Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 41, 3 April 1893 — He Moolelo NO KA Ui Nohea Kaliwalana [ARTICLE]

He Moolelo NO KA Ui Nohea Kaliwalana

KE KAMA WAHINE HANAI , A I OLE, >• KA MEA HUKA 0 KA PALI KAHAKĀI 0 SEKOTIA. MOKUNA II, Ke Kamawahine Hookama a ka Haku alii —a me ka hoohuoi ano e a Kikila. " 0! e īda, e Ida; aole loa ee i ike i ko’u aloha oiaio ia oe. Ua aloha au ia oe mai ko’u mau la opiopio loa mai, a ua 00 ia aloha iloko ko’u puuwai; aka, ua maopopo no ia’u, aole loa au i kupono e lilo i mea na kou naau waipahe e aloha mai ai, no ka mea, he kulaua kiekie a maemae kou, a o ko’u hoi he haahaa, a ua -paumaele 1 na haumia, ma ke auo he keiki au mailōko mai o ua puhaka o ua makua haihai kanawai. Nolaila, fae mau haua hupo wale no keia a’u ke hoomanao makehewa wale nei ia oe e kuu īda aloha. He oiaio, i hookahi hou a’n ike hou ana i kou mau helehelena nani, alaila, e hookaawale loa au ia’u iho no ka wa mau loa, i ole ai e lilo ko’u uhane i ua hoohauwili ana a na manao hoouluahewa. E hooko ana au e lawe au e hoomaikai i kahi o na pua, alaila, oia ka hope loa o ko kaua halawai aua he alo a he alo.” la wa, i oili hou aku ai o Kikila Lilaha ma kahi malaelae; a ia wa hou oia i awiki hou aku ai ke ka-ina o- kona mau wawae. Aole hoi i liuliu ia hele ana aku a ka opio, aia hoi ua komo aku la oia iloko o ke keena hookipa o kona hale noho. He .keena i hoolako pono ia me na mea e oluolu ai o ka noho ana, a mawaena konu o ua keena la maluua o kekahi noho e noho ana he wahine, a o na helehelena o ua wahine la, he ano kuoo, a me na maka ooi e hoike mai aua he wahiue naau uahoa, a he mauao paa. Aole no i ano aoo loa kona nanaina aka, me he la, ma kou hoomaopopo aia paha oia mawaena o kanaha me kanalima mau makahiki. E mau ana no nae na kahoaka o na hiohiona ui, me he la he wahine ui io uo oia i kona mau la opiopio. 0 keia wahine ka makuahine o Kikila Lilana ke aiwaiwa puuwai hamama, a koa wiwo ele o keia moolelo hoohaili puuwai, a nona hoi ka inoa o Magareta Lilana, ka wahine kanemake hoi a ke kanaka kaulana i na hana hoopae waiwai kne kanawai o ua aekai o Sekotia. I ke komo ana aku o Kikila-

iloko o ke keena, ua ea ae la poo o ka wahine, a me na maka kuoo, ,.ua pane mai la oia: “0 oe mai la ka ia e Kikila?” “Ae, e mama.” “Heaha ke kumu o kou poeleeie īoa ana?” “Ua halawai ia au me jna akeakea ma ke'alanui, nolaila au i lohi loa ai. Ua halatfai mai nei au me ke kapena oka moku “Ranger” (oia hoi ka iuoa o'ka moku hoopae waiwai; a he moku hoi i puuahele loa i na lala a pau o loko oia oihana, a oia no hoi ka moku i noho kapeua loihi ia ai e ka luaui makuakane o Kikila i kona wa e ola ana), a ua koi mai nei oia ia’u e kokua aku ialakou maka hookele ana mai i ka “Renger” a komo iloko o ke kaikuono ma ka la apopo,” wahi a Kikila i kamailio aku ai. ‘'Alaila, eia ka paha ka “Ranger” mawaho ae nei kahi i kalewa ai?” i ninau aku ai ka makuahine me ke ano mohala pono ana ae o kona mau helehelena. “Ae.” “A, e pailaka mai ana oe iaia iloko nei o ke awa?” “Ae.” “Kani wale ina he mau waiwai maikai ka lakou i lawe mai la, no ka mea o ka eha keia oka lakou huakai, a ua ike no hoi oe he hookahi hapalua oia mau waiwai no’u ma kela ame keia eha o na huakal” “Ae.” “Pehea, ua loaa no kau dala i keia la?” Ae, he elua a’u mau apana dala mai ka Haku Sir Wiiiiam Kulivilana mai no na i’a a’u i lawaia ai nana. Nolaila, ke manao nei a_u ua lawa keia (me ka haawi ana aku i na apana dala i kona makuahine) mau apana dala no ka uku aua dala no ka ukn ana i ko’u paina ahiahi.” . “Ae, ae e kuu keiki, E hele oe eai i keia wa,_no ka mea, aia no na mea ai ilnna o ke pakankau kahi i waiho ai.” —Ua ai iho la ke kanaka opio i kona paina ahiahi me ka pokole loa o ka manawa, a hoi hou mai la oia ma ke keena hookipa, a hoomaka hou iho la oia e kamailio me kona makuahine. “E kuu makuahiue, he mea hiki no anei ia oe ke hai mai ia’u owai la kela kanaka o Gara Tamela?” “Kahaha! Heaha iho la kena.ninau au e kuu keiki? Kai no hoi oia no ke kapena o ka moku hoopae waiwai malu ma keia mau aekai ” “Ua maopopo no hoi paha ia mea ia’u, aka, owai oia, a heaha oia, a mai hea maUhoi oia? Oiai i ka make ana o kuu makuakane,ua lilo o Eakalana kona malama-moku kahiko i kapena ma kona wahi, aka, i keia manawa koke mai nei nae, aia hoi, ua lilo ae nei ka hoi keia kanaka malihini i ka- ’ ‘ pena, a o ke kanaka nae i uoho akuluma. ai aloha ia hoi e na iuina, iia hoohaahaa hou ia iho la oia. Holaila, ke niuau aku nei au ia oe, owai keia kanaka?” Ua hoike aku la au ia oe i ka’u mau mea i ike, a aohe niea i koe,” wahi a ua makuahiue ia me ke auo haikea aua ae o kona mau papalina. A pafca hou aka, ’