Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 43, 5 April 1893 — Moolelo o ka Aha Ekalesia o Hana. [ARTICLE]

Moolelo o ka Aha Ekalesia o Hana.

«V ’ ♦ B Mk. Lūnahoopohopoho: Aloha oe:—E oluolu la mai e kou hanohano i wahi kaawale o koa kino lahiiahi no kela mau huaolelo e kaa ae la maluna. Ha ke Sabatl iho neī īa 19 o Maraki m. h, 1893, maloko o ka luaklni o ‘Wananalua Hana, mahope o ke anaina pule i malama ia e £. M. Hanuna kekahi lunakahlko, ua noho īho la ka aha luna a me na hoahanau o ka Ekalesia o Wananalua a noonoo i kekahi kumuhana, ola hol keia: E ae mai ia’u i ekolu milama a hoi aku no au. O ka mea nana ke kumuhana maluna ae, ola no kc kahu o ka Ekalesia o Wananalua, e noho kokua Lunahooponopono ala no ka if Nupepa Puka La Kuokoa,” a mamull o konahiki ole ke hoi mai a halawai pu me kona Aha Luna a me na hoahanau, nolaila ua hoouna mai oīa i kekahi leta ma o B. K. Eaiwiaea la, e hoike ana i kona manao a me kana noi. • Ma ka hora 1 auina la, ua noho iho. la ke anaina malalo o ka noho luuahoomalu ana a B. K. Kaiwlaea, a o E. M. Hanana ke Kakauolelo. Laweia ke kumuhana a noonoo. Ku mai o G. P. Kauimakaole a olelo mai la: E Mr. Lunahoomalu, ua maopopo ke kumuhaaa, a o sa f u wale no e noi neī, e hooholo keia Aha Luna a me na hoahanan, e kaaoha aku iaia e hol mai e malama i kona ekalesia. Na J. K. Hanuna i puiliili ae imua o ke anaina, me ka amama ana, e hookuu loa aku iaia e lawelawe ma ia hana no ka manawa pau ole, no ka mea, e līio aku ana paha oīa kekahi o na Kuhina o ke aupuni a i ole, i Peresidena no Hawaii nei, a he hana kupono ole na kakou ka aua ana aku iaia e hoi hou mai i hope neī, a be kulana hoī e hooī ae ana ī ka hanohano ia Hana nei. Na J, H. S. Elaleo i kahoahoa ae—me ka oleio ana, ke mīnamīna h>a nei au no ka īoaa ole ana ia’u he mnna koho maluna o keia ninau, ua luaa nae ia’u he manu kuka iloko o ka Aha Lnna, aka, ma ke kumuhana Imua o kela anaina, ke hooIkaika nei au ma ka aoao e apono nku 1 ke noī, aole hoi e like me ka ka - makua i olelo iho nei, “e hookuu aku no ka manawa pau ole, no ka mea, e loaa aku ana ka oihana iaīa mai na Kuhina mai, a ī ole ola aku ana paha kekahī Kuhina.” He moeuhane palaualelo ia na kekāhi kanaka e noonoo mua aī. 0 kana wale no 1 nol mai nei, e ae aku kakou iaia no ekolu mahina a hoī mai no oia, nolaila, e hoomaopopo kakou i ke kumuhana, a e hooholo iho kakou e like me kana noi. Na P. Kauimakaole i namunamu mai a hoounauna ae la imua o ke anaina ma kaOlelo ana—Aole i like ko’u manao rae ko kela makamaka, no ka mea, aole na kakou i olelo aku iaia e hele a lawe i kela hana, aka, nana no, a ke noī mai nel nae īa kakoa e hookuu aku iain, ua oi loa aku ka pono, īna ua lawe oia ia hana, e hoopaa loa aku laia. Na P: K. Kauimakaole i olelo mai—Eia na hoa ke kamailio nei e hoopaii īoa I ke kahu, a e ae‘'aku i ekolu mahina, aka, ma ka Ieta imua o keia hale, e noi mai ana e akn no ekolu mahināahei mai nn, aka, ina paha he noī o hookuu ioM :ikn, alaila, aīa au ma ka aoao e hookuu aku, aka, no na kamallio :mo olc, aoleaue kamaiiioana no keia kumuhana, Na S. 'W. Kaai i kaiehu ae i ka puīlīīli a mahele ae la i na puu eīua, a helu ae la 1 ko kela a me keia puu, me ka olelo ana—He elua no inea ano nui īloko o ka aeīīke, ola ka aoao mua a me ka aoao eiun, u ua līke hoi ia me keia ekalesia a me ke kahu. I kamanawa e kue :*i kekahī i ka aelike, ua hewa oīa; noīaīīa. owaī ka mea 1 kue, o ko kakou kahu no, ua heie aku oia me ko Eakou ae ole. I ka manawa holo. ; balota īho neī, ua ae aku kakou iaia me ka maīkai, a o kela, uh hele aku ola me ka maaao i na hana o ke kino, nolaila e akahele oukmi ma ke kohcrana. Malia, ua ike no ke kahu, aoīe ī lawa kona ola e noho neī maaneī. nolaila, hooholo oia e īawe 1 ka uku | 1 ox ae, he hana naauao ia, aka, ke noi mai nei oia e hookuu aku kakou, ua oi loa ka pono e hookuu loa aka kakou iaia. Heaha ka waiwai o na olelo naauāo i elima wale no poe nana e hoolohe aku. Heaha ka ; Kawainuil A heaha hoi ke kuleana : o ka Aha Kuhina ma ka hooponopono ekaleeia. Na ka Aha Kuhina

