Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 49, 17 April 1893 — Aloha Aina. [ARTICLE]

Aloha Aina.

E Mk. Lukahoopokopono: / E oluoīu mai oe e hookomo iho ma kahi kaawale o kou pepa wiwo ole ī īke mai aī na makamaka mai Hawaii nui o Keawe a hiki loa aku i ka moleolu o Lehua i ko’u manao no ka J a kumuhana e kau ae la maluna, “Aloha Aina.” Aole no paha e like loa ana ko’u manao me ka manao o kekahi poe naauao e ae ma na wehewehe ana no keia kumu hana, aka, he mea pono ke hoike ia kekahi mau kumu e hīki aī ke maopopo, he aloha aina io a i ole he aloha aīna ole. He nui wale ka poe maloko o keia kulanakauhale e haiolelo mau neī imua o ke akea he aloha ī ka alna, ka lahnikanaka, ka moi, a pela wale aku e noke ai i ka helu, eīa ka ninau, Heaha na hoailona e maopopo ai ia kakou he aloha īo lakou i ka aina? Eia ka’u haina, aole loa he wahī hoailona iki no keia poe e hoike maī ana he aloha lakou ī ka aīna. Oiai, eia Iloko o keia heluna e oleīo nei he aloha aīna, e ike ia no he mau haneri a i ole ua tausani no paha ka poe aole wahi lihi aina, aole hoi he home, a nele pu i ka lole a kamaa hoi, nolaila, heaha la ke kuleana o ke aloha wale iho no aohe hoi ke kumu o ke aloha aua. He hilahila maoli keīa o ka liki pau paka wale iho no, mea ae no ke aloha, aohe nae he wahi apana aina iki. Ua kupono ke aloha ia’u, oiai he aīna ko’u, he home a aohe hoi he mea nana e hoouaueue ua kolo ke aa ilalo, ua paa. Ua kuai uo oukou i ko oukou aina a pau i ka lilo, ua nele - maoli hoi, pau na aina ī ka moraki īa, oīa hele wale īho no e hookohukoha aī, ua lele mua ke aho, kaa nae ia oakoa ka llki he aloha ika aina a pela wale aku, hiiahīla ole. Ke noke mai nei i ka olelo ia makou i ka poe aloha aina ole, pau pu me na keiki a na mikanele ī ka hoino ia i ke aloha ole i ka aina I ka hoohui me ka Uniona o Amerika. O ko makou aloha ia ī ko makou aina ka poe mea aiua, o ka hoohui aku me Amerīka kela aupuni holomua ma ka waiwai i komo mai ua pomaikai he uui wale i Hawail nei, pomaīkai ka aīna o makou ka poe mea aina, a pomaīkai pa hoi ka makou mau keikī o keia mua aku. Aloha io no hoī paha ka oukou mau ; keiki, nawai la i hoonele i ka ou- j kou mau keiki, na oukou no, na ka ] puni uhauha, hoomaunauna walej no ī ka aina a pau ī ka llio, mea ae I ke aloha i na keiki i ka pilikia i ka 5 nele, i nele hoi paha ī ka makua,) hui pu ae no hoi me na keiki puni; mea maikai hele loa ī ka nele. Ke olelo maa nei oukou pilikia kakou ke huī me Amerika, o oukou no ke pilikia, koe no makoa ka poe mea aina, .aole loa e hiki ī kekahi kanaka, haole, negero, iapana a me kekahi ano lahui e ae ke hele wale mai e kīpaku i na kanaka Hawaii a

