Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 92, 3 July 1893 — KA EUEU WIWO OLE O NU IOKA A I OLE, O KA Makai Kiu Hale Niwela. [ARTICLE]
KA EUEU WIWO OLE O NU IOKA A I OLE, O KA Makai Kiu Hale Niwela.
MOKUNA VIIL EHOOMAOPOPO oe i ke kula hanai apuhi. la wa hoi me ka eleu maoli no, ua hoolauna ae la ua kanaka la i kana malihini me ka Iede o ka hale a nona hoi ka īnoa o madame La Dura. He mau'kukal olelo hoonanea ka hana oia hope iho. Hoomaopopo iho la ka opio. malihini fae lede naauao maoli no ua lede la, a he hoa kamailio maikai. I ka haia ana o kekaīu manawa, ua poloaī mai la kc kamaoīna i kana man malihini e hele e paina ma kana papaaina momona. Olal ua poe la e hele ana mai ke keena hookipa aku no ke keena paina, aia hoi, ua hoohikilele ia lakou mamull o kekahi leo uwe kapalili i poha pono mai i ko lakon mau pepeiao me he la no kekahi wahi malalo ae o ka ha!e. īa wa, ua ku hoolaī īho la lakon a pau a ua pahola ae ia ka haikea ma' na papalina o ka lede a me ke kanaka, aka p ka opio malihini nae, ua uumi iho la oīa i kona ano kuihe. Ua hoomaopopo no nae ka oplo, ua hoea mai kela leo uwe mai lana maī o ka hale, nolaila, īa wa no me ka hoohakalia ole, ua anehe koke aku la ua opio la. īa wa, ua hopu koke aku la ua kanaka la ma ka hope o ka opio maīihinl, a me-ka pihoihoi,.ua hoopuka aku la i keīa mau huaolelo: “E puka .koke aku oe mai keia hale aku me ka hookauiua ole a ina aole e okl koke aku no au i ko kani a-i!” īa wa no hoi, oa loho hou īa aku la ua leo uwe la, a ia wa no hoī, ua kn mai la ka ihn o ua Timoteo Waka ia i kekahi puupuu kohu pekii hoKi ma ka lima akau maio ka opio malihini a waiho loihi ana ua kana.ka la iluna o ka papahele, a me ka Mklwawe ioa ua nalo aku la ka opio ma ke alapli e pii aku ai a hoea i ka papahele maluna ae. Ku iho la ua opio la mawaho o kekahi ipuka mahope koke okona hoea ana aku, ia wa, ua lohe pono aku la la i ka pane ana iho o kekahi leo kane ano kakana maloko oke keena nona ka ipuka a ua opio la e ku hoolono ana. noho malīe koke oe! Ina oe e uwe hou ae ana lawe koke no au i kou ola i kela wa ano!” WUi koke aku la ka opio 1 ke poheoheo o ka puka, a ia wa, ua nlnau mai la kekahi mea maloko mai. “Owāl kela mawaho?” “E wehe koke māiikapukai kela wa ano!” i pane aku ai ka opio me ka leo kuoo. I kela wa, ua lohe la aku la he mau leo okalakala me na aumeume ana, a iloko no hoi o kela wa, ua lohe ia ke kani ana o ka leo nakolokolo o ka pupanapana a he owe ana, aia hoi, waiho hamama ana ua īpuka la. ī ka lohe ana o ka opīo mallhiol a i ole o Hale Kiwela ka makai kiu hoi i kahlko iaia iho e like me ke kulana o kekahi opio ano knonoono, īka leo haīlīill o ke kanaka ame ka leo uwe hoi me he la no kekahl wahine maloko o ke keena, aua hoomaopopo iho la hoi ia aole o wehe ia mai ana ka puka e kekahī mea, nolaiia, ua unuhi hīkiwawo ae la oīa i kana pupahapana a kau aku la i ka waha ma ka laka o ka ipuka aki aku la, a pela ī hamama koke ai ua ipuka la.
