Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 110, 3 August 1893 — He Kaula Wahahee Noadofa. [ARTICLE]

He Kaula Wahahee Noadofa.

i | Maliope o ko Moadoi'a hoi! i ana aku i kona home ina Sana | j Diego ma ka hema loa o Kale-1 poni, ua hoala ia mai kona I inaina i ka ike ana i ka olelo hoohenehene ma ka Nu loka! Swi, e olelo ana, ua hele o | Noadofa a pupule, uo kona olelo wale no mea i koe e pau ai ka mokuahana ma Hawaii a e maluhia hou ai me ka oluolu, oia no ka hoihoi ia mai o ka Moiwahine ma ka noho kalaunu. Ehaeha 0 Noadofa i ke kapa ia he pupule, nolaila hoopuka hou aku oia i kona mau manao ma na kolamu o kekahi nupepa. Penei kekahi olelo a ua pupule la. “Aia a hiki i ka wa e ohi ia ai na auhau, alaila e hoole ana ka lehulehu, aole e hookaa aku, no ko lakou makemake ole i keia Aupuni Kuikawa. Aole hoi he mana ikaika ko ia aupuni e hiki ai ke koi ia lakou e hookaa. Ina e hoomaka ia e koi pela i kanaka, alaila e pale mai ana lakou i ke anpuni me ka lima ikaika, a e piha ana ke aupuni 1 ke kaua kuloko. Nolaila, he pono e hooko ke aupuni o Amenika i ka makemake o Claus Spreckels, a e hoihoi hou i ka moiwahine ma ka noho alii.” He wauana weliweli maoli keia a ua kaula pupule nei. Nolaila, ua hele makou me ka haalulu , a me ka naka o na kuli, e ninau aku i na luua aupuni, ina paha he oiaio keia e hoole ana na kanaka aole e hookaa mai i na auhau. Ua nmau mua aku makou i ke Kuhina Waiwai. Ua hoole mai kela me ka akaaka, “'aohe ona iohe pela. Ina paha he mea oia ano,ina no paha ua lohe au. Pono no e hele a ninau akn i kalunaauhau ma kona keena.” 0 ko makou hele aku no ia me ka maha iki o ka makau a hiki ma Aliiolani Hale. Malaila, ike aku la makou i ba paapu o kanaka e hookeke ana ma ke keena auhau e hookaa ana i na auhau. Ua komo aku iloko o ke keena a iiuliu iki, ua loaa i ka lunaauhau nui ka manawa kaawale e kamailio iki mai ai. Pane mai la kela i ko makou ninau ana penei: “Aohe kanaka e hoole nei i ka hookaa ana i ka auhau. Ke hele nui wale mai nei a pilikia maoli makou i ko lakou lehulehu aolehikike lawe wikiwiki i na dala aupuni pili kino. No ko lakou hookeke ino ana, ua hoonoho ia he elua mau makai nana e hoomalu.” “A pehea la o Claus Spreckels ma, aole anei ke aua nei lakou i ka auhau aole e hookaa mai?” “Aole,” wahi a ka pane mai a ka luna auhau, ’ ‘ : ua pau mai nei i ka hookaa ia ko lakou mau auhau kupono a pau i keia malama. Ua haawi ia ’mai no hoi ko Spreckels palapala helu no kona mau waiwai a pau ma Hawaii nei e hoike ana i ka waiwai kupono i ka auhau ia. Pela no hoi ka

poe waiwai eae a pau. He ! awiwi loa lakou a pau ika ; hoihoi mai i ko lakou mau i palapala helu waiwai.” | Iko makou lohe ana i keia j man olelo, ua pau ka naha | ana o na kuli, a ua noonoo ] makou, he mea pomaikai ia. Ina paha he wahine kino nui ka kela elemakule kaula wahahee Noadofa la, uaua e lalau i ka haniu a ha.hau aku iaia e like me kela kahuna ino hana puahiohio ma Aniwa, no kona hoopuiwa wale ana mai ia makou.