Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 48, 13 April 1893 — "0 KE KA ULIKE KE HANA IA A HAULE MAI NA LANI." [ARTICLE]

"0 KE KA ULIKE KE HANA IA A HAULE MAI NA LANI."

Malalo o ke poo maluna ae, uapuka mai ma kanupepa Liberala o ka Poakolu nei be manao ma ka olelo Hawaii no kekahi haole he mau manawa kona ike ia ana ma na hana maalea me ka aila ma kona elelo,' he alunu iloko o kona puuwai, he lawe waiwai pio ma kona maka a me ka pupanapahama kona liina. Ua paani kike keia mea i na haole a me: na kanaka Hawaii ma ke ano mea poholalo e like me na mea ulu wale mai o na noonoo lolelua, a i ole, o na noonoo o ka uhane aea e kuMkuhi ai—he mea wale no keia i ike ia ma ka moolelo. 0 ka popilikia nui no ia o ko makou hoaloha o E. W. Wilikoki, aia ke aka o ua mau mea uhane la e like me ka makou i hoaiai ae la,.ke hoopouliuli nei i ka paepae o ka ipuka e alakai aku ai i na alanui akea o ka mikiala, ka hookuonoono a me ka oluolu o ka manao me na noi i kona haakei a i ole o ka .waipahe pili i ka holopono no kona ake ke kuhikuhi la i ke. alanoi e alakai aku ai i ke kaawe ana i kona pono kalaiaina a me ka hoohaahaa ana i kona kino. 0 ka makou wale no e ao aku nei i ka pokii kakaolelo, e ku iho no ka manawa a e noonoo no na hopena o ke ala ana i ae ai e hoolala uupepa o ka Poakolu aku nei oia : ko ka nupepa Liberala kahua o keia mua aku. ■ l He minamina ko makou naau i kekahi kanaka i hele mai iloko o keia mau hora , hope loa a kamailio mai no na mea i hanaia i ka wa i hala mua mawaena o na la 14 ame , 18 o Ianuari i hala makekahi ■ aoao, a o na hana hoi a ke Aupuni Kuikawa ma kekahi. īna he oiaio na mea i hoakaka ' | • ia ma na nupepa la, heaha la 1 1 hoi kekumu i noho mumnle : # . I loa ai ma keia mau ninau ano! i nui iloko o ka manawa uluaoa : o Ianuari i hala ? Heaha no 1

hoi ka mea i kaei ole ae ai o ua poe la e kapa nei ia lakou he aloha aina i na kaei poka, a auamo hoi i na pu no ka lakou mau kumuhana, e like hoi me ka hapa oi ae o ka maikai o ka lehulehu i ka wa a ka Moiwahine i pau i hoao ai me kona manao ponoi e kukala mai i kumukanawai (ka mea hoi a ka Liherala i ae maoli mai ai he hana hewa loa kela hana) a he kumu hoi e maluhia ole ai o ka noho aua, a he kulana maopopo ole ma na aoao a pau iloko o na la 15 a me 16 o Ianuari. 0 kela manao hohe mua no nana i hoauhee i na Kuhina i mai ka hale aupuni mai a holo ika Halewai ma kela auina la poina ole o ka la 17 o lanuari, oia no ke kumu i akoakoa ae āi'o kela puulu kanaka malaila no ke kakoo aua i ke <f kumuhana i haule/’ a i hoonawaliwali pu ia hoi, imua o na maka o ka poe kupaa o ke Aupuni Kuikawa i hoala ai, a me ka poe kakoo oia mana aupuni, me ka haawi pio ana aku iloko o na lima o ke Aupuni Kuika wa. Ina i loaa i na poe kakoo o ka aoao alii, a me ka poe aloha aina he wahi haawina iloko o na puuwai o keiapoemakau wale, oiaiua lawa lakou me na lako kaua e pulumi ae ai i ka poe drei hundred kakaikahi i aa aku ai ia lakou, heaha la ka mea hana ole. E hooki i ko kakou lohe hou ana i keia mau paio ana no ke komo ana mai e “akeakea” a me na “ikaika oi ae” oAmerika Huipuiamake alo o na kumu oiaio i hoike papa ia ae la maluna. 0 ka hookahuli aupuni i lanakila, aoleia he kipi. Aole kupono ke hoohalike aku i fce kulana o ka poe kipi ma 1889 a me kela poe ohumu i ripubalika ma 1892, i kulana e noho nei keia Aupuni Kuikawa. He mea kela e akaka lea ai ka naaupo loa o ba mea haku opala. 0 ke Aupuni Kuikawa, oia hookahi wale no ke aupuni 0 Hawaii nei e ike ia nei i keia la. A 6 ka ohumu ana o ka poe pili Moi i keia wa e kukulu hou i aupuni Moi, he kipi maoli no ia, e like me ko ‘W’ilikoki ma ohumu ana ma 1892 i Eipuhalika oiai e noho ana kakou malalo o ke Aupuni MoL A pela no hoi, o ka ohumu ana o kekahi poe i Eipuhalika Kuokoa i keia wa, he kipi maoli no ia i ke Aupuni Kuikawa. Hookahi manao nui wale no o ke Aupuni Kuikawa e imi nei, oia no ka malama akahele aua 1 na hana o ke aupuni a hiki i ka wa e hookoia ai ka hoohui ana me Ameiika Huipuia. Oia hookahi no kona mana a me kona mea imi ia malalo o ka olelo kukala ma lanuan 17. 0 na olelo a pau i kue i keia i hoopuka ia ma na nupepa, he lalau wale no aole hoi i ho- : oiaio ia ma kekahi hana i haua ia. Ke hooki nei makou me ka paipai i ko makou poe heluhelu a pau, i ka pono e noouoo akahele lakou i kela keehina nai a makou i hoomaopopo lea . ai e hooko ia ana i ka wa ko- :i koke. Hepono lakou e hoo- .i

makaukau no ia hana ma ka nieniele ikaika ana no na pomaikai o ke aupuni kumukanawai lanakila malalo iho o ka Hae Amerika, a me' ka oi loa o na pomaikai ke hoohalike ae me ko ke aupuni i hala o keia Paemoku. Alaila e makaukau ana kakou e apo naauao mai'aekiai me ka eehia i kela mau pomaikai a me na palekana a kakou e komo pu ai me ka Eipuhalika kilakilaloaiike ia ma ke ao nei.