Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 80, 8 June 1893 — Popopo na Hana. [ARTICLE]

Popopo na Hana.

Mr. Lunahooponopono:— Ma ke ahiahi o ka Poaouo la 20 o Mei, 1893, ma Waihee, Mani. ua wehe ia ka aha mele nni a jvjawaiehaGlee Glub maloko b ka luakini o Waihee, Maui. A ma ia weheana, ua manao ia oka nnio na kanaka i hele ae kehui ia me na pake, haole a me na Hawaii pouoi, aole i emi malalo o ekolu aeha hanen kanaka. A ua manap . pu ia aku no hoi e hiki ana la ka huina dala i ke $150 a i ole iā i .ka - $200, piai ua hoomaka ka hele o na kanaka māi Oiowālu mai a me Nawaieha ponoi no hoi. Eia kā he

$84 wale no wahi dala i loaa mai. .Oia hoi, he $25.60 na dala loaa iha puka komo, a o ke koena aku i'kuai iahe mau kikiki mamua aku o lfa wehe ana loaa ai kela huina nui maluna ae. A o na pomaikai no hoi o keia hana. wahi'a lakou i hoolaha ae ai' ma Waihee nei no ka hoomaemae ana i ka luakioi o Waihee nei, mahope iho 0 ko lakou unuhi ana i na lilo kupono. Eia nae ka mea apiki, ua helu ia na hoolilo kupono e like me ka hoolaha, pepa kuhikuhi hana, likiki, a mawaho ae oiamauhoolilo, pakeu wale akunokaPali. Ka Lapuwale i Hana ia. He mea' kaumaha no ka manao, ka loaa ana mai o kekahi lono e.pili ana i ka malama ia ana o kekahi o na loaa o. keia hana.ma ka lima hi lala o keia hui himeni. Oia hoi', ma ke ahiahi Poaono i hai mua ia, a mamua nae hoi o ka wehe ia ana o na hana, ua hoomaka ia ke kuai o na kikiki.Elima lalaokekahi komite 1 hoomana ia e ka hui, a i ole $ ke alakai, .oia J. Eealoalii kahi pupule. A ma ia hana ana, o na dala i kela a mekeia pakahi o lakou elima, aole loa i hoihoi aku i ke alakai oia hui mahopeiho o ka pau ana o na hana oia po. , ‘ Ua mhlama aku la.no kela a me keia oua komite la, a hikii kekahi.la ae, oia hoi ke Sābati; A eia ka lapuwale i olelo iamaluna, Maia la sabatino, ua hele kekahi o lakou i ka Pakumakahiki o Waihee i ,ka pepa piliwaiwai, oiai e waiho ana iloko; o kona pakēke. na dala eono me ka hapa ($6.50.) A i ka wa ipepa ai ,ai uamau dala nei, ,ua puehu aku la ka hulu a hoi wale mai la kahi moku o Koha, .o ‘%oaapakeke” iho ka pāu 6 na alani i ka pālaho. Molaila,; i ha uā hana : la kanaka me ka ‘ manao o kona mea ia e waiwai ai, alaila; na -hahau 'ia oia e kelā olelo a Soloinona. “0 ka waiwai i loaa hewa mai, aole loa ia he mea e waiwai ai.” I mea e hiki ai ke hooiaio ia keia lohe, ma ke ahiahi Pokahi a me Poalua, Mei-22, 23. Ua noho uahni la e hookaulike. i na .dala me na kikiki i knai mua ia, a i ko lākou hana āna, na hoihoi ae ka hapa nui 0 lcekomite i olelo ia maluna 1 kā lākou mau dala loaa, a koe hookahi o lakou aole he dala i koe ma kona pakeke, ua noi aku ua mea nele uei e kali i kana mau dala ($6.50) a Po;aono Mei 27 e hoilaoi aku ai. 0 keia iho la no ke kumu e hilmai ole ia ai kanaka. Ea hoolilo o ka hui—ua hoo ponoponoia na lilo a pau mai na mea a’a i hai ae nei maluna a komo loa akn la i na lole a lakou i hookano mai ai ia po, a b ke koena mai na lilo a paū ke uku ia, he $17 e koe iho, a 0 ia ihau dala no ka lualeinio Waihee. me ka pau pono ole no nae o nā lilo, ke loheia aku nei, e komo hou mai ana no he hila koi iloko o na dala koena 1 haiia malnna ae. A o ka mea i koe, e lawe aku no a paume ka nana ole ae he waha hewa ko lakou no kāluakini o IehōTa, nolaila, o ' ke āno hauā e liko me keia, he aho hana;ia p kā hoopopopo iana i ka holomua o na hana maikai, a mailoko mai o ka lāpuwale o nā hana a kekahi mau lala, ke manao nei kekahi hoa o ua ahahnl himeni la e haalele,. aple.e komo : pn i ka wehe mele hou ana o ua hni

