Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 53, 24 April 1893 — HE MAU MOOLELO NO KE AU O KO KA REV. KEONI G. PATON [ARTICLE]

HE MAU MOOLELO NO KE AU O KO KA REV. KEONI G. PATON

Noho ana iwaena oka Lahui Aikanaka o J\Tu.JB[©'b©redlsa. i I ka aneane ana e.wehe ma.ī ke alaula o ke ao, na wawahi akula.lakon i ko’u hale me ka aihne ana i na mea a pau e MM ana ia lakou ke lawe. 0 na hua kepau, o kuu papa pai, ua pau ae la ia lakou i ka la- ; we ia a hoōhee ia ae la i poka. 0 na mea hiki ole ia lakon ke laweuapau iho laia lakou i ka ulupa iaa lele liilii io a ianeL ' TJa moe aku la au iwaho o kahua ma ia po holookoa, me ka pee ana maloko o kekahi wahi hale kuwaho waleaku no o 2Towar oiai na enemi e Mai maakaala ana mawaho mai a pum ko Nowar puulu . kauhale. TJa hele pu ike kaua kekahi pegana mai Erromanga mai e noho pu ana me Nowar. Hoea aku la oia ma kaM kokoke i kekahi puulu kauhale me ka ike ole ia mai, a pii ae la oia iluna o kekahi kumu laau me ka hoomakaMu ana aku. ; Iwaenakonu o ua la la, ua huli hoi mai la o Kaukali, he hoaloha oiaio nou, ke alii hoi o kona puulu kauhale, me ka maluMlnhi i ke kaua, lawe pu mai la oiai kona huluhulu, me - r • ka nihi malie loa ana a hoea iloko o kaM mehameha o ka ulu 'nahele, wili ae la oia iaia iho a paa me kona huluhulu, a haule iho la oia hiamoe. Hele aku lakekahi kanaka Ērromahga me ka nihi malie t loa a uu iho la i ka hahau iho me ka laau newa ma ke poo o ka mea e Mamoe la, a nahaha liilii iho lakona poo. TJamahalo.Iikeae.la na poe a pau oko 3Sowar kauhale no - kela hana anapela. Ua lawe ia mai la nahua niu i.mea nana e inu ai, ame namea ai; . ■ ' Ikela f.o,:ua*olelo mai lao : iaM koke iho v'; ■■•■

au i kona wahi mamua oke ao hou ana ae, no ka mea, ina aole au e hele ana alaila e pau ana lakon i ka pepehi ia a make no ka malama ia’u. Ha ao mai la oia ia’u, oiai he malie maikai ka moana, he mea pono e hoao au e holo no ko Mr. Matheison kahua hana. I kela wa, ua uku aku la au ia Arkural no ka hoohaha ia ana o ka waa, hekapa moe, he koi a me elua huluhulu. Hoolana aku la makou ika waa iloko o ke kai, aka aohe nae he ae mai e haawi mai i na hoe ia makou. Ua loaa mai la ia’u he ekolu mau hoe mai na kanaka mai o kauhale. A hoomaka aku la makou e holo oka wanaao ia, ahe elima ko makou nui. īko makou hoea ana aku i ka aoao lulu oka aina, uahalawai koke niai la makou me ka ino, na makani puahlohio e paanamao a maanei, poi_ae ae la hoi ke kai iluna o kahi waa o’makou, Ho keia mea, ua huli hoi makou no ka aina, aua pae mai la me ka i na poino he nui iloko ona hora he p.lima mai ka makou haalele anaiho. Ua pau makou a pau ika maluhiīuM i ka ua mea he noke mau ana i ka hoe. Haule iho la me ka pauhia i ka hiamoe. Mamuli o ka hukiia ana aku p kekahi kanaka i kekaM waM puolo huke uuku a’u mailalo ae o kuu poo, ua puoho ae la au. Hopu koke aku la au i ua wahi puolo la, a oia nohoika wa a ua kanaka la J holo aku ai me ka mama. I kela wa, ua haule like aku la ho makou a pau, owau a o na hoa kumu ao ma ko makou mau kuli ma kaha-one, a haawi like aku la makou i ko makou hoo maikai ana i ke Akua mana loa. Ua hoike mai o j,aimungo he kaukaualii no kekaM apana e aku o waena o ka mpkupuni ia makou, oiai he makamaka oiaio oia no makou a he oluolu no hpi, me ka i ana mai ua auhee aku o Howara me kona poe mai ko lakou waM aku; a, aia hoi o Miaki ke hoomoana la me ke kuka ana e kii niai e hopu pio ia makou. He hunona kela alii na JSowar, a he pluolu mau oia ia’u. Aia hoi koua waM noho iwaena pono oka mokupuni, ma ke alanui e hele aku ai iko Mr. MatMeson wahi noho. A mamuli oka ulupa. ana aka makani iuo,.ua ano e ae la ke alahele. Nolailao nakamaaina ponoi wale no o ka aina ka poe e maopopo ai ia mau alahele. Nonoi aku laauiaia e ae mai oia ia makou e ukali aku mahopeona. Naka mua ae la kona kino i ka hopohopo no makou, a pane mai la: - Misa, aole e nele kou pepepeM ia mai.. He iwakalua wale no o’u poe kanaka, a ma ko oukou hahaipu ana, he ia e hoopoino mai ai ia kakou a pau.” Ua olelo. aku la au, he mea pono no ia lakou ke haalele iho ia makou ;a na makpu no ia e hele aku..

Pane liou mai la nooia: '*He ehikn poe kanaka"?me'! a ? u i keia manawa, a he umikumamakolu aia me Miaki ame Nouka, aole au e kauoha ana ia~lakou ikeia wa. Keheīē nei au, aka ina nae oe e ukali ana ia’u, he mea oiaio, e pepehi ia. ana oe ma ke alahele e kela poe. Aia no uae ia ia oe ka hahai ae mahope e like me kou makemake. I keia manawa, ua holo koke aku la oia no kahi o Nowar a me na opeope o kekahi o ko’u mau pono i aihue ia i loaa hoi iaia, he mau hnluhulu, uhimoe apelaaku. Hoakoa ae la oia i kona mau kanaka ehiku, a īa manawa ua hele aku la lakou malalo o kekahi ulu niu nui e uln ponaha ana ma kahakai, kahihoie hikioleai iko Miaki poe kanaka ke ike mai, akahea koke mai la ia’u e ukali aku iaia. _ OiaiJīoi ia Kowar: kēkahi paMP raiki a’u a me hookahi kao ihoomoa mua ia e a’u, aole no hoi ona haawi iM mai i kau wahi mea aī na ko’u mau hoa Aneiteuma i hele a pololi i ka ua mea o ka nele o makou i kahi mea ai ole e ai'āe ai. ~ ;„ ..i Aole ipau.