Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 122, 24 August 1893 — He mau Olelo Ao i na Opio o keia wa. [ARTICLE]

He mau Olelo Ao i na Opio o keia wa.

Ua makemake makou e kamailio maklo o keia kumuhana. Eia ma ke kula o Kemehameha e hoomaamaa ia nei na opio ma na oihana like ole, e laa ke kamana, amara, kalai pohaku, pena, hamo puna, hoonohohuakepau humuhumu lole ame kekahi mau hana e ae he nui. He mau hana maikai keia i ao ia ina opio o keia wa, he mau makahiki i hala ae nei, ua puka mai kekahi mau keiki mai ke kula mai o Kamehameha, a eia kekahi poe keiki ma na hana e noho nei, aia iloko o ka hale hana hao, hana kamana, kumu kula ame kekahi mau hana eaeiao ia ai lakou.

0 lia makou mea i makemake 1 loa ai, he mea pono e hoomau 1 aku keia poe opio i ka hana i 1 loaa i ko lakou lima, a ke ma1 halo nui loa nei makoa i na opio, i ka wa i hoomaha iho nei keia kula, aole lakou i hila- , hila i ka hele ana e nonoi i na . haole i hana na lakon, o ka i olelo a kekahi poe opio o keia i kula, “ua oi aku ko makou 1 hilahila i ka hele wale iho no 1 ma ke alanui me ka loaa ole o 1 kekahi hana na makou.” E la ma ke kula o Sana Lui, lolani, Kehehuna a me . [kekahi mau kula e ae iloko i nei o ka aina kekahi mau • keiki kupono loa ma na lawe1 lawe hana like ole. Hookahi 1 wale no mea kanalua nui maka makou nana ana, 9 ka emi mai o na hana kuloko o ka aina, a he kakaikahi o lakou e hana , nei ma na hana. 0 kekahi o na opio Hawaii ; imi naauao a imi hana i ko na aina e, oia o David Kanuha, ■ Sylva 0 Waikapu, Maui. Ua puka pono oia mai ke kula mai 0 Lahainaluna, a mamuli 0 kona ake nui e loaa iaia ka ike ma na mea hana, ua au aku oia no ke kai loa, a hele a komo ma ke kula a Lima , ikaika a ua hoomanawanui oia . no na makahiki elima. 1 kona hiki ana i ka aina 1 nei, he mau la i hala ae, ua ; koi ia oia e hoi no ke kula 0 ! Kamehameha a eia ke hana t nei ma kana hana i ao ai ma ke kula, a e lilo aku ana oia i kumuao i na haumana ma ka t humuhumu lole. ! 0 ko makou iini nui iloko o [ na la i hala ae nei, he mea . pono i na kanaka Hawaii e ■ hui pu ma ka hapai kokua ana [ 1 keia keiki Hawah, a e kuku1 lu i hale oihana humuhumu J lole iloko 0 keia kulanakau- ] hale, a e lilo keia keiki Ha1 waii i poo no keia hana. Ua lohe makou i kona moolelo ma Amerika, he lehulehu na limahana malalo ona, a ua lilo oia i poo no ia hana, a e hoolohe ana ka lehulehu i kana mau kuhikuni ana. Ke nana aku iloko 0 keia kulanakauhale, ke lawelawe : mau mai nei no na Pake a me na lapana i keia hana, aole hoi he olelo ana no na haole, : ke manao nei makou e lawa : pono ana ka makemuke o na Hawaii ponoi i keia keiki Ha- ; waii 0 kakou, he uni loa na • Hawaii poaoi i makemahe i . na paa lole maikai e kiola . wale nei i na dala nui iloko 0 ' na hale o na pake. i Aole anei hc mea pono ia kakou e kokua i keia hana? 1 (Ja oi aku ka poao e hoala i keia hana, malia paha 0 kue ; ia mai makou ma keia hoakaka ana, aka, e nana aku ka- 1 kou ia mua, a e hoopoina i na mea i hala mahope, he au hoo- ! holomua ko keia wa, e like me ka uee ana 0 ke au 0 ka ma- I uawa pela no na hana c nee ai ] imua. 1 0 kekahi pilikia nui keia , iwaena 0 kakou, aole i loaa he. manawa no kakou e kokua j j aku ai i na opio imi naauao, a mamuli o ko kakou kokua ole

ana ua lilo ka ike iaoia ai i na opio i mea ole, aua emi a make loa ko lakou manaolana, aole he mea nana e hoala hou mai i ka ike i loaa ia lakou. 0 kekahi 0 na keiki Hawaii iloko 0 keia kulanakauhale oia 0 Elia Kaululaau, he mau makahiki loihi kona noho ao ana ma ka huki niho, a ke ole makou e lohe hewa, ua kokua kekahi poe i keia keiki Hawaii, ua ku kana hana i keia wa, a he hiki ke olelo ae oia kekahi ona kanka akamai raa ka huki niho a hana iua ano niho a pau, a ua apono mai na kauka 1 kona makaukaa ma ia haua, ake hele nei keia keiki opio imua me ka lanakila. Nolaiia, ke manao nei makou pela e holomua ai na opio m a na hana e pono ai keia noho ana, aole i k'ēia mau opio wale no ka makou paipai ana, aka, i na opio a pau e lawelawe ana ina hana ame na opio hou 0 keia maa aku, inalia 0 lilo ia i kuma alakai no lakou mamuli 0 ko kakou kokua ana aku.