la ma Wailnku i ka la 10 ae nēi o Inne, 1898. Ha liki ana np ua aha mele nei—Ma ka auina la Poaono i wehe ia ai ka aha mele i olelo ia maluna, na hele aku ke kahunapule o Waihee i Waiinku, a ua haanou aku i ka maikai o na hana e hana ia ana ma la po, aka nae hoi, he aneane no e pololei ia. haanon ana, aka, eia ka hemahema, aole i nni ka hua, nolaila,; o ka laan i manaoia e hna nui mai ana, a ike ia ka uuku oka hua mahope iho o ka hna ana, alaila, he mau alakai ka mea ihuanui ole ai, a o ia mau alakai, na ponalo ka mio malu iho no hoi i wahi kenikeni no ke eke, a me kekahi mau ino e ae. Ke olelo pololei nei au, o ke alakai o keia hana, he lala o ka hui alo ha aina oie wale, a ina oia na hana oke aloha aina, e imi ana i kona a i ko oukou pono ponoi, me ka haalele i kekahi koena dāla mailuilu no kalnakini o Wāihee, aole o kae mai oka hilahila ole. Popopo io no na hana. Mo ke komo ana—Mamua ae o ka hiki ana mai o ka hora 7 oKe ahiahi'i hai mua ia, ua ikeia aku o Rev. 0. Mawahine ame kekahi o kana' mau iunakahiko, P.-K, Malnea e ku ana ma ka puka komo, A oiai e hookeke ana na kanaka no ke komo anailoko me kē dala hookahi, hapalua a hapaha, ua kipakn loa ia mai lā ka.poe hapaha, oiai nae hoi, ua ike ia aku ka piha u o kā luakini, eia kā he hoopoiheke luna aohe nui o na keuikeni. Mahope iho o ka hoomaka ana 0 na hana, ua ikeia aku ka poe 1 ae ia no ka hapaha dala, e noho pu ana me kapoe hoo.kahi dala. a ua komo wale ke: kahi poe. Molaila, iua pela iho la ke ano okā hana ana makua o ka pono, alaila, .ē huli pn ana fce ano pono o ke kanaka, oiai, ua huā uuku kā hana, a oke knmu no ka popopo i na haua alunu ā pela aku. Molailā, ē ko Nawaieka nei, ina no ko lakou pono pohoi ka lakou e wehe ai, he oi aān ka nani e hai ae i kē ākea iā mea, i ole ai e kaninhu na.haipnlē o ka aina i makemake e kokna i na hana pono. Ko ka mea, aole loa i poiua i kou mea kakau ka weheia ana o kekahi aha mele mamua iloko no o Waihee ina ka la 4 0 Maraki. 1893, oia hoi, ua hoohna mai ua hui himeni la i na dala $85 me ,ka uuku o na poe 1 hele mai, a o kahi i weheia ai, o ka halekula o Waihee. Kolaila, ma ka lokomaikai o ua hui himeni la, ua waiho aku lakon no ka pomaikai o ka luakini 6 Waihee he $80, o ke kumu, he maikaika poe naua i malama iko hai waiwai, e hke la me W. S. Manle, he mea hoopono. Kolaila, -ma ka wa i pan ai o na hana o keia āhahui himeni ma ka la 4 o Maraki, ua loaa na dala puka he40. ahe45 dala no na kileiki i kuai ia, a malama pono ia, nolaila, pau ho na hana. loaa kolee no ka hnina he $85, aoie e like me keia, ka'hui aku huimai, hui kalo i ka nawao, a he man la i imi ia ai, loaa ko lakou huina helu he $S4 r lapuwale no keia mau hana. Kolaila, e akahele i ka olelo ana i kahi mea no ke Akna ka hale, aole nae he hooko poho ia, a mai manao uo hoi ka poe e hoala hni himeni mai nei, e kaia ae Uakou no ka luakini nā pono i hele aui ia mai,-ina oia ke ālanuihele e loaa ai kou dala, māi hana hou aku. Hoehaili o Waeehu, Mei 27, 1893. ;