I ka hamama ana o ka puka, īke aku la o Hale he pouli o loko oke keena, a aohe hoi he ipukukui, ua wili ia mal la ke kukui o ua keena ia e kekahi mea. Oiai hoi ka makaī kiu eku nana ana ia loko oua keena la, aia hoi, ua kani mai la kekahi pu a haīa hlo ana ka poka ma kona pepeiao hema. la wa, ua ninau aku la oia, oiai oa hoomaopopo no ia aia no paha iloko olaīīa ka mea nana ka leo uwe ana i lohe ai. u He wahine anei kekahl maloko nel o keia wahi?” “Ae —e hoopakele ia s u! E hoopakele ia s u!! S7 wahi a ka pane. I kela manawa, ua kolo hele aku la ua makai kiu la me ka haha ana o kona mau lima ma kahi o ka leo 1 pa-e mai ai. Uā maopopo no nae ia Hale Niwela eīa no ke kanaka nana oia i kl mai ī ka pu ke haha poele hele maī nei me ka manao e loaa oia nel,' Me ka eleu oia i kolo hele aku ai a hiki i kahi ana i hoomaopopo ai, ua hiki iaia ke hawauawana aku i ka wahine poino, nolaila me ka hoonui olelo ole, ua hawanawana aku la ia: “Hc makai kiu au, a ua hoike īa mai ia'u eia oe iloko o ka pilīkia, uolaila e hana e like me ka s u e kuhikuhi aku ai.” “Pehea au e hana al?” wahi aka pane. “S haalele koke iho i keia keena ame keia hale. ika wa a 7 u e kamailio aku ai pela.” Ika pau ana o kela mau olelo a ka makai kiu, ua ku koke ae la īa ma kona mau kapuai me ka makaukau e halawai aku me kona enemi he alo a healo. la manawa koke no, ua halawai ae la na kanaka a i elua a oiai e hoomaka maī ana ke kanaka e lalau mai me kona mau hma malnna o ke kino o ka makai.kiu, aia hoī, ua komo mai la o madame La Dura īloko o ua keena la me ka ipukukui ma kona Ilma, a e mau ana no hoī na hiona o ka weliwell ma kona helehela, a i kela wa hol ka makai kiu i kahea ae ai me ka leo nuī. “E holo! E holo e ke kaikamahīne!!” Aole I hoomaopopo ua lede La Dura la i ke ano o keia olelo aka makni kih, aoīe no hoi oīa i ike i ka nihl hele ana ae a kekalu mea a oill aku la mailoko aku o ua keena la, E hoomaka ana na mea hakaka e ulele iho, aka, Tkela wa, ua pa-e koke mai la ka leo o ua lede mea hale ia. “E‘ uoki!. e na keonimana, mai hakaka olua, ke maopopo nei ia 7 u ua poino au!” “Owai keia kanaka?” 1 ninaa mai ai ua kanaka la. “He makemake nae paha oe e ike?” wahiaka makal kiu. “Ae, alaila pepehi aku au a raakc oe.” “Ahe! Owau o Hale Nlwela ka makai kiu. Ua makaukau uae paha oo no ka hana au i kaena ae ia?” wahi a ka makai kiu. la wa, ua hookuu koke mai la ua kanaka ia i ka paa ana I ko ka makai kiu lima a kueml hope aku la ia me ke ano haīkea ana ae o kona nanalna, Ikawa a ka makai kiu i hoopuka aku i kona inoa, ua like la me he uwila la i hookuu ia aku, oiaī, ua kau ia ka weli o kela inoa e na poe haihai kanawai a pau o ua kulanakauhale kaulana ia. I kela wa, me ka hikiwawe la, ua holo k:iki aku la ua kanaka la mai loko aku o ua keena lu. Aohe no he manao o ka makai kiu e hopu aku i ua kanaka la. “Ua makaukau anei oe e ka madame e hele pu me a T u?” “Ihea? ,s wahi aka wahine me ka leo haalulu a piha makau. «I ka hale hpopaa lawehala.” t “Heaha ka hewa?” “Malia paha ua maopopo no īa oe t kou hewa? 77 “He kuhihewa paha oe.” “Pela ea? He manao anei oe he f kuhihewa au i ka mea a kuu'mau ' maka i ike pono ai?”
“E hai aku au īa oe i ka mea oiaio, o kela leo au i lohe ai he hoopaapaawaleno mawaenao kekahī mau mea, nolaila, mai kuhihewa*oe he mau hana ino kekahi o loko neī o keia hale,” wahi a ua wahine Ih. “Aole au he hupo, e ka wahīne!” “He oiaioka’u e hai aku nei ia oe, o kela wahine au e kuhihewa nei, aole la he mea e, aka, he hoaaloha ponol oia no kela kanakaa mamali o kekahi mau mea ua kue iki iaua.” Oiai laua e kuana, aia no cuadame La Dura ke paa la ika ipukui ma kona lima, a oīai hoi ka malamalama o ke kukui maloko o ua keena la, aia no ko Hale mau maka ke halo pono la ma o a maanei o ua keena la a iloko hoi o ka wa hope a ua wahine la e palau ana ī kona mau wahahee hope, ua haule aku la ka ike a kona mau maka maluna o kekahi wahi kū uuku e waiho ana ma ka papahele. * la wa, ua lalau koke iho la o Hale i ua kii la a ninau aku ia, “Nohea mai kahi i loaa al o keia kii?” Me ka noonoo ole o ua wahine ia, ua paue aku la oīa. “Manao au - : ua haulo iho nei mai kela lede opio mai.” “0 ke kīl anei keiaoua lede la?” “Ae!” “Ua lawa, aka, e hai aku nae au ia oe, ina oe e hoomau ana ī keīa mau hana au, alaila, he wa no nou e hoohala ai i ke koena o kou mau la ma kahl au i makemake ole ai,” wahi a ka makai kīu. 0 ke kii a ka makai kiu e paa i ana ma kona lima, oia no ke kiL kulike loa i ka helehelena o ka Iede ’opio Mele nana i hoohoka mau iaia iloko o na la i hala e aku. ’ Ike iho la ka makal kia, he mea waiwai ole nona ka hooloihi hou i wale ana iho no I kona manawa iloko o ua hale la. Aole ipaiu ■ ■ ■ — i — — M i