Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 82, 14 June 1893 — He Moolelo Hawaii [ARTICLE]

He Moolelo Hawaii

MOKUNA IX. « . *. . He halhaia kekahi laau, Ina loaa ole ke oia ma ka Imi aua I kekohi mau ano hana pkoa, alaila, izni ke ola iloko o ka haihala. He nai .na ano o ka haihaia, eia kekahi oia mau lalau, o ka hoonuu i na mea ino haumia pelapela loa Apau. O ka ina i ka apu auhuhu, ka ipa awa awa me ka akia, ka oplhiawa me ka papai kamiml; o ka hele kohana ' ana me fca waiho wale o kahl huna, akauipūni i ka hale a hele ulala i ke ; * ala loa, o ka moe ana ma na huina alahnī i ka po,. a kanu iwaenakonu o ha alanui i kekhhi mea i pule la, I hele mai ka enenii malaila a loaa i *ka pule, a hpi kana pule iaia, ma ka hale o ka enemi kekahi -a he uui akn keia maa haha noeau i ke .au o Waawaaikinaaupo, Aiahulhola ianei la, pono iho la; a I oie, o ka ole iho la no ia, .

Ka' papa laau a kahuna Lonoputia. ! ka \v» kahikoloa, lehulehu ka poe malama i ka olhaua lapaau o kela papa kahuna, a mahope mal, * emi, no ka hapa nooka ma’i o ka iahul. O ka papa kahana paaoao a me ka anaana na papa lanakila mau a i ke au ia Kāmehameha I, ua hoa- . la hou ia kela papa kahnna e Kuauau ke kahuna o ka mookahuna o Lonopuha, a ua ao ia hā lii a laha whou ka : olhana lapaau a kaulana loa hoi ia wa. . . O ka . paalil, kowali, oīaka laan pahahele loā a keia papa, he kowali hoio a he kalua, a he kowali paipai. A o ke kowali hoio me ka paipalole la, ōia fce kowali i makemakeia me he ahi la e aki ana i ka puu, a o ke kumu kekahi i makemake. O ke kowali paipai, kupono la no 'ka wahine a me kamalil, a no ka poe nawaliwali. O ka pilikai kekahl, he olu maikal kona naha āna. O hooilo, he laau awaawa ia, he laau naha.ikaika loo, o ka pekaa, a o ku ka pihe kekahi looa, he nawaliwaii no nae ke paipai ia. 0 kulakolua, he kulu kukui, ' a he kula akoko, he mau kulu helu no, he naha pa me ke koko, he ikaika loa. O ka lumahai, he laau hooluolu, he nahā. ho nae. O ka moa, he laau hoonoha no a oluolu, inu me fae ti la, me ka palaoa a me ka berena, he hui aku na laau hoonoha, aka, o ka hope o keia papakahuna lapaau, o

O ka waiki ka laau alii a kaulana loa, a he kahuna alīl ka mea nana e hana, kanaha a oi aku na kokua e ku makaukau ana no ka waīkL He apu wela ka waikl, a o ka waikea a me ka apu palau, a me ka apu hau, pala, na apu kaomi hooluolu i waipahe ka wela, aia ma ka manawa e hoomaka ai ka naha. Aolekeia he āpu īnn, he apu halalo kela, penei; He mau ipu awa- ■ awa opiopio elua, ua maheie hapalua ia, he elua apana e hanaia, kieP la elaa, hui pu me ka paakai, a kaiana ia ka wai i kekahi kīaha liilii, ' aole e nalowale ka makiuu, okanui iho la ho iaoka wai, alaila, holoi mai malalo, ua kapaia he waikī. O-keia apu paha ko ke alii o Kaa i loāa aku ai e hoi āna i Fona mai Koaa mai, a e hoonoha apa laaa Ana' kealii, a ho ka ke alii niuaa

hoi, “mai hea mai nei be,” “mai Kona mal,” wahi a ke kamahele. "“Pehea ke aka o Kona,” «Aka no, ke hi la no, hi ka pa, hi ka malau, n “Pehea ka na,” “na no, palahi puaa ka ua o Kona.” ; Ina makemake ke alil a mea e ae paha e he mau mea e mamua o ka waiki ana. O ke kupele ka mua, a he nul 6 na kupele. 0 ka luaū me ka niu, poi me ka mu, uala mo ka oha'kalolulu meka hahīa me ka laau hūipu pn me ka nīu, o ka io hala me ka niu a hui pu me ka pol oala, hē mau mea hoomomona kino keia a ono ka puu 1 ka ai. Mahope, hoonoha liihi i ka moa, a pilīkal, a paalii paha, alalla, halehau, he mea e hoo.luolu ai ī ke kino,, a e hoohaehae ai ka pua ī ka ai, a ikea ka nui maikai o ke kino, me ke ano mai ole, alnlla, hiki ge waiki.

I ka wa e waikl ai, he la kaulana ia, akoakoa ka ohana, na hoaloha na makamaka, ua makaukau hoi ke kahunu lapaau 1 ke ehu, oia hoi ka apu hau, apu hala, ka waikea, na pohaku hoomahanahana, na pohaku puholoholo, ka • awapuhi i huipoīa me ka maile a nahele kuahiwi e ae a pau i ehu no ka wa e maule ai, he mau laau hooluolu keia a pau. A komo* fca walki, : āole liuliu, hana ka waiki ī kana hana, hele ka lenā iwaho, oia ka mai kino o ke kanāka, puka mai ka makalea, ka maka upena, ka oliko kaikea, alaila, plf mai lā'kā apu hau maluna, puka ke koko, he hakiakoko; koe, ;oia ke kokoke ana i ka pllikia, iā wa, iawe ke kahuna i kona makaukau apau. He haki kokola, piha ka ipu, ā piha hou, a kuehu a waikea, a pauhaīe ke koko, a eleele, ke maule la, a ola, aoheioheio kanahaanaoko koko. Ke kuehu la, ke hoomahanahana la na pohaku wela, ke Iioloi la a ke nawaliwali loa iho la ka mea ī waiki ia, ke ku poai nei na ohana me na mea hooluolu he nui wale, aohe meapane, hookahi leo hoolohe . oka kekahuna. ' j Aole-ipau. ]