Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 91, 29 June 1893 — No ke Aloha Aina Oiaio. [ARTICLE]

No ke Aloha Aina Oiaio.

Wu iho, aole loa au e' hilahila ana i ka hoike akea aku i ko ! u manao imua o oukou e na hoa Hawaii ponoi, ka poe hoi nona ka lepo aloha o Hawaii i ke aloha aina oiaio; a he mea hoi na oukou e kaupaona ai, a e ike ai, a e hoomaopopo ai i ka oiaio oia mau hoakaka pokole ana. Aole loa no e hiki i kekahi kanaka maluna iho o ka ili paa o ka honua nei, ke hana i kekahi hana uani kamahao a kaulana loa, oia e manaoio a paulele aku i ke Akua Kahikolu, ke ole oia e malama i kona mau hoohiki; a ke ole oia e aloha oiae-ikona aina hanau. la'u i ku iho ai ma kapa o ka muliwai o ka manawa,*a i ko’u liuli ana ae i hope a nana aku i na mea kamahao a ke Akua i hana mai ai no ko kakou pono, a kakou hoi i hana aku ai no Kona nani, a no ka holomua hoi o ko 'kakou aiua kulaiwi; a ia’u hoi e noouoo ana no ko kakou kulana ame ka hee ana o ko kakou naauao imua iwaena o nalahui nuia naauao o ka honua nei; he

| mea e Ica ehaeha, ka luuluu| ame ha mokumokuahua o leo'u I uaau i ka ike ana aku i ka mokuahana ana ame ke kue aua mai o kuu lahui Hawaii i ka pouo, ka pomaikai, ka oluolu, ka hanohano ame ka maluhia o Hawaii nei, ka aina i eha ai ka ili o na kupuna o kakou m?,ke kahua kaua no ko kakou pono. Aole loa uo hoi e hiki i kekahi mea i aloha pilipaa maoli i ka lepo a kona mau kupuna a makua i luhi ai, e waiho wale aku rae ka nana maka ana aku i ka haua ia mai o na hana e hoopilikia ia mai ai oia, kana mau keiki, ame kana mau moopuna, no ia mea i hana ia ai ka hana e hoopakele ae ai ia Hawaii. He hana aloha anei na kekahi kanaka ka naua maka ana i ka poino 0 kona aina e kau mai ana; a aole no hoi he wahi pilikia a uuku mai, he poino oi loa aku. Aole ia he hana aloha; o ka hana aloha oia ke komo ana aku e uwao ae ia mau pilikia, ina no ke ola a no ka make paha. A wahi a ka poe Koma 1 olelo iho ai, “Ua oi ae ka nani ame ka hanohano o ka make ana no ka pono o kou aina hanau. He aina panoa o Hawaii uei mamua aku o ka makahiki iwakalua o keia keneturia. Ma ka makahiki iwakalua mai, ua hoomaka ia mai ka mahi ana, ka hoomaemae ia~ ana, ka waele ia ana, ke kanu ia ana, ame ka hookahe ia ana i ka wai. Ua ike ia aku ka ulu mohaha a maikai ana mai o na laau, a he mea hoohauoli mai i ka mahiai, kana mau keiki ame kana mau moopuna, no ka mea, oia ka pono a me ke ola, ka pomai&ai ame ke kuonoono. Ma ia-hana ana no hoi, ua ikea ke komo pu ana o ko kakou mau alii aimoku e hana pu i ka hana maikai; ka hana e hanohano a kaulana ai o Hawaii uuku nei. No ia hooikaika pauaho ole ana o lakou, i ike ai kakou i ko kakou moto kaulana loa ma o Kamehameha III., ka moto. e haaheo nei o Hawaii, “Ua mau ke ea o ka Aina i ka pono.” Ma ka hoomaopopo pono ana, aole no he kahuaokoa e ae, ke kahua i loaa mai | ai oia moto, aka aia wale no maloko o ka Buke Nui Hemolele, mamuli no ia o ka hoomaopopo pono ana o ko kakou alii i aloha nui ia i kela mau huaolelo e olelo ana me keia: “0 ka pouo ka mea e hookielae ia ai ka lahuikanaka, a o ka hewa ka mea e hoohaahaa ia ai.” Ua hoomau aku lakou ma ia ala-maikai, a ua ike ia ka mohaha maikai ana mai o ka pomaikai ame ka hanohano maluna iho o Hawaii. A hala aku nei na Kamehameha, na alii na lakou i luhi, i hooikaika, a i huli i ka pomaikai o ka aina, a noho mai nei ko kakou moi aloha Kalakaua ma ka noho o na moi i eha ai ka' ili no kana mau keiki a moopuna, ua ike ia no ka holo awiwi ana o ka pomaikai o

