Aha .Apana me na dala be kanalīma. Ua hoohalahala aku la nae ika Aha i luna. O kau e Kanoeowaialeale, Waimea, Hāwali, ua waiho makou i kou manao, oiai, he mau olelo kekahi e hoehaeha ana i kou hoakanaka, e hoomanawanui iho no ka pona, malia oka manao nb ia oka .poe waiwai. . Apopo e halulu mal ai ka mokuahiMonowai mai Kapalakiko mai me na mea hou makamaka loa o na aina e. Ina ola e ku mai ana i ke kakahiaka nul, alaīla e ike la no maka nupepa makua Kuokoa na mēa hou hope loa. Ua koho iho nei ka Papa Ola ia Keo Kaaka i Peresīdena no ka Papa, aka ua hoole.oīa i ka iawe anaj a e ; nohp no ma kona. ano lala iloko o ka Papa. Nolaila ma ka halawai hou Ja J ka Papa e noho aku ai, e noonoo hou ia ai ona Peresidena. Ma ka po o ka la 23 o Feberuari I ; . hala, i wehe ia ai he Aha Mele ma .' luakini o Wananalua, Hana, Maui, e ka pualī himeni 6 na keīki , :o Lahainaiuna, no ka pono ame ka pomaikai o ka hale e kukulu ia aku ana ma Wailuku o na Ahahui Opio^ : pio o Maui.

Eia ka Alameda ke komo mai ne* i ke awa mai na Panalaau mai o ka Hema, a e holo aku ana i Kapalakiko i kela po. Ua hookohu ia aku o H. Von , WerthernJr. a meJames Kelley i ; ka Poalua nei 1 man Kiai Hale Dute, ma kahi o na kiai i hoopau ia. 0 kela pake nana i komo ka hale noho o W. C. Wilder ma Kulaokahua i na la mua o ka hookaholi aupuni o 1898 aaihue ai i kekahi mau lako hoowehiwehi kino o ka wahine e like me na mea gula a daimana, I nalowale a mahope iho nei loaa, ua ae i kona hewa imua o ka Aha Apana o Honolulu nei i ka Poakolu nei a ua hoouna īa na ka Aha Kaapuni e kau mai i ka hoopai. He 14 ka nui o na Luna Lawe Pepa o ka nupepa puka la Kuokoa mal kela wa aku o Honolulu nei, ī hoonohonoho pono ia ma na apana, ake pai la nei na kope he 1,500 no ka hoolawa ana īna haie a pau. O keīa wale no ka nupepa piha pouo ī na mea hou ame na manao alakai naauao. E heluhelu iho a e kaana ī na mea pololei ma na ninau o ka la. O keia wale no ka nupepa olelo Hawaii. Ua komo kalolie ia i ka po Poalua nei ka halekuai o See Hop Sun ma ke alanui Nuuanu makai iho o ka halekuai oL. Ahlo, a ua aihue ia aku la he 1 pahu paka_nau, 1 pahu ame 6 puolo paka kikalika, 2 pahu kika Manila ame $2,00 maoli. Mahope mai o ka halekual ke komo ia ana a hiu aku la i kela mau waiwai' maluna ae. Aole i loaa ka aihue a hoea mal i keia wa. ■ Eia ke hoolala hou ia nei e kukulu i na Puali Hukihuki Kaula e līke me ko ka makahīki 1 hala maioko o ka Halepaikau ma Manamana. īna e loaa ana na puali e hukihūki al, alaiīa e hoomaka koke no ka hukihuki ma ke ahiahi o ka la 18 o keīa maīama. Aia ia Mr. McCarthy ka hooponopono i na puali e makemake ana e komo Iloko o kēīa paani hooikaika kīno e īke ia aī ke pukonakona. He lono lauahea kai lawehele ia aemakekaona nei, ua malamaia he halawai i ka po Poakahi aku nei ma ka hale o kekahi mea oke kaona uei e Henry F. Poor ame ke kauna o kekahi poe e ae, ao ka manao nui ma ka olelo ia mal, e kokua ana ika hoohui aupuni me America Huipuia, aka e noi aku ana i ka Peresidena o America Huipuia e hoookohu mai i kekahi Keiklalii—o Kawananakoa paha i Klaaina. Pehea e hiki ai ke koho ia mai ina oia kekahi i hele aku nei i America Huipuia e kue ai i ka hoohui aupuni ? Aole he mea maa ia makou ka holopee ana malalo o na inoa kapakapa e nema maka- ! peni ai, oiai iw makou ke ; kahua akea, aka ina o ka mea maa ia i ko makou hoa paoni- ; oni o ka makapeni, a no kona maa i manao ai oia e aihue ! aku makou i ka noonoo a me ’ ka puniu o ko makou mea kakau i kapa iaia iho o ainana, alaila he mea hou ia ! iloko o ka poai o ke ola ana o ka papa-pai, i ke an o J ]STa- ! wahi i hoomaka ai pela. A ; ina oia kona mla, alaila e hoohuli ia mai ana ka lehulehu e noohoo* aku, o na manao a ! Eau e puka nei maloko oka ieo malalo o na inoa kapakapu, ua Nawahi wale no ia i haku iho. Aka, no makou iho, aole pela. Na kela a.me keia e hauhali i kona hala, a pela makou e lawe ole nei i na nala a ko makou mea kakau.