Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 126, 31 August 1893 — HE MOOLELO Hooniua Puuwai NO OLANDO KAAKA kO Opio Noho Waonahele. [ARTICLE]

HE MOOLELO Hooniua Puuwai NO OLANDO KAAKA kO Opio Noho Waonahele.

KA HIAPAIOLE O KA PU RAIFERA. Ka Puuwai Waipahe. ; nona: Ka Umauma i Lalapa ia e ke Ahi o ka Wiwo Ole, a o ka Ui Kaīli Puuwai Hoi. MOKUNA. III HE HOALOHA KUPAIAJTAHA. Mamuli o keia pane ana aku a ka opio, ua kanlana pololei aka la na makao ka malahini malnna o ka helehelena o ka opio me he la, e noii ana ōia i kekahimea.' la wa na pane akula oia: “He wahine anoe io aku la oia,” me ka loli ano e ana ae o kona leo ame kona ano, aka, uapane hou aku la no nae oia. “Pehea, aohe ou hopohopo i ka noho i keia wahi mehameha?” “Heaha auaaei ka mea. e makau ai?’’ wahi a ka opio. “Malia paha he iho īnai no na Ilikini a hoea i keia wahi?” “Ae, he hele mai no aka, aole nae o lakou hana ino wale mai ia’a; a he noho oluolu loa au me lakou.” “Pehea ka hoi kela mea ma ka muliwH ae nei i kela pule aku nei?” wahi a ka malahmi. “Auwe! Pehea oe i maopopo ai i kela mea?” i niuau aku ai ka opio me ke ano hikilele. “Pehea auanei e nalo ai kela mea ano nui loa?” wahi a ka malihini. “Pehea oe i maopopo ai owau ua mea la?” Ua nana pololei aku la ka malihini ma na maka o ka opio me ka pane leo ole no kekahi mau sekona, a ia wa, ua pahola ae la’ he mino aka ma kona mau papalina, a ia wa, ua pane aku la oia: “lua oe i lohe i ka wehewehe ana a Ada Winepala i ke kulana o ka opio naua oia i hoopakele, ke ano o kona leo, ka ooi o kona mau maka, ke ano o kona lauoho a me ka maemae laahia o kona puuwai, ina la aole loa oe e ninau iki mai ana i kena mea ia’u.” Pahola ae la ka ula olohelohe ma na papalina o ka opio a kulou iho la kona mau maka ilalo, oiai, ua maeele kona puuwai no na olelo a ka ma-

lihini, aka ua nalohia koke ae la no nae ia ano e ana, a pane aku la: “Ma kela mea, ua hana wale no au i ka mea kupono a kekahi kanaka e hana ai no kona hoa kanaka, nolaila, aole o’u manao e hana ino maī ana na Ilikini ia’u, a ina no lakou e kue mai ana ia’u. aole loa o’u * , hopohopo no lakou;” • “Ke hopohopo nei au e kuu opio, he anomama loa kena mau lima ou iua e hoea io mai ana he puulu nui o kela poe ili ulaula,” wahi a ka malihiui. “He oiaio paha ia, aka aole loa kuu mau lima i hoohoka iki mai ia’u mai ko’u mau la opio wale mai. He oiaio, aole no o’u makemake ia ano hana, aka, aole loa ia mea he hopohopo iloko o ko’u umauma,” wahi a ka opio me ka huwila ano e ana ae a kona mau onohimaka. “0 ka paio ana me na enemi oia ano, eia ka mea knpono e hookun aku ai iwaena o lakou,” wahi a ka malihini me ke kukulu pono ana ae i kaua pu raifela nui loihi a kaumaha ma kona alo. I kela wa no hoi, ua ike koke ae la na maka o 01ando i kekahi manu _ jiui e kau ana iluna o kekahi lala laau iluna lilo loa o ka wekiu o kekahi kumulaau paina loihi. Huli ae la oia imua o ka malihini, a lalau aku la i ua pu raifela nui la mai ka lima mai o ka malihini, a iloko o ka wa pokole ua kaulona ae la oia i ua pu la ma kona poohiwi, a iloko o ke sekoua ua kani nakolo ae la ka leo nui o ua iliohae la, a a haule walawala mai la ka manu maiiuna mai a waiho ana ke kino make ma ke alo o ka opio. Huli ae la ka opio a haawi aku la i ka pu a ka raalihini me ka i ana aku. “He pu maikai kau.” Ua hiki ole i ka malihini ke paue koke mai i kela wa, oiai, ua piha loa ia kona naau rae ke kahaha. “E ka opio maikai, ua ane hiki ole ia’u ke mauaoio aku i ka’u mea e ike nei me-ko’u mau maka ponoi. He mea oiaio, he lehulehu wale na kanaka kino nunui a ikaika i hoao e ki ma keia pu, aka, ua hoohoka wale ia uo lakou no ka ua mea he kaumaha, a o wau hookahi wale no ka mea hiki ke ki i keia pu me ka pololei, oiai na hana maoli ia no keia pu ma ka’u kauoha pouoi, aka ke ike nei uae au ano he keiki opiopio papalina palupalu ka ka mea naha e hiki ke ku ma ko’u mau kapuai wawae. Nolaila. e ae mai oe e kuu hoalauna opio e pahola aku i na hoonraikai kiekie loa maluna ou. Ke ike nei hoi au ano, o oe io ka ka moi o keia

