Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 124, 29 August 1893 — KA EUEU WIWO OLE O NU IOKA A I OLE, O KA Makai Kiu Hale Niwela. [ARTICLE]

KA EUEU WIWO OLE O NU IOKA A I OLE, O KA Makai Kiu Hale Niwela.

MOKUNA XIII. ŪA MAOPOPO no ia oe © Pa, aole loa aa e hana I kekahi mea oia ano la oe,” wahi a uu wahine la me na hiohlona ole o ke pihoihoi. a Aoīe loa o J u hilīaal i kekahi meaiiookah! i keia wa, aka, o kou wa wale no nae keia e pakeie ai, oiai, i keīa wa ano, e hele ana au e hoao a e hoohuahuaiau I kou hoaaloha, a aoīe e nalo ko 7 u ike ina he oiaio kau a 1 ole ina paha he apahi, aolaila, e hoomanao oe Ina i ike au he oiaio oīe kau e ka wahine, alaila, e papapau ana olua iloko o ka holowaa nookahī. 77 olelo :uua aku hoi au ia oe e hoolauna aku ana au ia oe me Kuka ke kanaka hoohehe dala, 77 wahi a ka wahīne me ke ano hoomaopopo ole I na olelo hooweiiweli a kona hoa kamallio. «‘Ua hikl hoī paha, aka, ke hana nei nae oe e ka wahine me ke kaakaa no ou mau maka. 77 «Aohe a 7 u mea e kanaīua ai, no ka mea, ua ike au aole a’u mea e hopohopo ai. 77 “He akenui oe i keīa mea he dala e kuu kaikuahīne, a eia he iwakalua tausani ia 7 u, ke holopono keīa mea. 77 (t He oi aku na dala ma ka lima o Buka, a ina oe e kuemi hope ole a.na aiaila o ko kaua hlo no keīa i mau mea waīwai loa, 77 wahi a ka wahine. Ua kauīana loa ia kanaka o Buka ma ke ano oia ke pookela hookahi aialoko o ke aupuni o Amerika 1 na hana karaima he lehulehu wale, a aia hoi ma kona waihona he mau nailīona dala, a oia no hoi ke kanaka akamai loa i ka hoohehee dala apuka, a hana i na bila dala baneko i hiki ole loa ke ike ia I na be bila apuka a bila maikai paha, Mamuli hol o kona akamal lua ole, ua hiki loa iala ke hana i kana mau drtla apuka me ka hiki ole i ka poe hana dala o ke aupunī ke lke*f ke ano e, a he mau miliona o kana mau dala i lawelawe ia e na poe kalepa a me na poe mea haneko. He wa loihi i halaae, ua nalowale honua ua kanaka la, a ua maopopo Ole hoi i kona mau hoaloha ina eia oīa ke ola nei, a i ole, ua make paha. Mamuli o ke kane a Emma Kalene, ua īauna mua oia me ua kanaka kauluna la, a no ia mea, ua kamaīīio mua aku la oia īa Hale e hoolilo iaia ma ke ano o Buka, i hīki ai īuia- ke lawe i ua makuī kiu la iīoko o ka poai o ka poe haihai kanawai, a iialla hoi oia