pau ina he aina ko lakoa, he mau olelo hoopompuni wale, waiwai ole, 0 ka hupo haalele loa ke puni wale ī na olelo hoopnnīpnnl a kekahi maa nnpepa olaio ole. Olelo mai paha aoanei oukou, alaila, o oe wale no kai manao i koa pono pehea ka hoi makoa ka poe mea aina ole, eia ka pane, na’n anei i moraki i kou aina? Haina, nau no, manao mai oukon i ko makou alna oukou e olelo ai he aloha, aahea ka hoi fco oukoa? Ke olelo nou mai nei no na poe .kanaka nei i ke aloha ole o makou i ka lahui kanaka, oia hoi ka makou e olelo nei he aloha makou, nana ae nei hoi makou o ka pilīkīa o ka lahaī, hooholo makou e hoohui me Amerika, nui mai hoi ka hana e komo I ka aina, ola ka makapehu hana o ka poe e hoaa hele nei ma ke alanuī, o fca pau no ia o ka pilikīa. Auhea ka lakou la ma hana e haawi mai ai ia oukou, a pau ae keia maka poniumu, na wal la Ka hapanui o ka hana īa kakou e īke nel, na ka poe anei e olelo nei ia lakou he aloha lahui? Aole hoi he kupono ka olelo ae he aloha ī ka lahui, na ka haawi ae i hana na ka poe nele, kokua ae hoi, he oki loa no, no’u ihohe hilahilaau ī ka olelo he aloha aina au, he aloha lahuī, i na aohe o’u aina, aohe hoi he kokaa 1 ka poe nele a haawi aku hoi i hana. Aole anei o ka mea oiaio, he okoa ka oukon mau kamailio, he okoa ka manao. Nolaīla, ma keia mau kumu a pau a’ui hoike ae nei, aohe e kupono keīa poe e olelo ia he aloha lahui, he aloha aina. E ao kanaka mai kakou e kuu lahul mai hīiinai i oa alakai lalau wale o papapau he aa ko ka hale. He hewa ka oukou i ka hui aku me Amerika, mahelehele ia mai na aina leī alii loaa hoi ka alna o ka poe nele pau no ia o ka pilikia. He mea mau loa no keia, a I kuluma mai kahiko loa maī, aīa ma na mea waiwai ole, ai malalla kahi nui loa o ka makemake ia. Nana i ke kulanakauhale o Sodomo a me Gonora, nana mai ke Akua ua ekaeka loa keīa lahui kanaka, haawi mai oia I ka hoopal, a hooneoneo la kela mau kulanakauhale, pela no o Hawaii nei, nui na hana ekaeka, hoomanakii a me na hana īno e ae a pau. Nolaila, mai hoolohe oukou i ke alakal hewa a ka Holohope a me ka Leo, kekahi o na nupepa maa ī ke kuamuamu hailiīli a pela wale aku. ī ka noke īho neī no o ka Leo i ka hanaino ī ka Moiwahine, a ke hoomaikai hou ae neī. Okeauo anei keia o ke kanaka kupono e hilinai ia akuai? Aole loa, heoklloa. E pono e kau ia maluna o lakou na hoahewa ana a e kau loa aku ia kiko eleele maluna o kana mau keiki a niki aku i ka hopena o keīa aa, aia a o ka poe hololua, he poe" makemake loa īa iho la ia. Nolaila , i waena o na poe maikai a naauao a pau aole loa lakou e ae e hoolohe i na kanaka oia auo. Nclaila, e na Hawaii naauao a noonoo maikai, o fca wa wale no keia e loaa ai ia Hawali nei he manawa I ol loa aku o ka pomaikai, hookipa mai kakou i ka aeto a e puliki mai kona mau maiu a e lele pu kakou mai keia kulana pilikia a kau aku kakou ma kela kapa o ka pomaīkai nui kahī e loaa ai ia kakou ka pono kaulike ma na ano a pau loa. Aole hoi i ka poe piii alii wale ao ka pomaīkaī e nunua ai a koe hoi kakou, ua hala ia au kapulu, ua loaa ia kakou ke kulaua ī oi ae. Aohe olelo mai o ua poe nei, aloha au I kuu lahui iloko oia mau la, i ka poe kakalalo wale no na hoa pili, kani ka aka, aohe ike wale iho. Malia aia a lana ae nei i ka auwae i kahi haiki, ua oki oe e nui ana ka waha i ke kahea, aloha ka lahui, aīoha ka aioa, nolalla, ua paa ke kanewai o ke Akua kahi kolu, e ohi no kela a me keia e līke me kana hana, ina no ke ino, he pilikia no kana e ohī ai, ina he maīkai, alalla, he pomaikai no kana e ohi ai. E hooikaika wale no a aohe e hoi hoa ihula, a ua loaa pono i ke mele a kahiko, “ua hala ka puulena aia i HUo. ,> Aloha. Aina. Apenla lo, 1893. ——i