Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 34, 21 March 1893 — HE MOOLELO HAWAII. [ARTICLE]

HE MOOLELO HAWAII.

MOKUNA IIL Pii aku a hiki i kahl o ke olona ; iaiaa aku 1 ka welau o ke olonai makemake īa a hahaki ae, a puliki iho a paa ma īa wahl a owili ae, a pohopohoio ae la ka īli oia wahi, a waewae kua aku i ke olona/a hemo mai la ka ili me ka weluwelu ole, oiaka meai makemake ia, Pela no ka hana ana a plha ka umi kauna, hookahi ia kaau, ua kapa ia be pulu olona, a ina umi i loaa ma ia la, he hookahi lau ia. He like no ka ulu ana o ke olona me ko ka Hopue a me ka Hīhau. No ke kahi Olona ana. Kii aku i ka pupu olona a waiho loihi ma ka aoao hema o ka papa kahi olona, ma ka io oloko o ka welau«kahi mua ai, alaila o ke koena aku,apela no a pau kapapu; a pau ia, o ke kukae lunā aku, a loaa iho la ka waiwai lo oia hoī ke olona. No ka Lawala ana. Ua akamai kekahi poe kanaka i kalawaia, a ua kapa. ia lakou be poe lawaīa, ma ke kai a ma ka waL O ka makau, ka upena a me ka hinai na mea e lawaia ai. Penei kā lawaia makau ana: E hilo moa ke kanaka lawaia i ke aho, o ke ano o ke aho e hilo ai, he aho kaa-kolu, no ka lawaia moana ana; he ekolu maawe o la aho, he aho olona, ekolu kaau anana o kekahi aho, a eha hoi kaau o kekahl a oi aku no, e like me ka manao o ka mea lawaīa. A loaa ke aho, alaila hana ka makau, eia kekahi mau ano makau no ka lawaia moana ana, ka makaa Ahi, ke Elahala, ka Ulua, ka Ulaula,: ka Hahanui, kā Uku,_ ka -Mahimahi, ka Hapun, a.noi.wale aku. A lako ke kanaka i keia mau. mea, alalla, kaena iho la ua kanaka lawa-, ia nei, “i kahi e no ka ua, ako e ka ka,hale,pela hoi. keia, i kahieno ka . malle, hana e ke : aho a me ka makau.” A hiki io mai la ka malie, alaīla, papa aku4a i ka wahine, “e naalama oe i ka maluhia o ko iaua hale nei, mai leaIea, mai olelo ino, no’u hoi keia la hookahi, e kapu oe i na lealea, aole no e halowale ia’u ka .hewa o ka hale nel, ina e lilo mau a mokumoku hoī ka’u Pa, alaīia, o ko ka hale nei no ke nele i kahi mea paina olē, a ola no ka lawaia i kahi poo maunu, o ka’u kauoha keia ia oe.” Ae mai la ka wahine. Alalla, hopu āku la na kanaka lawaia neī i ka hokeo aho ame ka hoe, o ka hele aku la no ia a hikī ī kawaa, hoaka waaapaaj panee aku la a lana I ke kai, ee aku la me ka hoe ana a hiki i ke ko’a, me ka nana ana ī ka hoailona o uka, a kupono, alaila, hana ka maunuoka makau, a mama hoi ka palu oloko o ka aaniu," pokaa poepoe maī i ke aho mai ka makau mai, a loaa mai la ka pohaku (pa-ka) i hoopaa ia me ka pa aa maia a lauhala paha ma ke ; aho, a hoopili pu me ka pohaku a me ka palu, a hauhilliho i ke aho a paa, me ka hana piko hoio ana, i hemo āi ke lu ia i-ka wa e ku āi ka pohaku ilalo, a i ka paa ana, alaila, alaila, hookuu aku i ke aho e ahaī ia ana e ka pa-ka, a ku ilalo, alaila, pai hou mai i mau alu, i hookahi a ēlua anano, i ole e-mau, a kaawale ka pa-ka me ka makau, a puehu aku lā hoi ka palu, a muimuīa mai lana i’a ma kahi o ka makau e lewalēwa ana me ka maunu, a pule ; aku la i ka pule i 5 a penei: “E ala e ka Ulua, e alā e ke Kahaln, e alu eka-UIaula, e ala e ka Hahanuī, e ala! Eia mal ka Hee, he maunu : palupalu, he ono, a i ai oe e ke Kahala, ai noa moni, moni no a ka opu, e Ku, o kuu akua i ka moana nei la e, a i ai ka i 5 a i ka maunu a kaua, paa oe a paa, i hoau ia ai bē aho hou a kaua; ea, e Ku, kuu akua ‘

ika moana nei la e r amama oe e ■ Kn, aka haliua ko nnka ika i J a > - halapa i ka ikuwai la.” A pau ka pule ana, kakaliikiiho . la, aai mai la ka i 7 a, kahea ae la oia, «e Ku e, paa ia i paa ka. i y a a - kaua;” ke lawe la no ka lima ike aho, ke ahaihou la,.a hukihou max la no, a hoouka* ae la ika Ta i ka waa. Ina he Kahala, he i 7 a maikai loa ia no ke aho hou ke hoi a puku. fna he nuī na waa lawaia e alaila, kuu aku la na kanaka lawaia nei he ewalu makau ma ke aho hookahī, kuu ia iho la ilalo, a ai ia mai la na makau a pau e ka i’a, alaila, kaena iho la ua kanaka lawaia nelj «ka, hanau aku nei paha kuu mau wahi kumulau puaa? 77 , “Ke aha la?” u Ke ekueku nei hoi i kuu lima.” A paukana keha ana, oka huki mai la no ia i kana aho, e like me ka nni ona makau i kuu ia, . pela no ka nui o na i’a e loaa mai, pela no e hana ai a hiki i kanui ana % o ka.i’a, alaila, o ka hoi iho la no la a pae iuka, auau i ka wai, hoi a ka .. hale, aahu kahi kapa maloo, aoka . ho-a aku la no ia o ka imu, a kalua ia ka Pa mna a pau i ka imu. Aole ipau.