Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 112, 8 August 1893 — KA EUEU WIWO OLE O NU IOKA A I OLE, O KA Makai Kiu Hale Niwela. [ARTICLE]

KA EUEU WIWO OLE O NU IOKA A I OLE, O KA Makai Kiu Hale Niwela.

MOKUNA XI, ME KA laki loa i pakele ai ko Hale ola i keia hanaana, a e hoakaka ia aku aaa i ka makamaka helaheiu malalo iho. I ka manawa I kani maī ai o ka pu a ke kanaka, ua hopu koke aku la na Iītna hao o ka makai kia 1 ke kino o ua kanaka la a iloko o ke sekona houkahī, ua paa loa iho la ua kanuka la ia Hale ilalo o ka papahele o ua keena la. I ka wii a ka makai kiu i ka ino iho ai x ua kanaka ia ma ka papaheie me kona hoomau ana iho no i ke kalele ana naaluna ona i ole ai e hikī iai;t ke hana hou ae i kana mau hana kolohe, aia hoi, ua oili koke iaai ht kekahi wahine mailoko mai o kekuhi keena, He wahine ui opīopīo waīe no oia, a maluna hoi o kona mau helehelena na kahoaka o ku makau-a meke pihoihoi, hooho ina: la oia u Ea! ka inou o na lanī, mai hana ino hui oe i kuu kane !' J £t Aole o 7 u manao e hoopoiao iaia, aka, e paa wale aua no au iaia i ole ai oīa e hoopoino hou mai ia’u,” wahi a ka makai kīu me ka Teo oluolu, »Heatia ka kou kumu i hele mai ai ma kuu keena?” wahi a ke kaoaka i pane ae ai me ke ano kakana. “Ina hoi paha oe i ae mai ia J u e komo naai, ina la uahai muaaku au ia oe, a ina hoi oc i hoao ole e lawe i kuu ola, aoīe la oe.e kulai ia e a’u e Hke me kela ano, ī; wahi a ka makai kiu. <c Aole no au i mauao e lawe i kou ola, no ka mea, ina au i makemake e hana pela, aole loa e hala kela poka a’uiki mua aku nei ia oe, 5J wahi a ua kanaka la. {£ He mea hiki wale no hoi paha ke kamailio ana pela, aka, aole no he mea maikai loa o ke bi ia mai o ka pu mamua pono o na maka o kekahi mea.” t( He owili pauda wale no ko loko okuu pu,aohe poka,” wahi ake kanaka. * “Heaha no hoi kou kumu o ke ki wale ana , ? ,, wahi a ka makaī kiu. I kela niuau a ka makul kīu, ua pane koke mai la ka wahine: ££ Mai ko mauu hooinaka aua mai e noho malokoo keia mau keena, ua hoouluhua mau ia maua e ka poe hoolimalimu o ae o koīa hale, me ke akenui puha o ko maaa haalele Iho i keia wahī. 5 ’ ££ Heaha hol ko īakou kuam o ke ake nuianae heie oīua maikeia wahi aka? ,J ££ No ko maua hui pu ole aka t iloko o ka lakou mau hana. Pela V.ko’o .hoomaopopo, 15 ~ Hookuu ae la ka makai kīu i ke ’/kanakaa hoomuopopo akulain, he . kulana ano keonimana ko ua kanaka la, a me he la, he kanaka i maa

