Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 69, 22 May 1893 — He Moolelo NO KA Ui Nohea Kaliwalana [ARTICLE]

He Moolelo NO KA Ui Nohea Kaliwalana

\ — - ■ KE KAMA WAHINE HANAI A I OLE, KA MEA HUNA 0 NA PALI KAHAKAI 0 SEKOTĪA. * MOKUNA XI. Ka Hoike e ana aku i mea .e Pakele ai. “E hoike mai oe e kuu keiki maikai. Ua maopopo no anei ia oe kahi a oukou e holo aku ai, ma keia huakai aku?” Wahi a Kikila i nināu aku ai. “Aole au i maopopo: 7 i pane mai ai ke keiki, “Ua hoike mai anei o Bakanala i kahi a Gara Tamela i manao ai e loaa au ?” “Aole —O kana wale no i lohe ai, he akenui loa ua Gara Tamela ? la e pepehi ia oe a make; oiai r ua.olelo ae oia, “aole e moekona mau maka a hiki i kou make ana iaia.” īa wa, ua kn malie hou iho la ka kakou koa wiwo ole, me ka noii ana a kona mau onohi māka ooi maluna o ka helehelena o ke keiki, a i ka hala ana o kekahi mau minute, ua pane aku la ia: “E kuu makamaka opio, ua maopopo ia’u aole loa o Bakanala e ae iki ana e hoomaike ike mai ia oe, a hoouna mai hoi ia oe ke ole oia i ike mua i kou kulana kupaa, a hopo ole e ke keiki, nolaila, he mea hauoli nui no’u ka ike āna, aia' iloko o kou puuwai ka anoano oka wiwo ole no ka pono. A ke hoomaikai ae nei au i na lani i kona hookomo ana i ' kela hua maikai iloko ou e e kuu hoa opio.” “He aie nui au ia Bakanala, oiai oia ka mea nana i hoopa-. kela i ko’u ola, nolaila, uahoohiki paa iho āu, e hooko i kana Ēaau kauoha a pau me ka ewaewa ole. He oiaio, aole no o’u hauoli i ke ano hana a makou e hana nei, aka e like me ko Bakanala nāho ana iluna o kela moku pela au e noho pn ai malaila.” " “E oluolu no anei oe e lawe aku i kekahi mau olelo mai ia’u aku a hoike aku ia Bakanala?” “Me ka hauoli au e hooko ia i mea.” “E hai aku oe iaia, i ko oukou wa e ku hou mai ai, he ■ mea pono e hoike koke ae oia . ia’u i kahi a ka moku e ku ai, ' oiai, aia ma ia mea e pakele ai ■ oia a me na poe kahiko a pau 1 o ka moku; a e hoike pu aku . no hoi oe iaia mai hopohopo i oia ma. na ano a pau, oiai uā 1 makaukau mau o Kikila Lilāi ha e pale nona a me kona poe ponoi i na wa a pau.”

