Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 70, 23 May 1893 — Huakai Makaikai i ka Mokupuni o Molokainui a Hina. [ARTICLE]

Huakai Makaikai i ka Mokupuni o Molokainui a Hina.

(Hoomauia\) KA LOKO IA. Īa 7 ui1hele ai mai Kawelaaku a hiki ī Pukoo, ua umi a oi paha mile, ua ike au he* 30 a oī loko iu iloko o ke kai i kaupale la me na pa pohaku e līke me na loko mu Kualoa, Koolau, Oahu. He aneane e mile ka loihī o kekahī poe loko a’u i ike ai. He ellma kapuai ke kiekie a he eha kapusi ka manoanoa. Ua kakulu la keia e na kanaka malalo o ke kauoha a na ’īii o kakou he mau haneri makahīki i kaa hope ae nei; aka, ua oi ka pua 0 ka lakoa mea ī kakulu ai. Eia no na loko ia ke ku nei, aole i hīolo na pohaku. He mau kiahoomanao keīa no na kupuna I hala e aku. He 01 aku Ua paa o keia poe loko pohaku i kukulu ia e kahiko mamua 0 ka oapo puhaka o Kaueakakal; he mau wahl makahiki helu wale no, eia nae ua pau i ka hīolo, he hana na kamaliī. I ka wa laupai o ka aina i na kanaka, ua kukulu lakoa ī keia mau mea hookala kit pua, He mau kumu ao leō ole keia 1 na hanauna hou e ; hoohaiike me aa kupuna ka hooikalka i ka haaa, nō ka mea, »me ka hou o kou taē ’e ai ai oe i kau ai,” aole me'ka hiamoe a hele lalau wale iho no e hōōpau manawa aī. Ina e kamailio mai keīa poe loko pohaku i fca moolelo o ka poe nana lakou i kukulu. owai ka mea e paa 'na kulu waimakao keaioha? 'E ala e na pokii. KA LUAKINI O HALAWA. Ma ke Sabati, Mei 7, aa hele makou I ka pule ma ka luakini o Halawa. O Mr. Kane ka mea nana I inalama ka halawai, oiai ua hala o Rev. Kaalounhi īa la e malaina *ke Sabati ma Waialua. He 85 poe hele pale i akoakoa ae, a he nanl ka papa himeni i alikai ia e Mr. van Giesen. Ua uneanē 30 ka nui o na poe himeni, a' e auo paweo ana no na poo o Honolulu nei ke lohe i na puukani o ka Waīleīe o Moaula. Nanl na himeai, :i miiikai ke aaaina pule. Ua hoike pokole mai o Mr. Kane i ka moololo o kana huakai i Maul, ma ke ano he elele no Halawa i ka Ahahui Lnnakahiko o Maui. He anenne e pīha ■ ka $10 I kaluluana, Eia ke makemake nei, na poe haipule o Hulawa e hoomae-1 mae- hoa I ko lakou luakial, a el hauoll no lakou i na kokua e loaa

aka ana maī na makanuaka aku. He haoa poao kela e ka ai i ka I mahalo ia. ■ | KA. HB O LANIKAŪLA. Ua eui ki/u lohe i ka uiooleio o ! Lauikaula, ka makaula 1 make ai i | ke kwula Polo ma LaaaL No ko'u I akeuui e ike, he elua a 7 u huakui i hoao ai e ike ia Laaīkauia, aka, ua komo waie no īloko o ka ulu kukui, a ua nele nae ka Ike aun i kahi i kanu ia ai o Lanīkaula. Ua paa loa 0 waho a puni ka ulu kukui me na ! laau kuku laniana, nolaila, aole e hiki ke ike ia ka he o Lanikaula. Ua olelo mai kamaaina, ua kanuia o Lanikaula e kana keiki mull loa malalo o ka ulu kukui kahi ana i noho ai. Ua eli ia ka lua a hohonu, waiho ia na iwi, a kipapa ia iho o luna me na pohaka ooi pahoa mai Halawa mai, i mea e hiki ole ai ke hue ia na iwi o Lanikaula. Ua manao ke kelki e pau na lima o ka poe makemake eli ī ka moku i ka pohaka, aolo e loaa aku na iwi. Aole paha 1 moeuhane mua keia keīki e hoea mal ana na mea hao eii a na keiki o ke kai mai. Eia nae aole hoao ia e eli o na iwi o keīa makaula kaulana, ua pau no na poe makemake eli i ka make. No ko 7 a Ike ole ana īa Lanikaula, ua lawe mai au he mau wahī kumu kukui hou, a eīa laua ke ulu nei ma ko T u pa ma ke alanui Papu. Ua like la me ka īke ana la Lanikaula. WA IT.Kr.~R O MOAULA. Ma ka ia 5 o Mei, ua lawe ia makou na malihlai e -hoikeike i ka •wailele kaulana o Moaula. Ua hele .kino a Luu i ua wailele kaulana nei. He kio hohona maoli no. Ke 100 'kapuai pahakaloa a he 60 kapuai ke akea. Ua olelo mai kamaaīua, a e manaoio īa ku lakou olelo, i fca wa i make aī o Ema Kaleleonalani, ua piha 6 Moaalu i ke 6ne 'ae o kahakai, a ua hiki ke heīe ia a kokoke i ka'oi e haule iho ai o ka wailele. He. hana' kupanaha Aole nae au i ike pono. “Pomaikai bā poe i ike ole a manaoio euie.” I kuu wa kamaUi, he 20 a oi makahiki ae nei, aia ka’u wahi e auau ai 1 uka o W'ailua, Kaaai, i ka wailele 0 Waiehu. Em no ke maii nei ko’a hoomanuo ia wailele kauiana. Me ‘ he mea la he hookahī-hapakolu o Moaula' nona. Ma kae o fca pall o Moauia, e ulu aaa na mea hihi o ke kuahiwi, a na la mau mea i hookupaoa maī ia awawa I ke ala onaooa. Ua au aku la a kahi e lele mai ana o ka wui, hooplha 1 ka ? u omoīe 1 ka wailele & hoihoi mai nei i Honolulu. O ka ike ana la o ka malihīai la wai lelehune mai 1 ka paiī. Ma kekahi mau ia mai, no ka nui o ko'u hoohihi 1 ka leie mai 0 ka waiīele o ... MANIAKIA he 500 a oī kapuai maluna ae o Mouula, ua pīi malihini maua.me kuu pokii ma ka pali nihinihī a īho 1 ke kīo wai o Manlania. Ua olelo mai kamaaina o maua paha na mea ī heīe malihini ma ia pall nihinihi. Ua »uau uiaua i keia kio w&i i palua laae ka nani mamua o Moaula. Ma fca lihl wai no ōe e ku ai, ua pulu i kahunao ka wai. Ua ano like me- Waiehu, o ko ianei uuku hoi. Eia keia kio:wai i ka hapaliia ■like o ka pali, oiai, he 500 kāpuai hou ae ī kōe loaa ke kumu o ka pail kahi o ka wai ē iele iho ai. Nana ae ma na paia. aala o kēiarwailele, he nani wale no.. E pohapoha mau aua kahi e haole iho'aio ka wailele. I ka wa ē pa iho ai 1 ka ili rwai,-pii.hou ae la fca hnna wai i ke puhi īaaeeka mafcani,;a iho hou iho la me he wai puilani la; He oi pakela aka ka hoohihi o ka manao no keia wailele. He keehina wawae o Moaula no keia wailele iwaena konu o‘ka pali. ’ iAole ipaxL)