Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 109, 2 August 1893 — NU HOU HAWAII. [ARTICLE]

NU HOU HAWAII.

Ke pahonohono hou ia mai nei na alanui o ke kulanakauhale nei. Ma na lono mai JKaaai mai i Ike ia iho ai, he nui ka wela o ka la ma Līhue, a oia Iike pu aku la paha me Waimea. ■ E haalele aku ana ka mokuahi ■ Aastralia la Kapalakiko i keia Poakola a holo mai a ku ianei i * keia PoakoIa aku0 na pnali mua e ulele ana o ka Hui Kinipopo Kamalii ma ka auina la o Augate 10 nei, oia no o Hokuhele a me Healani. E llke me ka make ana o ke aapuni alīi, pela i make ai na la kulaia o ia au. O ka la hoīhoi ea ka hikimua i kanu ia. Mawaena o na ohua kapena he 84 ake Kinau i hii aku ai no Mauī ame Hawaii i ka Ponlua nei, he 7 o lakou no ka lua o Pele o Kilauea, Ke upa 5u aku ne;, e hnli hoi mai a:ia ka Ilamuku o ke aapuni .ma ke Kinau o keia Poakoia ae mai ka holo hoomaha ana aku nei i ka'naKanilehua. Ma ka halawai kuīkawa o na Aha Hooko a me Kuka i ka Poalua neī, ua hoohelo rho lakou he kanawal e hookaawale ana i $50,000 no na lilo o ke Aupuni Kuīkawa. s Ma ka Waila o ke ahiahi Poaiua nei, I holo aku nei no kona mau awa maa mau, Ua hīi pu aka oīa i ka Hope Peresidena o ke aupuni, Hon. W. C. Wilder. Ke pil ae nel ka maikai o ka hale ’ pohaku hou o P, C. Jones ma alanui Papu, a 1 keia mau la aku e pau loa ai na hemahema. He hale ano hou kela iloko o keia kalanakauhale.

| Ua. haalele mai ka mokukuna W. i H. Talbot ia Honolulu i ka Poalua : nel, a ua hoohikihiki aku no Eapalakiko ia 19,405 mau eke kopaa, no lakou ke kumukuai i koho ia hel ■ $85,841. j J Ua hookolokolo ia kekahi luina Hawali o ka mokuahi Pele imua o ka aha apana inehinel, no ka hewa hoeha a me ka hakaka i ka malamamoku, a ua hoopai ia he umi la hoopaahao. He ahaaina kai malama ia ma > ( Kamoiliili ika Poakahi Iho nei, lu- ; laī, 31, no ka hoomanao i ka hoihoi ia ana maī okeea o keia aina. Ua nui na niea ai a ua ai iho ka poo makaikai a līlio na opu, pii ka ma- , nene Ina pepeiao. i Ma ka Australia o ka la 16 o keia mahina, e pelukua aku ai no ka Ipuka Gula, o ke kakau leta oka Papa Hawaii kekahi e kau aku ana maluna ona o Eev. O. P. Emekona. E hele hoomaha ana oia no ekolu malama a e kipa pu aku ana i ka hoikeīke nui o Kikako. Ua hoomaka ia ka waeīe i ka luawai aniani o Makiki i haalele ia ai no ka pauma ana ao i ka-wai i hiki ole ko pii ka wal a bu iluna a e hookomo i ka pauma iloko o ka luawai, alaila pauma ia ka wal a hoolako aku i na kauhale ma ia aoao o ke kulanakauhale. ‘Ua hala aku o Eev, O. P. Emekona muluna o ke Kiaau i ka auina la Paalua nei taa ke ano hoike no ka hlhia hoohaunaele a kekahi poe o ka ekalesia o Waīnee i ke pani anu ī ka puka oka iuakini. E noho ana keia hihiā imua o ka lunakanawai apana W. H. I)ameis o Wailuku. 0 ka nui o.na make o Honolulu nei no ka malama o lulai i hala, oia he 29 kane ame 25 wahine i mahelehele ia ma na lahui like ole penei: He 33 Hawaii, 7 Pukiki, 6 Pake, 4 Beritania, 2 Amerika, 2 lapana. Huina, ho 54. Ho 17okeia heluna-i make no ka mai la garīpa a he 0 poe i make lapaau ole ia. He malama kiekīe keia o na malee ke hoohalikehke ia me ko keia malama o na makahlki eha i haly. ■ i 1 ka la 31 aku nei o lulal, piha iho la ke 36 o ko Mr, S, K. Kane mau la hanau, a ua hoomanao ae oia i kona la hanau me ka papaaina mea ai mama i okomo īa me na ono a ka haole, maloko o ko laua hale noho nani hou loa e ku nei ma ke alanui Kula. Oka upu ame ke kanaenae a kona mau hoaloha. e 1 • i hooloihi ia mai kona ola a hiki i ka wa u na aini, na nana ana a me na ’ *■ i aakoko e hookl ai ka hoeueu aaa. ■ — ■ — — * I I ka hora 6 a me hapa o ke ahi-! ahi Poalua nei, ua heao ae ke ahi e hamu I ka halekuai o Mr. M. Davis i i ma Aīenu:, ma alaaui Kuuanu a ma ke poo ma Ewa o ke alanai Kalepa. Ua pani ia na paka o ka halekuai aua hoi ka onn waiwai. I j wahi maoli ia ka puka o hope mai! o ka halekuai, a malaila i komo ia j aku ai a loaa ai ke ahi e a ana ma ke kihi o ka halekuai a kinaī ia ai. Ua a ia mai no hoi - a puka ka aoao o ka hale e kokoke ana I ka hale aina pake makaī. Ua hikī ae na kaa kinai ahi a ua ki me na iliwai a I hiki 1ka pio loa ann. Ona poino ; aole no i nui loa, o na lole wale no | ma na papa kau lole elimn, a ua paa j waie no i ke panihakahaka ia. j Aole maopopo ke kumu o ke ahi.i ! hoomaka mai ai e a. V

