Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 104, 25 July 1893 — He Kupilikii ke Kulana o Samoa. [ARTICLE]

He Kupilikii ke Kulana o Samoa.

» — ■ — Ke ike nei kakou ma na nupepa, a me na louo mai Sainoa mai no ke kaua mawaena o Malietoa a me Mataafa. Eeaha la ke kumu nui i ala mai ai o ke kuee mawaena o kela mau alii? He liookahi no kumu nui, o ka noho ana lili mawaena o kela mau alh, e ake ana kekahi e hlo ia ia ka noho ana hoomalu aupuni, a i kumu e hooko ia ai ko laua mau iini, ua hopu iho kela a me keia aoao ina mea kaua a o ka aoao e lanakila ana ma ka ikaika, oia ka mea uana e rula ke aupum. He mau makahiki aku nei i hala, ua ike kakou ma na nupepa no ka haunaele uui i ala mai iloko o kela lahui, mamuli o ke kaili ana a kekahi mau aumokukaua o Kelemania, a raa ka hooponopono aua a ke aupuni 0 Amenka a me Enelani, ua hoihoi hou ia ka Moi Malietoa. A ua uoho hoomalu la o Samoa e kela mau aupuui mana nui o ke ao nei, eia nae aole i loaa he maluhia i kela aupuni 1 keia mau la a kakou e lohe aku nei. Aia no kela mau aupuni me ko lakou mau aumoku kaua ke kiai la, a ke uana aku la no i kela haunaele kuloko, aia paha a hoopomo la na ola a me na waiwai o kela mau aupuni, alaila e lele aku a,na paha lakou e hoomaln. 0 keia ano hoomalu aupuui raa Samoa, oia ka moku i makemake ole ai e ike ia ia ano hoomalu aupuni raa Hawaii nei. I keia wa, ua hala ka noho ana hoomalu aupuni Moi ma Hawaii nei. a he auo hoomalu aupnni okoakokakou x keia wa; a ke makemake nei makou e hooluu aku i keia' mau Paeaina me ka Uniona nui o Amenka. 0 kekahi hapa o keia lahui, ke makemake nei e hoihoi ae i ka Moi ma ka uoho alii, a o kekahi hapa, i aupuni Eipuhalika kuokoa, o kekahi poe e noho hoomalu malalo o Amerika. Ua hoike mua makou mamua aku nei, aole loa e loaa ia kakou he noho ana maluhia, ina o kekahi mau mahele a kekahi po'e e makemake nei. 1 hoike no ka oiaio o keia, e nana i ke aupnni o Samoa, aole oia wale no, eia iloko o keia aupuni i keia wa, ke hoala mai nei kekahi poe e kue i keia aupuni kuikawa, a ua hopu ia kekahi poe a ke kakali nei no ko lakou hookolokolo ia. Ke manao kuhihewanei kekahi poe, o ka hoihoi ae i ka Moi, oia ka mea e mau ai ka noho ana maluhia e like rae ko ka wa i hala. Aole loa. 1 Ua ike makou i ke kulana o 1 ka aina, a me ke auo o ka 1 nolio ana o na kanaka raa keia mua aku. 1 He hookahi wale no alahele e loaa ai ka noho ana maluhia maluna o ka lepo o Hawaii nei, e hoohui aina me Arneri-

lea. aole ma ke ano e noho. hoomalu ia inai e Araerika a' anpuni e ae paha, alaila, e palekana ana kakou ku ae kela a me keia kanaka a hana ■ I nona iho, he lani iluna a he 1 honua i lalo, “a e le-a auanei kulou a ka lawaia ua malie, o na kuli no na hoa ai.” Ke manao nei makou, e ike ana o Ameiika i ka hewa no kela haunaele kuloko ma Samoa, malala o ka noho ana hoomaln, malia paha o lilo ia i kumnao uana i keia mau la, i ' i a liiki mai ka manawa e noonoo ia ai keia ninau hoohui aina me Hawaii nei iloko o Jca ahaolelo lahui, a o ka liio no ia i poe haumana aapo.