i Hawaii. aka, aia no he meol • * : nihoawa e hele pu ana, e nahu i ana, a e hoomaka ana e ale ia | Hawaii nei, a o lilo loa aku! ana i mea hoowahawaha loa ia, hoohilahila lea ia a makemake ole loa ia no hoi; no ia mea, heaha ka hana a na keiki ame na moopuna a poe i luhi pu ai me na alii a kakou i hala e aku ma kela aoao o ka muliwai o ka make, o ka hookuu aku anei e lilo o Hawaii i mea. ino loa ia? 0ke aloha anei ia o lakou a me kakou pu no hoi j 0 ka nana maka aku i ua moonihoawa nei, aole e kii aku e pepehi? Ke manaolana nei au e lokahi ana kakou ma ka puaua ana, aole ia he hana aloha na kekahi kanaka nona ke one hanau o ka hana ole i kekahi hana e hoopakele ai i kona aina mai ia mau popilikia mai. 0ke aloha aina oiaio maoli, oia uo ka mea e ku ana a hoomakaukau iaia iho no ka paio ana aku no ka pono o kona aina hauau. Holaila, o ka hana hookahuli kumukanawai o ka makahiki 1887, he hana aloha ia, a he hana no hoi e lilo hou ai o Hawaii i mea maemae hou a noho hou ka hanohano maluua iho ona. I ka hiki ana raai ia Liliuokalani, ua ike hou ia no ua moonihoawa nei i ka nee malie ana ae, a ika wa keia e aneane iho ana.e upoi i kona a luna ame lalo, ua ku hou ae la ko kakou mau hoauanau aloha a paio aku la me ka wiwo ole, , no ka minamina, ka menemene ame ka makee maoli no ia Hawaii nei no ia mau hana pono ole. • Holaila, ke puana hou aenei au, o ka hana i hana ia ma ka la 14 o lanuan o keia makahiki no, aole no ia he hookahuli aupuni maoli, e like me ka ka poe e olelo nei ia lakou iho he aloha aina, aka, oia maoli ke aloha aina oiaio, oiai oia ka mea i ike i ke aloha 1 kona aina hanau, a ku ae a pale i ka poino ame ka make mau loa o Hawaii. Ua hoike aonei au ma ka hapa mua o ku'u kumuhana, aole loa no e hiki i kekahi kanaka ke hana i kekahi hana nani kamahao loa ke ole oia e paulele a manaoio aku i ke . .Akua, a ke ole oia e aloha i kona aina hanau. Me keia mau mea, ke manao nei au, ua hiki no ia onkou ke hoomaopopo ihoi aole loa uo e hana ana ko kakou man hoahanau ili keokeo i ua mea e hoo- : poiho mai ana ia kakou, ko lakon mau hoahanau ili ulaula o ka lepo hookahi o Ha- , waii. Ē imi ana lakou i na mea e pomaikai loa ae ai o ko lakou maa hoahanau ili ulaula. Ake 'manao paa nei au o ka lakou e manao nei e hoohui aku i ko kakou mau paemoku me Amerika Huipuia, be kalaiaiua naauao ia a he aloha aiua oiaio hoi, oiai aia malaila ke kulanalana ole, ka hoopilikia ole ia mai, ka malu ame na pomaikai nui like ole; I a e mau ana ka olino ana oia olino nani maluna iho ou e Hawaii. D. H. Kahaulelio.