Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 68, 18 May 1893 — He Moolelo Hawaii [ARTICLE]

He Moolelo Hawaii

MOKUNA VII. ' KOKA HOAUMAK0A AKA. Kanekuaana ko Ewa moo kiaī; hilinal nuī ko Ewa poe kamaaina laia, mai Halawa a.HonouIIuIL Ina e pilikia i ka īa, noeu like na kana- * fca i na ■w'aihaa e pīli ana iaia,'ao fca ho-a no ia o ke ahi e.hoala i ka pomaīkai o ka aina. O ka Pipl ka kaiakaulana o Ewa. Aole ehala na mahinaeono e ku ai ka lala hau naplha'ka aina i ka PIpī, mai Namakaohalawa a na.pali o Honoallulī, mal na kua-pa oukaanapa a&ule; mal ka hohona a ka papa nahawele o kala; mai kallawā a ka pohakn ona loko a pela akū. Ala maloko o fca io o ka Pipi he mominani, e iikeka nanai me ka .onohi onohinohi keokeo kekahi, ua kapaia he muhee kea; onohinohi ūlanla kekahi me he annenue lāy he mūhee makoko ia. He liiliia uunui kekahl; a he waīwai ' kuūlakual nui ko īa mea. O ka Opaehuna a Opaēkala kekahi ia; paj>pu mailoko o ,ke kai a na loko kna-i)a.a na loko punone. ,C ka nenuepala kekahi ia; piha , mai ka nuku o Panloa a uka o na Ewa, pela me na naku awalaa a pau; no-laila kaolelo ia ana: “He kai puhi nehu puhi lala KekaioEwa—e. E noho i ka lai o Ewanui—- . A Laakona —a.” He Mahamoe kekahi īakaulana, a he Okupe a mau ia e ae no kekahi. A ina i ike ia keia mau ia a pau alaila, eia ka olelo a na pulapula: “Hoi. mai nei ua luahine nei mai ūa kukulu mai o Kahiki; noho mai la.paha a aloha i na moomoo ana.” O lakou no kekahi i bai mai i ke ano o naj>ae aīna o Kahiki a me na . aina e ae i ike oīe ia. , O Lanlwahine, he kīai no Ukoa, Waialoa, malaila kona wahī; aole e hoohewahewa ko* laila mau kamaaaina ī kana.mau hana. ī kahi \va, ; »a:hooIoii ano ela kaia o Ukoa; he : : ka-mn kahii aoao, a he anae kaiii aoao, a he moa lawakea. Ina e unaaka r momoe lua ke onīonio o ka ili maloko; aole no he ono ke ai ia ■ a īa ano ia. Momoaa ka 3a i kahi T -%raapoo-laaa no i kahi wa;aua ‘ nalowale no hoi i kahi wa; a ua ma- ; nao ia na Laniwahiae wale no keia mauhana ’ano e. Aole no hoi he ; >mau meaano nui e pomaikal ai ka ■: :.lehulehu mai ia ia mai i hoomaopo- ; po ia. O Hauwahine: he kiaiianona loko o Kawainui a me Elaelepnlu, ko Moanalna; he malav/;.TVma lakou i ka pomaikai, e pale ana v' i. na.pilikia maluna o ke kino a me ' ka ohana, ’•

