Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 32, 16 March 1893 — HE MAU MOOLELO NO KE AU O KO KA REV. KEONI Y. PATON [ARTICLE]

HE MAU MOOLELO NO KE AU O KO KA REV. KEONI Y. PATON

Noho ana iwaena o ka Lahui Aikanaka o Mu HIe‘bereciisa. E kaua pinepine mau ana na kanaka, me ka ai ana i na kino o ka poe i make ia lakou. Ko ka nui loa o ka ono o kekahi poe ai-kanaka i ka io o ke kanaka, ua hue ia a ua ai ia e lakou na kino o ka poe akahi no a kanu ia aku. I kekahi manawa i mai ai o ke alii nui aimoku "Nouka,” ua pepehi ia a make ekolu poe wahine e kona poe kanaka, i. mohai e loaa hou mai ai 6 ka oluolu iaia. Ua hoao lakou e huna i keia mau hana ino loa i maa mau ia lakou mai a maua aku. . Ua loaa mai la ka ia Tanna, ua ulu ae he kuee mawaena o kekahi poe kalepa laau Iliahi ma ka mokupuai o Ezomanga, a ua pepehi ia a ua make he ekolu mau haole ili keokeo a me kekahi mau kanaka maoli. la wa ua halawai nui ae la na kaukau alii a me na makaainana o Tanna me ke kukakuka nui ana no ia mea, a ua nui hoi ko lakou inu ana i ke “kava” (awa) a no ia mea, ua waiho mo-ka-ki nui iho la ua poe la ma o a maanei o ka hale inu awa. Hele mai la ko lakou poe enemi,.he mahelelahui okoa aku no o ua mokupuni la, a me ko lakou nihi malie ana,. a oiai hoi aia na eheu o ka po e hoomaka mai ana e uhi, ua ki mai la lakou i ka lakou mau pu kaupoohiwi iwaena o ka poe ona. He hookahi kauaka i make, a nolaila, ua ulu koke he kaua. Ua holo ae la na kanaka ma 0 a maanei o waho o ko maua hale. He hookahi kanaka i make ma kahi kokoke i kp maua wahi. Nolaila, ua hahai aku la na hoaloha o ua kanaka make la me ko lakou lako i na hohoa, na ihe a me na pu kaupoohiwi i na.kanaka o kuaaina aku a komo loa lakou iloko o ka nahelehele. Huli mai la hoi ko uka poe me ko lakou poe kokua hou mai, a hoauhee hou mai la hoi i ho kai poe a hiki i kahakai. Hoomaha iholaua poe la ma kahi kokoke e lohe ia aku ai i kekahi anaina nuku walaau ano ahiu a ku no hoi 1 ke ano pegana. Me he la ua lilo ia i mea e hoomaalili iki

mai ai ito lakou punia ino loa ana i ka inaina mahope iki mai. la wa ua hele mai la na alii o kela a me keia aoao imua o'u, a nonoi mai la ia’u e wa-hi, a lapaau i ko lakou mau palapu. , Ua koi aku la au ia lakou e hooiamai e malama ia ka noho ana maluhia, a ua malamaia uo kekahi mau wahi pule kakaikahi wale no. Ua loohia ia iho la o Mr. Mathieson ko makou hoahanau oiaio o ka oihana misionari me ka mai kaumaha loa, a ua ikeia iho la, he mea pono e hoihoi ia oia no Aneciteuma, a ua hoihoi ia oia me kona kulana nawaliwali loa, aua aneane hoi e make. Ma ia hope koke iho ho hoi, ua loohia ia iho la he kauaka kumuao o ka mokupuni Aneciteuma, a he kokua hoi no Mr. Mathieson i ka mai, a make koke iho la no. Ika lohe ia ana o keia mau mea, ua hele mai la na kanaka eui ia ? u me ke ano kikoo-la iuo ike kumu oka hoea ana mai o keia mau poino. No ia mea na hoololi ae la au ma ta - ninau ana aku ia lakou, heaha la ke kumu o ka hoea aua mai 0 keia mau popilikia a pau, a heaha hoi ke kumu i pahola mai ai ka make maluna o ka aina a puni, me ko'u i aku, aole anei no ka lakou mau hana no ke kumu i hoea mai ai o ka popilikia ? Mamuli o keia wahi ninau moakaka wale no, ua hoopau ia ko lakou manao kuhihewa. Ua malama ae lakou he mau anaiua halawai i kela a me keia la, me ke kukakuka ana iua kumuhana la, ao ka hopena, ua hoouna mai la lakou i keia oleio hoike: “Aole o makou hoahewa ia oe, a mai hoahewa mai hoi oe ia makou no na poino a me na make i pahola mai maluna o ka aina. Ke manao nei makou ua loaa i kekahi poe o na kanaka ino o loko o ka nahelehe-. le kekahi o na koena aku o ka makou mau mea i ai ai, a ua kiola ia hoi e lakou imua o ka Uhane Hanahewa kaulana o ka luapele, a na ia mea i pahola mai i keia mau poino a pau 1 keia wa,” Ua holo mai la kekahi poe kanaka mai Aueciteuma mai, a ua huli hoi aku la lakou me ka mai loa. He hookahi kaukau alii i make. Ua kuhi mai la na kanaka o Tanna o maua ke kumu oia mau poino. Ua malama ae hoi lakou i na halawai ma kela a me keia la. Ua hoomakaukauia kekahi ahaaina nui, ano ia mea, ua pepehi ia a make kekahi poe wahine a kalua ia, a ai ia hoi ko lakou mau io. Ma ke kakahiaka o kekahi Sabati mai, ua lohe aku la maua i na leo uwe kapalili o ka make mai kekahi mau wahine mai he elua, a ua holo mai lahoi he ekoluhou mau wahine e ae i ka ekalesia, me na leo uwe kapalili me ke nonoi mai e hoopakele aku maua ia lakou mai ka pepehi ia ana eka lakou mau kane a make.