Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 96, 11 July 1893 — NU HOU HAWAII. [ARTICLE]

NU HOU HAWAII.

He nawaliwali ko ka Ilamuku o ke aupunī i keia mau la. Ua hala aku ka Loio Kuhina Smith no ke kahua kaua o Kalalau Kauai ma ka mokuahi Iwalani o ke ahiahi Poakahi aku nei. O ka la holo loa o ka mokaahi Ohina I holo inai nei maī Kapalakiko ma keia huakai mai nei, oia ka Poaono, he 385 mile. 0 ke kumukual o ke kopaa ma ka lohe hope ma ka makeke o Amenka Huipuia, he 4-37J mau keneta o ka paona hookahi. Ua hoomaha ka moku eli awa ī keia mau la, a e hoomaka ana i ka hoohohonu aku ma ka aoao oka uapo Oeianīea i keīa malama aku. He mau oke kalo ka W. Kamana i hoi mai nei m'ai Kalahm mai, na na kamaaina o ua mau pali nihonihola. Hunui ke kalo, a ono no hoī ke ai Iho. Ua hoohikihiki mai ka moku pea QIendale no ka Hui Kuai Papa o Lui a me Kuke o Hoholuiu neī i ka Poakahi aku nei, mai Eureka maī, ia 311,478 mau kapuai papa a me 400 tausani mau piīi hale. Ke hoomakaukau nei o Mr. H. M. Wini ka Luna nui o ka nupepa Kuokoa, e hoomaha no Ka manawa mawaena o eono a me ewalu hebedoma, no ka pomaikai o kona ola kino. £ kau ana maluua o ka moku pea a holo aku no na awa ma ka akau o Kapalakiko, a malia paha o hala loa aku i Keomolewa.

A ka hora 2 o keia auwina la e j kukiui aku ai ka mokuahi Waila no na awa kīpa mau ake Kinau ma Maui a me Hawaīi. Mai Kapalakiko mai e lohe la nei, ma ka ke Komisina BIount hoike i hoea aku i ka home, aohe mau manao hoomaīkeike maloko. Ina he oīaio, alaila no ka pau ole aku la no o kana nieniele ana i na aoao a pau. CJa hopu ia o M. Makaiua, W. White, R, H. Makekau, A. Makekau, no ke kena ana i ka makal o hopu ia L. A. Kamauu me ka palapala hopu ole, oial o L. A. Kamauu e wehe ana i na puka o ka luakini o Wainee. O ka hihia hoeha me ka mea make o D. Nawai i kana wahine, ua hoopanee ia ama ka la 17 aenei 0 keia malama e noho ai e hoolohe imua oka aha apana. 0ka bela i ae ia al o Nawai he $500, ua hoopii hou ia ae e ka lunakanawai ahiki i ka $1,000, Ke olelo īa mai neī, e ī ne no kekahī mau maī Sepor.* ke pee mai nei iuka o ko awawa o Waipio, Ewa, Oahu nei, u ke ike pinepine ia nei ka keia mau mal īkapo e īho ana ī Manana me ka lako o ko lakou mau polī 1 na mea make. Ua haalele mai ka mokuahi Ohīna ia Eonolulu nei ī ka hora 1 auiua la o ka Poakahi nei a niau aku la no kona pahu hope, oia na awa o lokahama %me Honokaona. Ua hia aku oia mai keīa awa, la 4 mau ohua kapena a me 130 mau ohua oneki pake a me lapana. U;i komo aihue ia ka halekuai o B, b\ Ehlers &Co ma alanui Papu 1 ka po Poaono aku nei hala, maluna iho o kaupoku o ka hale ka wawahi ia ana a puka komo iloko okahale me 'ke kaula e hoolewalewa ai. Ua nee wale la oloko. i ka huli, aohe loaa oke dala. Nolaila, ua nee ae la ka aīhue i ka hao i na waiwai lole e like me na hainaka, na mikinalīma, lihilihi a pela aku. Aole meheu i loaa o ka aihue. O kela luawai aniani a ke aupum i eli ai mamua aku nei ma kahi kokoke i ka luawai oMaklki, i hoolilo ia ai he $14,000 a haalele ia no ka pii ole ae o ka wai, ke manao nei ke aupuni e waele hou ae i ua luawai la. A ina e ike ia aohe e nuī hou aku aua na lilo, alaila e hookomo ia ona pauma iloko o ka luawai, no ka omo ana i ka wai a hookomo iloko oka luawai hookio nui o Makiki, no ka hoolawa ana i ka lehulehu.