Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 117, 16 August 1893 — NA LETA [ARTICLE]

NA LETA

r Aole o makou makemake e lawe i ke koikoi o oa liaU no na manao i hoopuka ia malalo o keia poo e ko makou ooe meakakau. I He Paue e Kakoo ana i ka Papa Alanai o Hanalei E Mr. Lūnahooponopono : E ae mai ia’u e pane aku ma ka aoao o ka Papa Alanui o Hanalei no kekahimanaō hoohalahala i hoopuka ia e kekahi mea i hoomaopopo ia he anō malihini. He mau kumu hoohalahala lehulehu kai hoopuka ia, a o ka mna, o ka nuku loa o ka hana i hana ia e ka Papa Alanui —ma ko’u ano, he kamaaina a i hanau ia ma keia apana, ke olelo nei au, aole loa i ike ia iloko o ua makahiki he umi-kumamalima i hala, na hookele naauao a pakiko e like la me keia, oiai, ua hoolilo ia na dala uuku me ka nui o kahi i hana ia rae ka maikai. Ke ku nei keia Papa Alanui ma ke ano kuokoa a hoopono, no ka pomaikai o ke aupnni a me na poe hookaa auhau iloko o keia apana, a o na hana a pan a ka papa e manao ai no ka hoomaemae ana i na alanni a me na uwapo, e waiho ia aku no ma ke kudala akea, a o ka mea nana ke koho haahaa, ua lilo iaia ka hana ana oia mea, a he nui na wahi i hana ia iho nei no ka hapaha a emi iho'o na kumuUo i manao ia no ia / hana, a i ka wa e pau ai o kela a me keia hana i koho ia, alaila, e hele kino ana ka Papa e nana pono, ina na hana ia elike me ka makemake o ka aelike i hana ia mawaena o ka Papa a me ka mea koho, a ina i like ole me ka makemake o ka Papa. Alaila e hana hou ia na wahii hoohalahala ia. Aole pela ka Papa Alanui i pau mua iho nei, i alakai ia e kekahi mau keouimana haole, eia kewaiho nei he mau hoike o ka luwale i ke dala no kahi hana aole kupono no ia mau hoolilo. Elua, no na kao a me na auhau o ka hele aua a hoi mai. He mea oiaio ua kudala ia na auhau makahiki o ua kao o Kalihiwai, Hauale a me Lunahai no ka mea haawi kiekie. A aole no hoi o keia ka maka mua o kahana ia .anao keia mau kao pela, aka, mai mua mai a hiki no i ka wa o ka Papa Alanui mua i pau iho nei. A noho mai nei keia Papa Alanui hou, ua hoao lakou e hōokuu wale i na kao no kekahi mau mahina loihi me ka uku ana i ka miea nana e huki. Aka, i ka wa a ka Papa i hoomaopopo ai ua kokoke e pau kahi haawina- i hookaawale ia no keia apana, a he mau ala-

nui pilikia e ae no kekahi i koe, nolaila ua ka ua lakou i na wahi dala i koe no na wahi oi loa ae o ka pilikia. A hoomaka hōu ia e kudala na kao lilo ana i ka mea koho kiekie. —Aole ma ke ano na lu wale ia . ke dala e ka Papa Alanui. Aka, no ka makemake i na hana e maikai ai. I ka wa i lilo ai na kao i ka mea koho kiekie a i pakolu hou ia iho ka waiwai o na kao ma ko.ke aupuni aoao, mamua ae o ka kela Papa Alanui mua i hoopau ia, aole i poina keia Papa Alanui i ka hoomanao ana no ka pomaikai o na makaainana kiekie a haahaa, oiai ua hoemi ia na auhau kao no ka hele ana a hoi mai, me ke pai pono ia o na auhau kao, ma ka olelo Beritania a me Hawaii maluna o kekahi papa eleele me na hua palapala nunui moakaka i pena keokeo ia e hiki ai i ka mea noonoo maikai ke heluhelu i na he kanakolu iwilei ka mamao, a o ka mea hiki ole ke heluhelu a uku pono i kona uku kao e like me ke kuhikuhi o kela papa eleele, oia ka’u i olelo ae nei he naaupo oia, a o kana mau auhau i olelo ai.ma kela hoolaha, ua lilo wale ia malalo o kona ano hupo. Eia na mea a ? u i kope mai e pili ana i na auhau kao a ka Papa i hooholo ai. •NA AUHAū. AO PO Hele wawae hookahi 20c 5c Kau IIo hele “ 5c 10c Kaa huilalua hele “ lōe 30c Kaa eha huila hele » 25c 50c Kaa pipi a hali ukana “ 50c 1 00 Aole wale no o keia kekahi hana naauao a ka papa, aka, i ka wa i lilo ai na kao ma ke koho ia ana, ua kauoha ia kela a me keia mea , kao e hookuu wale aku i na lala o ka papa alanui, ka, lunakanawai a me na makai, ina e hele aua lakou malalo o ka hana a ke aupuni, a pela me na kahunapule, ko lakou mauohana. Aole e like me ka keia olalau e olelo nei, ua pau pu me na ohana kekahi a he nui wale aku na poe e hele wale ana, pela paha, aka, aia wale no kela kuleana i ka mea i lilo ai o kela kao. Ua pakika hewa hou no ka peni a Mr. mea hoolaha, aole ka no ka poe waiwai ke kaumaha o keia mau auhau, aka, no ka poe ilihune. Ma ko’u kilohi pono ana i ka manao o keia hoohalahala, ua hoomaopopo au aole na kekahihoa ilihuue i lawe mai’i keia hoohalahala, aka, na kekahi keonimana a kulana ano hanohano i kahikoia me ka puuwai eleele o ka hohe wale. A ina paha ua hoao oia e hele no Lihue i kekahi manawa, aole

paha oia e ae ana e uku ina auhau o ke kao iua Wailua, oiai, ua palua ae kona iko keia. A oia ka’u i olelo ae nei he malihini paha keia: Ua olelo hou o Mr. Malihini, e loaa aua i keia mau kao na dala he umi-kumamalua oka la. Pela paha, o Mr. Malihmi ke ae ana e uku i elua dala me hapalua o ka la, e lilo iaia ke eke kao no ke koena o ka mauawa i koe, alaila, e hauoli loa ana paha ka mea nona kela kao, a e loaa ana hoi ia Mr. Malihini a me kona ohana paha kela mau dala mahuahua, “Alaila, o keia ka wa pono.” Lumahai. — ■ ■ ■ «O» ■ ■