Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 64, 11 May 1893 — He Moolelo Hawaii. [ARTICLE]

He Moolelo Hawaii.

MOKUNA YIL XE KAUMAHA, AUMAKUA ANA. 3Ia ke kaumaha aumakua ana, aa hui pu ia ka inoa o na aumakua akua, me na inoa kanlanu ano heaaolele o ha kupuna alii, a kahnna zqoo a mano pāha.- īna he kahuna lapaau. hookomo no oia ī na aumakua, a mc na kupuna o ka moo kahuna lapaau aua i ao ai. Pela no na iahuna anaauu a kahuna kuni, ua komo eo ke kulana pule aumakua 3oko o laila; he mea ia e nalowale ole ai ka puīe, a e kokua mai ai no hoi ka aumakua. A peiā no kela.a' me kela e pule aku ai i kona aumakua akupuna paha ona iho;no ka mai, ā hooulu ai a ia, a hookalahala, a hulkala, a pilikia e ae paha o ka ohana. ■ - • X0 3U HOAUMAKUA AKA, 0 kekahl'poe- ohana, aole mau aumakua plii mai ka po ,mai 3 a no ka Joaa ole paha o na.īnpa ; kupuna mai lalo mai, nolaiia,' uā hōomana aku n&i:na kupuna.iJoaa,rai hoi, a na laua e kala aku i ha anmakua a pau. īna e kulia wahi maī a pillkia e ae, e kahēa ana īakou ī ha inoa akua ina uapili a pIH r ble paha; oiai aīa kona hiiīnai mā kona alana, a ua makemake na ’ akua āumakua la mea. . _ . ( ,... He elua no hoaumakua ma kulana pale, i na kane a me na wahine ma ka pae kekahi ano o ke kaheā ana: “E kulou mai e na lani, e hoolohe mai e ka honua, e haliu mal e ha kukulu, nā'aumakua Ika hikinaāka.la, a i kaalana mai kela'pēa akela pea kapu, eiaka alana a me ka mohai, he puaa hīwā, he moa lawa, he niu hiwa, he ia“ula, he mohai pilikia i keākua; ia Kanenuiakea, ia Kane, ia Kanaloa, La Kanehekili, Kanewawahilanl, Nakoloīlānī, Kamohoalii, Kanakaokai, Kahpaiii, Lonomokua, Kahuilaokalani, Kapoīanena, la.Ola, ia Kiha-a-ola, Kaiiihonu, Kaonohikelaokalani, Kahoowahaakananuha, Kuhemu, o Kapakanaka,. Kapohakahiaku, Kalaniaakai, i na aumakua a pau loa, a I na kupuna aumakua alii a pau, paleka po, puka i ke ao, owau o Kiha ka poa kela i ke ao, homai he ola, a pela aku. 1 na aliiwahine aumakua, maī ka hikina a kaulana a ka la, i ke ao pa-pa-nuu, i ke ao papa-laai, o 'W'aiinuu, o Walimanoanoa, o Kahinaaola, o Haumea, o Kamaunuihalakaipo, o Kanikawī, o Elanikawa, o Pelehonuamea, o Kalamamuu, Kamohailani, o Nuni o Nuakea, o UU, o Hulikapeauianuakea, ia Kahawali, la Nīhoaīkaulu, ia Lelhulunuiakamanu, iaKapohlnaokalani, la Ahukinaīokalanl, la Keahiolalo, i na aumakua wahiue no a pau loa; ia oukou pale ka po, pale ka pilikīa; owau n$ o Kiha ka pua kda J fce ao, homai he ola, i mana, i ike, elieli kapu, elīell noa, ia lahonua, Amama, ua noa. He mau auo pule kaumaha ai hoaumakna keia; a he

nui aku na ano pule hoaumakua, a he mau ano c ae no hoi no ka hoau- , makua ana. Uakapalaka aumakua he wehe pilīkia, ma na' ano a pau, a ua pili hoi i na inoa alīl a kupua mai ka po mai, a inā e ola lolhi loa kekahi a uhī ka alu, alaila, ua kapaia aka ia ola ana, £t ke o!a ia aka aumakua.” He ēlua no ano o na aumakua, o t£ na aumakua ike ao,” a o “na acmakua ika po.” O namakua ika j>o, oia no na inoa o na alii oka po, 1 <ma ke ano kupuna, e Uke mo Kane, Eanaloa a pela akn. Ona aumakua ike ao, oia no na mea ola i hoomana ia a hookapu hoolaa ia e na ku1 puna mai kahiko loa mai; a o kela ka mea i kapaīa he akua kumupaa. He akua pllīpaa me he hoahanau pill ponoi la. Heakuakauoha kekahi olelo ana, oiai ua kauoha aku na makua a kupuna paha i ke akua ma ka pule ana, penel: malama i ka oukou pulapula, i kanaka, malama ai, i malama ia, i kukulu hale,” a pela aku. īaa be kaikamahlne, £t I ■ kuku kapa, i nala moena.’ , A pela aku e hana ai. ■ Eia hoi ke kauoha i na keiki a moopuna paha: «fEia na akua o kou ’ mau kupuna, he mauo, he moo, he ' pueo, he amakihi, he aloiloī, he koL ae,” a pela aku, He mau akua au- ' makua kumupaa kela, a ua malama 1 me ka hoomanawanui ia i pau kalāf hala ma ua ano a pau; oia hoi na * pilikia mai a hai, oia ka anaana, k‘a hoouaauua, ha hoopiopio, ke kiolaola, ka lawe'maunu, ka apo leo, ke 1 pahiuhiu, ahe nui aku; ua hooīa ia he puu pale wale nb ia ika auma- ■ kua, āua kāpaia aku, tC o ke ola la a ka aumakua.” īua e make oluloi ka moana, e. hoopakele ia .no e ka . mano, ka leho a la eae paha, ahe l pueopaha, a e hoihoi ia ika aina. [: . : : ;>■•;•■,.: Aole ipau. . • * v »* r • i / . * *