ululaau, a ua like oe rae na kanaka he kanalima. Aole loa he hopohopo ana nou, oiai, ua hiki ia oe ke hele i ka loa a me ka laula o keia aina ma ka nahelehele, a aole loa he mea nana e pa’i i kou poo e ka opio maikai. Aka, e kuu hoaloha opio, e makaala loa oe ma keia m.ua aku, oiai ke ike nei au he enemi ino loa kou.” “He enemi anei kau e kamailio mai nei iā’u?” wahi a ka opio i ninau aku ai me ke ano kahaha. “Ae, he oiaio ka’u e hai aku nei ia ōe.” “Aka, aole loa o’u hopohopo iki e hoohalua mai ana na poe ili ulaula ia’u.” “He oiaio paha kela e kuu opio maikai, aole o ke kanaka ili ulaula wale no ka kakou e hopohopo ai, aka, aole anei he oi aku o ke iuo a me ka maalea o na hana a kekahi poe ili keokeo i kekahi iho no o lakou?” “Aole o’u enemi hookahi ma keia ao, oiai aole loa au mea i hana ai e loaa iki ai he kuleana no kekahi kanaka uhane e huhū.al a.enemi ai paha no’u, aole loa,” wahi a ka opio. “Mai paulele loa oe e kuu opio māikai Aole au i hele wale mai ia nei hei me ke kumu ole, he kumu ano nui loa ko’u mea i hele mai nei, a aole no hoi au e haawi wale aku i ka’u mau olelo ao ia oe ina au i ike aohe he kumu oia mau olelo ao. Nolaila, o ka'u nonoi wale no ia oe e lawe aku oe i keia mau olelo ao a’u, a e noho me ka makaala i na wa a paa.” Ua hoomaopopo koke ka opio he oiaio na elelo a ka malihini, nolaila, ua kulou ibo la ka opio iialo me ka pane koke ole aku, a i ka hala ana o kekahi mau sekona pokole, ua ea ae la oia iluna a me ka leo kuoo, ua pane aku la oia: “Ina he oiaio e like me kau e olelo mai nei, alaila e oluolu oe e lilo i hoaloha oiaio nou mamuli o kou wehewehe ana mai ia’u i ke ano o keia mau hana lokoiuo, alaila, na’u hoi ia e hookaawale ae mai kela pohaku akeakea ae.’" “E kuu hoaloha. oiai be hoaloha oiaio oeno’u maikeia wa aku. Aole e hiki la’u ke wehewehe akn i ke anp o kela pilikia, aka, no ka hoike ana aku nae i ka mea oiaio, ua hiki loa ia’u ke hai aku me ka moakaka loa, a oia keia: I kuu ike ana mai nei ia oe, a me ka hakilo ana i kou mau helehelena a rae kau mau hana oi kelaleela, ua maopopo ia’u ka punawai uaua oe i hua mai, a i kuu hoomaopopo ana iho nei i keia kihapai pua a me na hana noeau i hana ia, ua maopopo ia’u na lima palupalu nana i maiau

——■ me ka mailani, oiai hehookaki wale no mea ma keia ao nona ia mau lima maiau.” Ia wa, ua hooki koke ae la ka malihini hahai-holoholona i kana kamailio ana, aia wa, ua haliu ae la kona mau maka i na lani, a ka leo ku i ke anoauo, ua puana ae la oia. “ Auwe, e kuu Mariona Kaaka aloha. He oiaio he poino ma.nl i keia i loaa ia oe. Ua auamo oe i na ehaeha a me na luuluu no na la he nui, aka aiia nae he akua hoopoono ma ka lani nana e hooponopono i na mea a pau, a kau aku hoi i ka uku panai kupono maluna oka poe enemi lokoino. He wa no nou e kuu Moriana e hauoli ai, Ke ike nei au ika lima o ke akua ua waele ia ke alahele no kou laaakila.”