r t ■■■—■■■nm, ■ i ■ . ■■■ n e lohe ai a e hoomaopopo ai boi i ka lakou mau hoolala. Ua maopopo no i ka makai kiu he pomalkai nui ko ka aina ke holopono keia mau hana a laua, aka, ina nao e hapukue ana, alaila, he make wale no ka hopena. He mau huaolelo kakaikahi hou kai kukaīa mawaena o Emma Kalene a me ke kanaka nona ka inoa o Pa, aia hoi, ua kahea ia mai la ua Euka la e ka wahine, a hoolauna . koke ia ae la oia me Pa. Ua hoomaka koke mai la ua kanaka maalea la nona ke kapa ana o Pa, i kona hoolauna hou me ka leo ano haahaa, aka, o na huaolelo nae, ua piha me ka maalea a me ka hoolele hauII me kona ake e hoka ke kanaka malihini, aka, ua hiki ole nae iaia ke ukalī aku ī ke akamai a me ka eleu kakaolelo o ka malihinl. Mahope iho o kekahi mau kamakamailio pokole ana, ua y haele pu aku ia ua mau kanaka la, a iho aku la ma ke alapīi e iho ai a ioaa aku ka papahele o kahī malalo iho o ka ilihonua. ī ko lana hoe ana aku īlalo, ua huli ino ae la ua kauaka ia i kapaia : o Pa a me ka hikiwawe loa, ua kau mai la oia i ka pu panapana ma ke poo o Buka, a īloko no hoi oia wa hookahī, ua hoomalamalama koke ia mai la kona mau maka me kekahī ipukukui e kekahi mea e aku. “Aole ioa o Ruka (Hale Niwela) i hoike ae i kona ano e, a i ole hoī, hikilele ikx ae no keia kau pono īa ana maī o ka waha o ka pu i kona , poo. CC E ike ana oe i ko makou kulana oiaio, a īna he mau hana poholaīo kau, alaila, o keia iho la ke ano e loaa aku ana la oe,” wahi a Pa. cc Ke iana nei ko’u manao, aole e haalulu ana kou lima,” wahi a ka pane a Buka me he la he mau kamailio ano ole wale no keīa. cc Mai hopo kou naau no ia mon, oiai, he kanaha a ol na kanaka o ke ano iike, no iakou na lima a me ua puuwai iloko o ka pana hookahi ana ma keia wahi.” cc He heluna nui loa kela no na haoa ma kahi haiki, he oi loa ka maikai ina heehiku wale no,” wahi a ka pane me he la he mau hana i maa mau. cc Ahe! E ao mai ana ka oe ia makou ea?” wahl a Pa. CC E hoomaka kaua i ka kaua hana a e kapae iki ae i keia mau mea hoopau koalaala,” wahi a Buka. . Alakai hou aku la ua Pa la i kana malihini a iho hou aku la he alapli hou a hoea loa aku la laua ilalo loa. I ko laua hoea ana aku ilalo, ike iho la ua Euka la (Elale HPwela) ua hoopuni koke ia mai la oia e na kanaka he umi, ī paa ko lakou man maka me na palemaka, aole he huaoleio i hoopuka īa, aka, alakai loa aku la na o Pa ī kana mallhini, me | ka hele pu ana o ke kanaka iaīa ka ipukukuī, a mahope aku hol o lakou, ka poe no lakoa na makai paluiu ia, a hiki wale i ko lakou hoea ana ma kekahi aoao o ua keena nui la. - I kela wa, ua hooholo ae la ko Pa ( mau līma ma ka paia pohaku o ua keena la, a īloko o kawa pokole loa, ( ua hemo ae la he pani pohaku nui, me he la mamuli o ka maua uwila, a ia wa, ua pane mal la ua Pa la, < C E komo aku ma keia ipuka.” f cc Ua hiki, eia au ke ukali aku nei t mahope ou e ka makamaka a mai • kanalua no’u,” wahi a ka malihini. L Ct E hahai mai ia’u,” i pane hou ae ai ua Pa la. t I kela wa, ua hele aku la laeou [ malokoaku o kekahi ala ololi loihi , pouhuli, a he wa loīhi ko lakou . hele ana pela, ua ike aku la ua ; Buka ia, (makai kiu) i ka uwiuwīki • mai o ka malamalama mamua pooo , o kahi a iakou e naku hele aku nel. 1 Aole hol i liullu iawahī o ka heie ana aku, aia hoi, ua ike . iho la ua makai kīu la, eīa oia iloko o keknhi • keena akea malalo loa iho o ka ilī ’ honua. īke ae la hoi ia e waiho ana • he lehulehu wale o na lako paahana ■ w&wahi pahu hao a me na iako e ae k i maa mau i ka malama ia e ka poe i alhue, a he nul wale hol o na lako mea kaua, mai na pahi puhaka po- ' kopoko a na pahi oilua loloa a me ' na ano pu o kela me keia, a malona t ae - hoi o na mea a pau, e waiho i mokaki ana ma ka papahele pohaku ■ e ua keena la he heluna nui o na • iwi-poo kanaka. Hoomaopopo pa iho ia ua Buka la, be mau buke kai kau e waīho ana maluna o kekahi 1 pakaukau, a koho koke iho la no ia ■ aia maloko ola poe buke na moolelo • o na halawai a ua poe la o malama • ai. Kuhi ae la ua Pa (a iaia nei e

• aoho iho kem maiana o kekahl noho, a noho iho la kela me ce kakali malie aaa uo ka hoomaka ia o • na hana. | Ua komo pakahl mai la ka poe 1 kanaka no lakou na maka i paa i ka~j palalu ia, a mahopeloa o lakou, aa komo mai la he wahine me ka paa I no hoi o kona helehelena i kekahi | uhi maka manoanoa, i I ko ka makal kiu ike ana mai i keia mea hope loa, ua hooholo ae la ke puanaanu naakonamau aa-koko. He mea oīalo, he puuwal wiwo ole ko kela makai kiu opio, aka ua maopopo lea no nao iaia, ina e hooko pono la na hoohuoi aua poe la, alaila, he hookahi wale no uku e loaa ana iaia he make, a e helu ia ana hoi kona poo iwaena o kela poe ] puniu e waīho mokaki la ma ka papahele, eia nae, ua paa kona manao ina e hoea io mai ana ia haawina, alaila, aole loā oia e ae ana e make me fca loaa ole he mau moepuu noua aua poe powa la e poīna ole ai no * ke koena o fco lakou maa la ma keia ] ao. Aole no paha he kanaka e aku . ® okoa ana iaīa iho iloko o na lima o kela poe ahiu e like la rae J keia kanaka opio, ke pookela ona 1 makai kiu oke kulanakauhale piha i kaeaima o ke ao nei. I j Pahola iho la ka meha maluna o ua anaina la no kekahi mau sekona, , aia wa, ua ku ae la ke kanaka nona * ka inoa o Pa, a kamailio mai la me ■ ke ku i ke anoanoa me ke kau pono ana mai o koaa mau lima a i elua me na pu panapana i kulai ia na kiko i hope ina ke poo o ka mea i kapa ia o Puka, a i ole hoī, eka mea heluheiu o Hale NiweUi k;i ; makai kiu. i “E ke kanakal Ua ahuwale kaa j noa, a nolaila, e make ana oe i keīa i wa ano! Ua hoī oe iloko o keīa upena au no i komo okoa mai ueī. He mea oiaio, ua noa keia mau paīa ia Puku, aka, ia oe nae e Hale Niwela, aoie loa oe e oili hou aku ana I mailoko aku o keia wahi!” AoU i pau .