| “E hoike āku ana au ia mau | olelo au iaia me ka haule ole, j o kekahi malama hookahi oia I mau olelo au e ka makamaka j maikai,” waiii a kahi keiki. j i “Ua maopopo ia’u kou hoopono e ka opio.” “He ninau ka’u a’u e makemake nei e ninau m akn ia oe, a oia keia, Pehea la, ina e hopu • pio ia ana ka moku, owau pu ana no pahit kekahi e lilo i pio?” . “E kuu makamaka opio, mai kanalua oe no’u. Na’u ehoo- • pakele i na poe a pau a’u i ike ai he maemae kona puuwai. Ua ike aku nei ko’u mau maka ma kou mau hiohiona, a ua maopopo la’a, he hoaloha oe no ka pono, a he enemi hoi no ka. hewa. Ua ae au rae ka hauoli e haawi i ko’u ola no kēkahi mea oia ano.” “E hoomaikai ia oe.” “E hoike mai oe, heaha kou pili ia Bafcanala?” ‘He keiki ponoi au na ke kaikuahine o Eakanala. Ika manawa i make ai o ko’u mau makuaai elua, ua lawe aeo Bakanala a hanai ia’u me ke ahonui,” i hoike mai ai ke keiki me ka haloiloi ana raai o ka waimaka ma kana mau lihilihi maka. “Owai kōu inoa?” “0 Hale Mila.” “Ae-, ke hoomanao nei au i kou inoa eka opio- Nolaila, he mea pono e hoi oe> a e malama oe i ka’u mau kanoha ia oe..” . . “Mai kanalua oe no’u.” Mahope iho oko laua lululima aloha’ ana, na nalohia koke aku la ke keiki me ka palanehe maloko aku o ka hihipea o na nlulaan. la wa, ua hoomaka hou aku la o Kikila ma koua alahele no ka hoi ana i kona home. laia nae i hoomaka aku ai e hoi, ua hoomanao ae la oia no kona makuahine; a ua hoomanao pu ae la no hoi oia i kela leta i loaa ai iaia malalo o kela pohaku. Ua hookahaha loa i kona naau no ke ano o kona makuahine, no ka mea, ua maopopo no iaia, ke huipu nei kona makuahine me kela - kanaka Tamela, ma ka ohnmu ana e hoopoiuo mai i kona ola. Nolaila, ua hoomaopopo e iho la no ia e makaala loa oia nona iho; a aole hoi e hilinai i na hana a kona luaui makuahine. MOKUNA XIII. KE KIAHA LAAU MAKE. “Ua loaa aku nei uo ia’u \ ma kahi au i waiho ai,” wahi a Kikila i hoopuka ae ai iaia i noho hou iho ai ma koaa noho. Ina paha i komo ka hoohuoi iloko o ka naau o ka wahine ; ua loaa na kumu hoohuoi , iloko o kana keiki uo kela , omole, ina la aole oia e noho ; malie me na onohi inaka pii hoihoi ole i kela v;a, aka ua : kuhi oia aole i ahnwale kana i mau hana i ka opio. . “Ke mauao nei au be mai- ■ kai keia waiua,” i hoomaoe s hou ae ai o Kikila, rae ke kaikai ana ae i ke kiaha iluna. \

i “Ae, o kena waina kej kahi o na waina maikai ; ,r loa,” wahi a ka maknaMne. 1 “He waina kahiko paha keia?” _ “E nana iho no hoipeikekuni.” “Anwe! He nmi-kn-mamahikn makahiki. , ‘ ' “E hoao iho no hoi.” “Alia. Aole o’u manao io na hookomo ia keia waina iloko o ka omole e like me ia man makahiki,” ipaanahon ae ai ka opio. “Heaha no hoi kon mea hoao ole,” wahi a ka maknahine me ka pihoihoi ana ae a kona mau onohi maka. * “IJa loaa no ia r n he loina i oi a'e mamuaoia, oiai na hiki īoa koike pono ia ka loihi mai ka hookomo ia ana o -ka waina iloko nei o ka omole. Eia ua meala,” wahi a Kikila me he la : o kona manao io maoli no ia, a unnhi ae la he wahi holowaa nnku mailoko ae o kona pakeke; a hooman hou mai la i ke kamailio ana: “Ke hoomanao nei no paha oe ia Nonakahi luahine kilokilo mamua?” “Ae,” wahi a ka naakuahme i pane mai aī me ke ano naka ana ae o kona kino holookoa.' “Ua haawi mai oia i kela laau. E nana mai oe i ke ano o keia waina. He hilinai loa hoi paha au i keia mea, no ka mea, aole e nalo na mea ino i hookomo ia, oiai ina he laau make kekahi aole e nalo iki ana,” wahi a ka opio me ke ano hoomalae, akaualike nae la me he kui ’la e houhou ana iloko o ka naau oka waMne.. I kela wa, ua ohiu ae la ka opio he hookaM “ puupuu makalii o- ka pauda oloko o ua wahi holowaa : Ia me ka welelau o kana paM, a hookomo iho la iloko o ke kiahawaina. (Aole ipaa.)