Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 74, 30 May 1893 — He Moolelo Hawaii [ARTICLE]

He Moolelo Hawaii

L ' ' . " MOKUNA Vm/\ : V I) 270 KA OIELAKA LAAPAU AKENA I KAHU2ĪA I * A i ka moa aoa, o ka maba o ka ' wahi moa, e hookolollo aku ma ka maka, a ma ka ihu a me ka waha o » l ke kelkl, e omo ae i fca wai o ka l wahi a pu-a aku i ke keiki me kahi mana uala aku, a pela no fca lua o , ka wahī. ELima hana ana, kakahik aka, ahiahi, a e pan no ka ea huna, ■ ka ea kakua, ka ea mahanl a me ka ea wahi, a ea hoike. Ina no ke ' kanaka makua, ho hana apa ka ' pono loa, oia ka hana kupele me ka 1 poi uala, a e hoolilo ma ka inu ti ana i ke ahiahi a me kc kakahiaka 0 na wa a paa. Eīa kekahi mau laau. O ka papaa ohia, o ka opuu ‘ maia iholena, o ka mole uhaloa, alaalapuloa, a nui aku; no ka ea - palakoa keia mau laau, a pala ma ‘ ka waha, a palaho paha me ka eha eha o ka puu, o ka hoolaola a o ke . kaie paha; o ke koha kukai he mea ; kaomiia i ka ea, a e manoanoa ai ka waha. 0 ka oo kohoiua kekahi laau kupono no ka poe opiopio. O na keiki 1 pill i ka mai paaoao he muhee pulewa, a muhee makoko ke ano o ke keiki, auakuika ominoameka alalehe, nolaila mai ka punpuu o ke poo, papaa ku fca manawa, no ke paaoao maī keia, elua no manawa e oo ai o ka pau no ia i fca nalowale. 0 ka hoonaha ana i ka manawa kekahi mea e pono ai. laa paa fca manawa, he kumu ia e pii ikaika mai al kawela, he-punia paa. la, alaila, e pai inau i ka manawa ma * ka hoopulu mau ana I fca waiu, me ka olena a me ka lau i, i ole e nawaliwali pinepine fce kelki. Kekahi mau maī paaoao me na . laau. O ka muhee, muheepulewa, maheemakoko, muheekea, mnheepapakii, aia iloko o keia mau kulana a me na loina o ke ano o na kelki i ku i na maī paaoao, he haalele makua, he opa lauoho, he omino, healaleha. No ke ano kuuna mai kekahi mai na kupuna mai, a i na makua ahoea ina keiki; no keia i mau ano mai no hoi ka lolo, ka ha- , no, ka makapo, kalolokaa. He . mau kulana mai nul ke paaoao a me ka ea, o ke kupele no ka laaa kupono loa no keia mau anomai, he poi uala a kalo paha, okawaiona laau paaoao i kui ia ka wai e hoowali ai, aa fce kahuna ao e nanu i na laau paaoao kupono, e iike me ke i ano o ke paaoao i ike ia, alaila, ai , mau u hoonah», a ai aka i ka muo a me ka lau. Ma ::u makua o hanai aī, ;t mu ku waiu o ka makuahine e komo ai ka laau paaoao I ke keiki, iua he muo, ; iau, a hua, o puka no ia iwaho ma ka lepo o ke keiki, a o ka hoike oiaio no ia, uapau ko paaoao, a ua pau pu h'ū ka wili pu āna o ka lena, ka pakaiea a me ka wekaweka o ka lepo. A iaa pala ka waha a pii ka welu i ke poo, e hoohui i ka luau ea; ua olelo ia, 'he kane ka e«a a he wuhine ke paaoao, auahuipulaua malalo kekahi a maluna kekahī, a he mea pono ke pale ia laua. O ka papa laau paaoao, mai ke kai a ka piko o aa mauna ka ohī J ana, a eia kekahi mau laau i maa! mau. 0 ka makou ke kilohana o j na laau paiiono, mai kona muo a ka j mole, he kupele a ai maoli i huīia i \ ka poi uala. 0 ka paa kookoolau, 1 mai kona mao a hikī l kona mole, kapele a āi maioo a inu ti; ka Uko lehua; ka paa aioalo, ka puu kakio, ka paa ilima, ka oua hals, uleule ahala, ka pua o kanaka .maikui, kal

'/ 'poa auhnhu, ka pa hekili, ka pa ■ makani, ka laokahi, ka poe a pala kolo, ka makolokolo, kapa’nohilaka ka liko ohia, ka liko aine ka hualewa, ke kanawao ame kona hua a pau, ka ilian, ka hīnahina, ka Umu ekaha oke kuahiwi,, oka ea, ka ane, ka ekaha ku moana, ka popolo me kona hua, ka puili, ka mohihi me kona pua, ka Umaomakiki me pua, oka hinahina ku manna me 1 kona paa, o kauhako, o ke pulihiL lihī me kona pua, oka walu ame * ka mho, oka iehu ame ka lauoho, L oa pili ia no ke paaoao opu lauoho, 1 ahe nui aka na laau i koe, oka oo ’ koholoa kekahi i pau ka ohemo, ka omino, ka alaleha, a me na mai 1 puupau kunakuna, meeaa a papaa1 alu oke keiki. E līke me ke ano oke paaoao, pela no ke ano oka hanaī ana ina laau paaoao, aole pono ke hanaī wa- . le, oiai, aole ī like ke ano ona paaoao, pela no ka mai ea ame na ano mai e ae a pau, o ka Ike lihilihi | ka īke alawa, a me ka Ike haha, oia i . * , na ike i hiiinaila aikupono noke kahuna paaoao, a me ka mai ea. Ka papa kahnna haha, O keia * ka papa kahuna o Lonopuha, oke ■ poo o keia papa kahuna, o Kamakat nuiahailono, oka maka mua oka maka mua o ka hoike ana o kona ■ ike, mamuli o kona lapaau ana ia E Lono, ho aiil uo Kau, Hawaii. Na ■ Lono iho no i pahu i kona wawae i > ka oo, a puka malalo, aole hoi i ma- : opopo ke kumu . oia hana ana, kii > aku o Kamakanuiahailono i ka po- ' polo, a nini - iho la ika wawae o ■ Lono a ola ae la, e like me mamua, a hahai o Lono iaīa, a ao me la i ka oihana iapaau, a lilo oia i poo mua . no ka olhana kahuna haha, ahe poo aūmakuā hoī, a kapaia o Lonopuha. Aole ipau.