KO 3CE , AKA I KIKO MOO. Okft>* .Aoolilo ana ikino moo.o o Waliana a me Walimanoanoa, na akua moo aumakna a kanaapaa hoi e pono ai, a he nai aka no boi. Tna. e make kekahi mea he alii a makaainana paha, a aa minamina nui ia hoi, ā i mea e hai hou ai a o launa kamailio hou, he mea pono.e .. kakuai ia a lilo i kino uhane ma ke ano moo, a mano a pela aku. Alaila hoi mal a noho ilana o kekahi mea, a hoīke mai iaia iho, a lohe ka poe nana ua kino ahane nei i kakuai ia, alaīla olioli lakou. Eīa ke ano o ka hana ana: Ina he alii, o ka moku halo ka mna, pa i ka pa laau a pani ka haie, alaiia, hoonlu i ke kapa olena, pa-u-hala-kea, pa-u olena, pa-d mahnna a pela akn. Ua kapaiā keīa hale.he Hale Paaiuīa,*a iloko o laila e hoomanamana kakuaiiaai ke kino kupapaa; a paa ia, alaila,' ho-a ka imu oka paaa.a me kailio, i na \7a1hau a me na ko’a hale 0ua poe moo heL Mama no hpi ka awa a nui. _ 0 ke kupapau.hoī; wa-hiiā i a me ka illo makue a ilio il paha, a ilio moo hulu peelua ulaia paha. A he maa ilio hopmoe pu keia iloko o ka wai. - 1 • ’’ Ika \va e huai al o ,ka Imu, iawe aku na mea ai a pau ma-kahi e hanai īa ai na moo. Aika . wa maa maeeaiai lakou, oiaka wa epii mai ai na moo a pau mai ke nui a ka līilil; pela ka olelo ia. A hoohainu aka ka āwa, a Imnai aku no hoi ' ka puaa, kā ilio, ame nameaai.e ae I hoomakaukaa ia. Mamua o >ka maona loa ana, kii aku la ke kahu moo i ke ope kupaL paa, a pule āe hāawl akula mā ke alo o ka īuoo aumakuā ī manao ia, a hopu mai la keiā a nalo aku la. A hala he mau anahulu paha, alaila hoi mai la, a noho mai la iluna 0 kekahi lala o ka ohana- a mea e ae . paha, akauoha mal la e heamau ae ī kona wahi inoa 1 ua wa a pau a ka ohana e āi ai, a e inu aī hoi ina 1- - * apu awa, «a e lilo no hoiau i pnukalāhala no oukou a pau I ko oukou wa popilikia, a oia no hoi ko’a mea e ikaika ai. O ka haka a ua kino uhane nei e noho mau al, e inu mau ana oia I ka awa ī na wa a pau, i ikaika ai ua uniiupīiī moo nei. A mama no hoi ma ka laweiawe. ana ma ka oihana iapaau, a kilokilo a pela wale ako. Āao mai la no hoi oīa īa mau mea ia lakou. Aole i pau, He nui ka poe kue no ke pani ia 6 ha-puka komo o ka Hoikeike nui ma Eokako i ka la Sabatl, i komo ole at ka poe mākaikai ī ka la hoano. Ua-malāhiā.iapela ka laSabati mamuli 0 kaolelo hooholoo kaahaolelo lahui. He lehulehu loa' nae ma Kikako na kānaka mai Europa mal, he poe manao ole i kn īa kapu. Uahuhulakou. 1 ,Ke makemake nei o Mr. Albert | Pavorite 0 Arkansas City, Kan., e haawi aku'i kapomaikai i ko makou poe makamaka heluhelu i kona ike i'na mea epili anainama’i anu. Penei kaua olelo: «Ma ke kau kupulaa i hala iho nei, oa loaa iho la au ika ma T I anu āua ano kaonoono loa ka ma’i ma kuu ake mama; a aohe- hoi i ano ola poao ae, aa loaa 1 hou ihola aa ia ano ma’i hookahi . me ka hoonawaliwali ana Ia*u a hala [ wale ke kau ika haalele ana mai o ke anu, paakiki ka mea nana e hoomailo ana ia’u a’a hoi i manao iho ai aole loa la āu e ola 1 ikiana, He amikamamaha maka- > hiki i hala āe hel, na hoao noaui l ka laau kunu a Chamberlain meka , holopono, nolaila, ua manao iho la aa e hoao hou. Aole i pau he hoo* kahi omole, aa haulele koke mai la - ke kunu ia’u, a aole loa hoi au i hoopllikia'hou ia mai e ke knnu me ke . anu. Ua hooia aku au i kahi poe, a *ke mahalo nui nei lakon.V He 50 keneta 0 ka omole e kuai la ma kahi ! 0 Beksok Smith &Go., Agena ma na Pae Aina Hawaii. 2435—4t.