Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 108, 1 August 1893 — He Moolelo Hawaii [ARTICLE]

He Moolelo Hawaii

MOKUNA X. O Kapawa ke lii knuīana co Waialua, oīa kamakamuaono, moi kaulana i konao ma ia iuaham, aia malaila na aīli a i»ui o Maui a eia ■nalnoa: Heleipawa, Aikanaka, Kahaianula, Hema, Luanuo, Kamea, Hua, Pau, Paumakua, Haho, Palena, Hanaīaaiki, Kakaalaneo, Kekaulike Kamehameha Nuī; a me-Laka, a ia Kalaaikuihonoīkamoka kaulana hojpe, make oia ika makahiki J786. - O iia alii hope loa paha i hoīhoiia ; ma ia ana e like me ka'lohe ia, o iuieokulani, Peleiholoni, Elaumualii Alapaiwahine, Ktopuolani, Naahienaena, Keekianapauokalani; aka, ma kekahi oieloia, ua hunakele ia Jkeia mau inoa ekolu iloko o ke kai. He man hanerl o na moi i komo 3loko o keia i-nahuna; ua nui no hol a pihalua waiwai makamae o na :ano a pau m.-i keia ana. Aoīe paha kekahi i koe mal o ka poe i ike i keia anahuna o lao I keia wa. Ke ana o Kamilo Paekanaka, ma Waiohīau, Kau, Hawaii, u9 hooia'io ia, aīa m ilaila kekahi mau aliiaimoku he rmī wale, a aia hoi malaila •o I kapaia o Ke■liimaikai knīkaina o Eiamehameha L me Keawe.ihealu a meNaihe. Ke ana o Iloaīku; KaawKloa, Ko'na, Hema, mahula hoi na nvi o Keoua Kalanikupaapaikalanīnuīahilapalapa, ka makuakane o Kamehamehal. aia malaīīa o Kaikioewa, - Aikanaka, Kuwao, S. M. Kamakau, Kaliokalaai, Kekupuehi, Kamoonohu, Kahahana. O na inoa hope •ekola, he mau aliiwahine lakou i kaolana no ko lakou haipule i huli ■mua i ka pono karlstīano i ka hiki ana mai o ka olelo a ke Akua ma Hawaii nei. Aia pu ma keia ana

ka Ipu makani a Laamaomao. Ke ana ma Kahaluu © Kokokeana i ka heiaa o Kaeku, Kona Akau, Hawaii, malaila paha na iwi o īv;ikanikaua, Kuaklni I a me II na kaikuaane oElaahumani:Ke ana ma Waiakea, Hiīo, malaila i walhoia al na iwi o kekahi m;ju alii, o Moku, Kanekoa, Keawemaahili, Namakeha, a he nui aku. Ke anahuna oPohina, Kau, Hawaii. Ua manaoīa, ua hoihoi ia aku ilaila na iwi o Kalaniopuu, mahope iho o ka make ana o Kiwalao ia Kamehamehal ma Keomo, maiaila no na iwi o Wahieloa i ka wa mua. Ma keia ana i msnao wale la ai na iwi o Hanalaanui, Lonokawai, Laau, Plīi, Koa, Loe, Kukohau, Elanluhi, Kanipahu, Kalaunuīohua, KuaBwa, Kahoukapu, a me Kihanuilulumoku makuakane o Liloa. O Papauluana kekahi luahun’a kaulana loa ma Kīpahulu, Mauihikina, a ua kokoke no i kauhale, aoīe no Ikea mal kahīko mai a i keia la. Aīa malaila na iwi o Wahieloa, kekahi alii moi kaulaha I ka wa kahiko, .a me na waa o Laka i kil ai i na iwi o Wahieloa i Punaluu, ma Kau, Hawaiī, a me ka poe ulii kaulana nana i kii, a nae ko lakou mau •" mea hana ano kupua, a me na kino

lehuīehu "wale o kanaka liilii I paia he Maihl. O Puuwepa ka luahuua o Kohala, Hawali, ua oleloia, aia kona pnha maloho oke kal, ua hiki ke hele maloko o laila a puka i ko kuahiwi, a malaila no e kii ia al ka pala, ka malle a me na mea a pau o ke kuahiwi i makemake ia, aaia no hoi malaila na iwi o Paao nana ikakulu 0 Mookini; aa hoi aka no oia 1 Kahiki, aina la kanlkoo loa ona, ua hoi hou mai i Hawail nei © waiho ai na iwi. Oia ke kahuna i olaloihi 1 na hanauna he 15 a make iho la oia ianeī. O Kailikii kekahl luahuna nui kaulana loa, aīa ma ka pali o Molilele, Kau. Ho nul na alil moi kaulana i hunakele ia iloko o laila. O Kaloko kekahi, aia no ia ma Kaloko i Kekaha, Hawaii. Ua oleloia, aia malaila o Kaheklli ka moi o Maui, a me Kalola kona kaikuahine, ame Kekuiapoiwa H ko Kauīkeaoull kupunawahine, a mo Kamēhameha I, na Kamakaimoku a me Hoapili lakou i hunakele loa*-. iia lono ia mal, ua loaa'aku na iwl o Kamehameha I a me kekahi mau alii e iho i ka Moi Kalakaua a eia lakou ma ka ilina alil o Maemae, a he nui wale aku o na iuahuna o ka wa kahiko mai Hawaii a hiki i Niihau, ma ka aina a maloko oke kei. He nui wale na waiwai makamae i huna pu ia, a o na mana kupua kekahi okapo i huna pu ia a waiho pa ia eka poe kahlko malaih;, i poe kiai, pela ka olelo ia. O na mahana, na luahuna, a me na nupa, ho mau wahi maīkai loa, a maluiīa e waiho ia ai na kupapau e like mo ka poe ola e hiamoe ana, ua uhola ia ua na’a moena me ka ulna, a uhi maoll Ihokekuinakapa. Aole ipau.