i loina o ka nmi ~ — - heSeIen a C “ ae He~ wahme hoi Htat • ‘ # 116 maoli, ’ hl0i ” , a o kana Hamiin • “ ona 0 ka Iede hoopa’i’ icei5 nanaina, ua ano īa ke ano kanalua o ka -oakai kiu. Mahope iho, ua hoopuka hou aku la ua makal kiu la: “Heaha ke kumu o ko olua noho ana ma kela wahī, oiai ke hoīke mai nei ko olaa uanaina i ke kulana o ka poo maikai, aka, noho no nae olua maloko o keia ‘wahi i kuluma he punana no ka poe hana karaima?” “He kaikuahlne kuu wahlne no kekahi kanaka i ahewa ia no ke kamima pepehi kanaka, a aole hoi i oi ae kona paumaelo I kela hihia mamua ou a me a'u, 7 ' wani a ke kano me ke ano o ke kanaka naauao malkal. “Owai kona inoa?” wahi a ka makai klu I ninau aku aī. «Walaka Parama,” wahl a ka pane. I kalohe anao ka makai kiu i keia lono, ua aae hikiiele ae la ia, no ka mea, o kela kana hana nuī e ake nui nei o loaa ka oiaio. Hoomanao ae la ua makai km la I kona Ike ana mai i kekahi Iede me ka papale ooma ana i hoomaopopo mua ai e papale mau īa ana e ka lede opio j>ahaohao Melo Balauwina, aka, na ike iho la nao ia ela ke papale īa nei e ke kaikuahine o Walaka Parama. “Heaha Iho la hoi ko olua mea i pilikia ai mamuli o kela ieanaka opio,” wahi a ka makal kiu. £ ‘Ua heoīilo au i ka’u muu wahi dala a pau no ke pale ana i ke kanaka opio imua o na aha hooleolokolo, a mamuli hoi o ko’u hoolilo nui ana ī ko'u manawa ma ka imi ana i na kuma e pale ia ai oia, ua hoopau ia mai īa au mai ka’u hana mai, a no ko’u heīe mau iloko o ka halo hookolokolo no ko kokua ana i ko’u kaikoeke, ua lilo loa au i mea hoowahawaha nui ia e ka poe mea hana,” wahi a ke kanaka. Ike lea loa iho La o Hale Niwela, eīa oia iwaeoa o kekahi mau mea puuwai maemaea i hoopīllkia make u-a īa e ka poe noonoo pupuahulu. He hookahi nae mea pohihi i koe oīa hoi kela papale ooma ana ī ike mua ai uo Mele Balauwina, a pehea la hol i kaa ai no ke kaikuahine o Walaka Parama. Me he ia, ma na mea a pau ana e hana aī, e hoea kupanaha mau ae ana na holehelena o ua leeio opio hoopahaohao la imua o kona mau maka. “Heaha ko makemake no mana? I uinau mai aī ke kane. “Ina au e nlnau aku ana i kekahī mea, he ae no anei olua e pane mai ia’u me ka ewaewa ole?’ 7 wahi a ka makai kln. “Ae, o ka oiaio wale no ka’u e pane aku ai,” i pane rasi al ke kanaka. “0 kau v/ahine anei iaikomo mai nel mal waho mai o ke alanui iloko o ka hapalua hora i hala ae nci? ,? «Ae, oiaeo.’ 5 “Aole paha i loihi loa ka loaa ana laia o kela papale ana e papale ana?” t; He olaio kela, ua loaa kela papale īa’u ma ka nwapo o ka muliwai ma ke alanui wahi a ke kauaka. Hamuli o keia mau olelo a ke kanaka, oa hoomanao koke ae la ka makai kīu i kela po ana i alualu ai i ua Icde opio la, a lele ai iloko o ka mullwal. A ninau koke aku la ia: * C E ka wa hea?” Hoakaka mai lu ua kanaka la, a i kona hoike ana mai i ka la i loaa ai iaia maloko o leona buke pakeke, ua hoomaopopo Iho la o Haīe Nlwela, ua loaa ma ke kakahiaka mahope koke iho o kela po ana i manao loa ai ua make o Meīe Balauwīna ma ua muliwai la. Mahopo iho o kekahi mau kukai kaiuailio pokole ana, ua ..hoolana aku la o Hale Niwela ia Aka Adale a me kana wahine, oia hoi ka inoa o ua kanaka la, aole raa ko kaumaha o ko laua mau manao, oiai ua maopopo oia, © ana no o Walaka Parama, mai na hana hoahewa wale ana a kekahi poe. I kona makaukau ana e haaleie iho ia laua, ua wehe ae la oia i kaha eke dala, a haawi aku la ia laua he poholima i piha pono me na apana dala gula no ka hoolawa ana i ko laua mau hemahema. Ma ia po iho, e ike ia‘ no kekahi kanaka ano kuhuluku me ka nanaina ano kiwala-o e naue malie hele ana me ka halo ana o kona mau maka ma o a maanel raa kekahī o

' 1 aa alahele i kuluma mau i ka boopunana la o ka. pee oki puu*o ke kulanakauhale. He urm minute mahope iho, ua ike ia aku la kekahi wahine e iho mal ana mo ke auo hikaka ma ke* kahiaoaooua alahelela, a ikona hoea ana ae a kupono ma o mai o ke kanaka ano kuhuluku, ua pane naal la ua kanaka la me ka leo haahaa: “Ke hookolo nei ka Aeko i kana mea e ale ai.” Pane koke mai la ka W’ahine. 4< He klekle nae ka lele ana a ka Aukuu i keia po. ,? “E hulaii ana anei ke <nala i keia po?” <( Ae, a o ka akoakoa ae koe o na papai,” wahi a ka wahine i pane maī ai. Mahope iho o na kukai oīelo ano e maluna ae, ua hele aku la ka walune ma kekahi wahi me ka ukali ana aku o ke kane mahopo o kona meheu. ipau .