anel keia paneiMio^ J. K-:Hanana,. jm ka. Aha Kahma.) Aole pono e hoohoi la na hana piii aapaoi me na hana hooponopono , ekalesia. Ke' kokaa nei au e hookuu loa aka i ke kaheu • £' Na W. P. Haia, wahi anai olelo aeai—He hananui no keia na ka ekaleeia e hana ai Ina peneia wale no e kamaillo al. Ma ko’a hoolohe ana aku nel ī na manao o na hoa, me he ia, e ahewa ana lakoa I ko ke kahu hana ana *me keia; aole i hewa ke kaha. O ka io oko lakou nei manao ma ka nana aka, he okoa loa ia, a ke uhiuhi mai nei maluna o ke kumuhana u e hoopau loa i ke kahu,” ka mea hoi i ioaa ole iloko o kelaleta, a he kalai paanao ko lakou hei mawaho ae o ke kumuhana imua o keia anaina. Ke minamīna loa nei au o ulu mai he kuee mawaena o keia ekalesla ina e lawe ana kakou a liooholo e hookua i ke kaha, no ka mea ina e hookua ana kekahi poe, e hoole ana kekahi poe, a oia ka hoomaka ana e mokaahana. He mea pono e noonoo akahele īa a loaa ka olelo hooholo kupono. Mai ia ]VL H. Beater ae—Ke mlnamīnu nel au o ioaa he olelo hooholo e ahewa aku ana i ke kahu a e hookuu ioa aka iala, olai o ke kumahana wale no, e ae aka no ekolu mahiaa, aka, ke alakai mai nei kekahi poe hoa naaaao 1 ka mea mawaho ae o ke kumuhana, a he mea hoī ī hookahua mua la. Ma ka nana aku, ua loaa ka olelo hooholo i keia manawa, aka, ke ao aka nei aa I ko’u ohana, e holoi i ko kakou mau lima a maemae, a mai ae © kau mal ke alina o ke klpaku kahu maluna o kakou. Mai a £. M. Hanuna maī— 'Ke/ mea pono ia Kakou e hoopololei maluna o ke kumuhana, a o ka hoopau kahu he nm-au okoa aku ia. Ma ko’u manao, ua hewa no ke kahu mamuli o kona waiho ana mal I keia noī na kakou e noonoo aku, maī pi loa aku ka pono ina oia i walho mai i hope nona, alaila, aole e hiki īa kakou e lawe a noonoo i keia noi, a i kona hnalele ana i na hīpa, ua hewa oia, mahope komo mai na iliohae, a o ka lilo no la i mea ole. Ku mai o Bīla Eolahola a olelo mai la—Heahā no hoi ka hewa ina kakou e ae aku ana i ekolu mahina. NaMosesPipi—No’u iho ke ae nei au i ekolu mahlna, a hol mal no ia, elike me kana noi, Ku mai o J. H. S. Kaleo a oielo mai la—Ma ka hoolohe ana i ka olelo a na hoa, ke nookokoke aku nei kakou i kahi o ka olelo pilīkino o kekahl i kekahi. Mai lawe mai kakou a noonoo i ka hoopau i ke kahu, īa kakou e hanaai pelā, ua hupo loa kakou. Aole e hīkl īa ka- , kou ke lawe mai i ka hana a ka Aha Luna Kahiko o na mokuouni o Mam a i Hana nei hooholo iho kakou e kīpaku ike kahu. Oka kakou hana, ina e makemake kakoue hoopau i ke kahu, e hana i Palapala Hoopii a waiho aku imua oīa Aha; aoie he kuleana o keia ekalesia e hoopau al ī kekahi kahu, nolaila, e hooholo kakou penei: E ae aku i ke noi, a i ole e kauoha aku iaia e hoī mai, aole hoi e kipaka loa. Kaekaa hou mai o J. K. Hamina, aole pono ia kakou eae aku i kana qaī, he hoolanakila ana aku īa iala, ua lawa ko kakou ae ana aku i ka ■- manawa I hala; o ka huna aaa ako kakou kahu pela, lie kokua loa oīa i na hana a keia aupuni kipi, e ka kaawale na kahunapuie no na pono uhane, aole e komo pu iloko o na hooponopono aupuni ana, a ke manao nei au e hooholo penei: Ua ahewa iaoe, aka, ua hookuuia oe. Na ka Lunahoonaalu mai—He wahi meauuku wale no kela, aka, i; ko kakou kamailio ana, ua pau wale ka manawa i na kamailio walwai ole, aaa hala elua hora ia kakou; o ko’u manao no ke kahu, ua hewa oia no kona haalele ana ia kakou, a e ae aku no elike me kana noī, No ka hoopaapaa o ka Hāle, ua hoololi mai o Kaleo i ka ninau a 3* K. Hanuna i kokua ia e Kaai, a penei ka hoololi: Ua ahowu ia oe, auaae ia ke noi- Kokua ia. Nlnau ia a hooholo ia—Ma ke ahewa, eha, a eha ma ka hoole. Koho ka Lunahoomalu ma ke ahewa. Ma ka ae ike noi 6, a ma ka hoole 5. Hooholo loa ia. Hookuula ka halawai. - Maka.ai.ae.