- I ! E alawa ae ika moelelo oke Ka- ,! hunapule ame na hoolaha kanawai e pulelo aku nei ma ka pepa o keia In. i | Ika lanpopo e hoopuka aku aī makou i ka pane a L. D. Keliīpio, no kona hoolahaia ana ma ka la 26 a me 27 o lului i ha!a. Ua hoopau io ia o Kapena A. N. Tripp mai ka noho Luna Paahao ana no ka Halepaahao o Kawa i ka Poalua nei, a ua hoonolioīa no ka manawa a hol mai ka Lamuku, o Mr. J. A. Low. j Ua lohe mai mukou, «a hoopau [ aku ka Ahahul Kinai Hoomana- / mana I ko L. D. Keliipīo noho una i lala no ia aha. O ke kumu, no koaa kue i na hana hoomanamana. Ina pela, ua pololei kona kue ana, a o ka poe i hoopau aku iaia o lakou ke kokua hoomanamana. I ka la 31 aku nei o lulai, ua haawi ae o Mr. a me Mrs. Jas. K. Kaulīa i ahaalna hoomanao i ka hi hoihoi ea o ke aupanī, malalo o ke aupuni alīī, ma ko laua wahī e noho nel ma Nuuanu. Luuluu na papaalna i na ono a ka Hawaii, a ua akoakoa ae no ka hapanui o ko laaa mau makamaka a me na hoaloha i poloai ia. Ika hakiīo aku ako makou kiu, he wai kahi nae wale no ke analna a hookahi no wahi hoohul aina. I ke awakea o ka Poalua nel, Augate 1, ua ku mai ma keīa awa ka mokuahi Mīowera, mai Kikane loa maī' mahope o ka haalele ana aku ia laila i ka hora 4 ahīahī o ka la 18 a īulai. Ua lawe loa mai keia mokuahl ia 48 mau ohua kapena no VItoria. Mahope iho o ka hora S o ke ahiahi' no o ia la*, ua naue loa aku oia no kona pahu hopu, me ka hali pu aku la 4 ohua kapena a me 4 ohua oaekl mai kela awa aku, a me na ukana he 2,000 eke laiki, 3,700 ahui maia a me 40.0 haiakahiki. Ika Pealua neī, ua hookolokolo ; ia imua o Lunakanawai Foster o J. : Kanui, kekahī o nu makai khū o j ‘ka Halepaaeao o Kawa, no ka hewa \ he hoohemahema a mahuka ai o , Geo. Ry«n, ka haole nana i aihue ! ke kaiaunu o Kalakaua, i ninaninau ■ a waiho īa no ke kau kiure kaapunī o Augate nei. O kela mahuka nna i, maīloko aku o ka pa oka hulepaa- * hao ī ka hora 11:30 no ia oke awa- j kea, a oua Kanni nei ke kiai ia • wa. Mahope oka ninaninau la ana ; oka olelo ike a na hoike, ua waiho ■ ia aku la oia no ke kiure. \ 4 — ;