Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 64, 11 May 1893 — He Aupuni Kaulike o Ameerika Huipuia. [ARTICLE]

He Aupuni Kaulike o Ame erika Huipuia.

i ' He nui ke kue o kekaiii poe Hawaii naauao, i ka hoohiuiia 0 Hawaii nei me ka Unioua nui o Amerika. Ho keia kumu hookahi a ka lehnlehu e kue nei, ina e hoohuiia ana kakou,-alaila, e kipakuia ana kakou mai ko kakouainanei aku. He mea kupanaha loa keia, ina e hanaia ka moolelo o kela lahui naauao akaulaha loa o ke ao nei, aole loa i ike ia he aupuni o Amerika e hoopiliMa anaina ano lahuia pau iloko o kona mau palena. Malia nae paha o olelo mai ka poe e kue nei, ua Mpakuia na Ilikini mai ko lakou aina aku. He mea pono e hoakaka aku makou ma ia wahi, i pau ai ke kuhihewa o kekaM poe penei: 0 na Ilikini, ua mau ko lakou kue i na ili keokeo mai ko lakou manawa i hiM' aku ai i Amenka, e pepeM wale aku ana lakou i na ili keokeo, nolaila, ua ala mai he kuee mawaena o lakou. Ua hooikaika ka lahui Amerika e hoopau i na hana hoohaunaele a na Ilikini. Ika mauawa i hala aku nei a i keia wa e kela lahui, ua pau kela noho kuee ana, ua hooikaika nui kela lahui ē hoo naauao i ko lakou mau hoa kanaka, e hoomanao e ka lahui, he keiki Hawaii i hauau 1 ka lepo aloha o Hawaii nei, oia kekahi o na kumukula nana e h'oonaauao la ia iahui. A ke malama nei kela lahui o Amenka i na IliMni ilihune iloko o ia aina. A ina penei ke ano o ka lahui Hawaii e hoomau aku ai i ko lakou noho ana kuee me ko lakou makama nui a maikai, heaha ka hopena oiaio e hoea mai ana? Na oukou ekalahuie noonoo i ka hopena e hiki mai ana. 0 ka lahui negero i hookauwa kuapaa loihi ia iloko o na

makahiki i hala, ua ala maike kaua kuloko iloko o kela Kepuhalika nui. Aua ike kakou ika moolelo oia lahui. Ua loaa ia lahui ka nohoana kuokoa e like me ko na ili keokeo. A i keia la, ona ano lahui a pau iloko ona palena o keia aupuni, ua haawiia kapono kaulike ia lakou, e like me ke kumukanawai o Ameiika Hui puia. 0 kekahi ona pomaikainui ake aupuni o Amerika i haawi aku ai i kona mau makaainana, oia no ka haawi wale ana aku ina aina ma ka nonoi ana : aku ona makaainana ike aupuni. Ke hopohopo nei nae kekahi poe ina e hoohui ia kakou me Āmeiika, e kipaku ia ana kakou ike kuahiwi. He olelo ia naka mea naaupo, ,a he hoonuinui | olelo wale iho no i mea eko ai ka manao oka poe kue ika hoohui aina. Aole loa e hana mai ana ke aupuni o Amerika pela. Aole he kuleana o keaupuni 0 Amerika iluna oka aina o kela a me keia kanaka, a hopu iho lakou a kaili ae, a kipaku aku ia kakou ike kuahiwi. Hohea mai ia noonoo i ulu ae ai? ,E hoomanao ekalahui, hekeiki o Hawaii nei na Amerika, iloko oia o ka poli o Ame rika kahi i hii ia ai, mai ka wa iluha ke alo eai waiu ana, a hiki i kona ku ana iluna maluna' o koha mau kapuai iho. A i keia inanawa, ua haalulu kona mau kapuai, ua kulou ilalo, .na kanaka ikaika, aua oki ka poe wili no ka hapa. A ke nana aku nei oia (Hawaii) i koha makua, ake hoi aku nei 1 kona poli, e like me ke keiki uhauha. Owai la ka makua i aloha ole i kana keiki, a owai hoi ke keiki i aloha ole i kona makua? Aole o Ameiika e hana ino ana i kana keiki, e like me ka kekahi poe e olohewa nei, He nui na hoopoino a kekahi mau aupuni-nui oke ao nei, i keia lahui ikawa o Kauikeaouli. Kawai i hoopakele i keia lahui mai na poiho ae? Ua ike kakou ma na, moolelo o keia lahui ia wa. Auhea ke aupuni a Amenka i hoopilikia ai? Aole loa. Ua hala loa ka wa kupono o Ameiika e hoopilikia ai i keia lahui. 0ka manawa hea ia ? 0 ka manawa naaupo o keia lahui. Aole o keia manawa a ka poe kue e hoonuinui nei, a e alakai hewa nei ika lahui. Kolaila o ko kakon hui ana me Ameiika, aole ia he mea e poino ai keia lahui. He mea ia e 01 loa ae ai ko kakou pono a me ko kakou ikaika. Ke malama a ke haawi nēi o Amenka i ka pono kaulike i ka lahui i oi aku ke konouli mamua o ka 'lahui Hawaii. Pehea la e hiki ai iaia ke hookae mai ka lahui ana i hauai mai ai ? E like me ka haawi ana o Amerika ika pouo kaulike i na ano lahui a pau iloko o kona mau palena pela no oia e haawi mai ai ia pono maluna o keia lahui. E noho iho kakou malalo o kona malu, 3. ua ono kona hua i kuu ai~aua.