Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 84, 19 June 1893 — He Moolelo Hawaii [ARTICLE]

He Moolelo Hawaii

MOKUNA IX. A i pakele mai, ua olelo ia nona ke ola kaikoko a palalauhala, o ke ola ia i olelo iu ha ke Akua, ahe ola kaulana ko •ka poe i waiki ia. Oka hapanm fca make ma keia hana, a he pepehi kanaka no keia. Eia kekahi ano waiki, oka ipu awaawa maloo i malama ia, ooki ae malalo aku aku Ika wai me ka pala ho, a kahu a enaena i pohaku ’ palahalaha ike ahi, a eli i wahi lua poopoo, a waīho iloko o laila Iua L pohaku hei, alaila kuapoi iho la h-ua 1 ipa awaawa nei me ke oki ae i wahi * pnka maluna, ī puka ae hoi ka ma- * hu mahana, a oia mahu, hookololio } aku Uoko bka elemu ke noho pono 1 iho maluna. He pnhakakeīa ano haha, he hakīakoko no e likeme ka 1 waiki halālo, aua like no na hoolala 1 ana me ko ka maa*

He kalku kekahi laau. He paakai, elua poho Ilma a ku īka wal ī ke ahiahi, a kakahiaka ae hahano; he laau hana hoopuuipuni keia aohe naha. Peneie maopopo ai, inae īke ke kahuna i kekahi kanaka ano' holona kīno maikaī, olelo aku la ke % kahuna iaia, e loohia aku ana oe i kekahī ma 7 i nui, eialahe. koko lana, e hoonaha i ke kai ku ka pono, a aoao aku la īke ano oka hana ana. Ai ka puhi wale ana, poino īho la kela, me ke nahu ikaika loa aole i kana mai, aole he llhi pono, a aia hol kela kahuna ke hooneenee mai la, a īna e hewa ae ka waha o ua opu nahu nei i puaa nui e kalua, alaila kii mai lā a hoohainu ike kaikea. a

O ke kai kea, he kai maoll me hookahi mana kukuī, a huipu a 9 halaio aku, kaomi mai ka apu palan malana, o ka pau ae la no ia o keia naha nui. īna no e hoopaa la aka ka pohaka kaa palaoa ma ka ai o ua kahana la a hooholo aku i ke kai popoloh'aa a Elane, maikai no. 0 ka hahano, oPalaha ke kamu mua nana i noonoo ka poao o ka hahano, penei: Ike oia i ka pilau o ka wal o kahawai i ka wa wai iki, a kahe mai ka wai hou maemae Iho la, a maopopo īho la ke ano o īa. hoa oia no na lokowai pilau aika waua, komo ka wai houa pan. Nolaila, ua manao oia he mea pono e hoao i wai hou malalo mai, I paa ka pilau o loko. A ua hoao iho la ol e iiahano i ka ilio, a puka io maina mea ino, a hoao oia

ia puheke kona makuakane, a pono lo no. A make kona makuakane, = ua kaha iho la oia, a ike ina ano | ma! he nai wale, aua kaulana oia ma ka papa kahana lapaau, a huipa ia me ka papa kahuna Lonopuha. maa ma’i nai a keia papa kahuna e manao nul al, oka pehu a V -kaohao. Eha ano pehu; pehu ku- - munuī, pehu kalae, pehu pauku a me ka pehu holoka. O ka peha kumunui, he pehu kiai ma ka wawae, eloa pii ana iluna, a elua no i ka emi a kiai i ka wawae, ai ke kolu pii ka ohao, fae ale ai, v £ aōhe nae e ola. I kahi wa he pono - no ke hoolohe, he pehu hooiloilo ia keia. Oka pehu kalae, mai ka ai a ke 3 kapuai, pil ke kuawehi ma ke kua, nohe iki ka pīko, he maikai uo na I helehelena ke nana aku, aole nae e ola, o keīa ka pehu i kapa ia he ale aī, he peliu hooiioilo mau ia no £ keia. £ Oka pehu pauku, he pehu ola no keia ke hoolohe, ua komo ia pehu iloko ona papa kahuna lapaau e ae. c Oka pehu holoko, he poipu ia mai ke poo ana wawae, aole wahi kaawale, he pehu ola no keia ke knpono a hoolohe, ua komo no keia pehu iloko o na papa e ae. \ Kkolu laau kupono ika peh'u, 6 , ka laau liki, o ka ehu a me ka laau hoonaha. Aole inu nni i ka wai, heal malooke kupoho, he nui na laau no ka pehu, mai ke kai ake J kuahiwl ka ohi’na, nūi wale na mai e pili ana ike kanaka, pela no ka pili ana o ka laau. He kai inu kahi laau, uo ka inoino, nahu, hailepo, naluea mal o ka opu no ka ai laukua i kela a me keia, ano ka maa ole oka opu i kekahi ano ai okoa, ua maa ko ka aina kula ī ka uala, a ina noho loa : ma ka aina kalo, ua oka kalepoa IIo maloko, pela no ko-ka aina kalo poe ma ka aina uala, a ua maa loa lakou ma ka hainuu kal ana. L Penel e hana aī, i fca wanaao e : hoa ai ka imu uala, he wahi moa, a , kakao ika l’a maloo, a kalua pu me t fca uala, ku ke poi kai, ke poi wai > hoomaualo ame ka pna-ko, alaila t ku a maloeloe īnu, hoomanalo |mai L ka waī ame ke ko, alaila noha aku L la, oke kai, o fca lena, oke pakaiea ku aku iwaho, huai ka imu, hoonee iho la hol ko.waho maluua iho, ku . ka.halelo o fce ai na hale o Kaupea, . ao ka pau ae la ho la oia hokuku ’ nui. He wahi oihana hoola hoa no • koe ake kai, oia hoi ke kalahala, a r penei ka epa ana: a Ina hoohiki ino kekahi mea, he I kai pikai ka mea e pau al, oka wai 0 maell me kahi paakai iki i hui ia, me kahl olena ame ka huluhulu ’ awa, a wehewehe kanawai ae la, a pikai aku la me kahi puie no ika r * a waha, e kahea ana Ina aumakua, koluna, kolalo, kokeao nei, ko e ka po, eia fce kal kala no, (e hoopuka i fca ino o ka mea e hana ia t ana.) ' Tma ma ntIJ 1 IfO AVutnO

Ina ua pili ka haumia i ka ohana,! ka hale, ta oihana lawaia, ke kanu wauke, kuko kapa āme ke kapala a komo i ka hale make, o ka pikai ihō la ka mea e paa ai a maemae ka nohp ana„ alaila ka pii mai na-po* maikai mao mai maanel ae. No na kahuna hoopiopio, biu, kama,* hoouuauna, alelo puu. Ca like kela poe me na kahunaaihemu, ma keauoo ka hoomake ana aku ka like ole, he lohi ka make a kahuna aihemu, he make nae ka keiapoe me ka emoole. Aohe no he ano o ka hana ana maī e make al ke kanaka, he mele waie ho ika waha me he mea hoolealea wale la ke hoolohe aku, aohe nae ilaila ka make, aka i ke kauoha ana i ka uhane o ka mea make. Mamulinopahaoka ewe o ke koko ī$eraela i keia lahui ka maa ana i keia hana, oiai o lakou no kekahi anaaua. Aole i pau.