Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 128, 5 September 1893 — Aohe Koho Balota ma ke Aupuni Hawaii i Hoomalu ia. [ARTICLE]

Aohe Koho Balota ma ke Aupuni Hawaii i Hoomalu ia.

Ua wehewehe iho nei makou mamua. no ko Amerika Huipuia manao paa i hooholo ia e hopu ia Hawaii nei a e paa no na kumu nui elua. 0 kekahi kumu, no ka nui hewahewa loa o na pono o na kupa Ameiika maanei, a nolaila e pono ai ke hoomalu ia a maluhia malalo o ke aupuni onipaa a me ka naauao. 0 ke kumu elua, no ka nono o Hawaii e lilo i pukaua no Amerika, e noho ianakila ai ma keia aoaookamoanaPakipika. 2To keia mau kumu elua e hoolilo koke ana o Amerika Huipuia ia Hawaii i apana no kona aupuni nui, a aole hoi e hookaulua ana, o lilo e ia hai. Ua wehewehe aku uo hoi makou no ke-kanalua o ka aha kuhina o no ke ano kupono o ka hookomo ana ia Hawaii malalo o ko lakou hanohano. Aia ma ka hoohui maoli e pono ai, e noho lala pu me ke anaina hanohano o na mokuaina. A i ole ia, aia ma ke ano hoomalu ia e hookomo aku ai ia Hawaii me he kauwa la, e noho ai ma ke kulana haahaa, aohe kuleana pu me- na mokuaina o kela hui nui, e keiki hookama ia anei o Hawaii, a e kauwa kepa ia paha. He kumuhana nni keia e pono aii na kanaka Hawaii ke noonoo me ke akahele a me ka naauao. He mea keia e hiki.ai i na kanaka Hawaii ke hooikaika a me ka hoopii pu aku i ka aha kuhina a me ka ahaolelo lahui o Ameriba, e haawi mai i kulana maikai ia Hawaii maloko o ko lakou aupuni nui. Nolaila he mea pono ia kakou e hapai koke i keia kumuhana, a e hooholo lea i ko kakou makemake. oiai e lawelawe la aua ma Wasinetona, mai hookaulua kakou o paa e na hana i ka hooholo ia. 0 kekahi mea nui e pono ai i na kanaka Hawaii ke noonoo j oia keia: Pehea ana la ke kujlana o ka poe koho balota, | malalo o ke aupuni hoohui ia, a pehea la ia pono maloko o i ke aupuni hoomalu ia? E loaa j ana anei ka pono koho balota, aole paha? Ma ko makou nana ana, a me ka lohe ana hoi, ina he aupuni hoomaluia ka meae hoo- ; holo ia ana ma Wasinetona no Hawaii nei, alaila e nele ana

kakou i ka pono koho balota, a i ole ia e hoohaiki loa ia ana ua pono la, i ka poe kakaikahi wale no. Penei e akaka ai, ina he aupuni hoomalu ia alaila ua haawi ia pela no ke kumu o.ka hilinai ole ia o ke kanaka Hawaii, aole e.hiki ia lakou ke hoomalu pono me ka naauao i ke aupuni, e maluhia ai na pono o na Ameiika maanei. He kue lakou ike aupuni Ameiika, he kue i na haole, hookahi wale no mea e pono ai na Ameiika e malama i ke aupuni me ke kakoo ikaika aku i ka mana hoomalu e noho nei i hilinai ia be hoomalu pono. īna e haawi ia ka mana koho i ka- lehulehu, alaila e mana ana ka poe kue a me ka. hoomokuahana, aohe e maluhia ka aina' Holaila ua maopopo o ke aupuni hoomalu ia ma Hawaii hei, aole e lilo ana ia i aupuni koho balota, He okoa ka manao o kekahi poe e hoopuka lalau wale nei, penei: Ina e hooholo o Amerika i aupuni hoomalu ia ma Hawaii nei, alaila e kukala koke ia ke koho balota a na na kanaka Hawaii e koho e like me ko lakon makemake. He aupuni Moi no ka lakou mea e koho ai, a oke aupuni iho la no ia. Ke.ike nei kakou ina he wahi noonoo iki koe ia kakou, aole loa he kohu e like me ka manao o Amerika i aupuni maluhia no kona poe kanaka, i aupuni paa hoi ma kona aoao. Ua maopopo -lea aole. loa o Ameiika e ae ana e kukulu hou ia he anpuni Moi ma Hawah nei; he mea ia e mau ai ka haunaele a me ka maluhia ole. E knkulu ana o Amerika i aupuni onipaa maanei a me ka maluhia loa e nauene ole ai, nolaila aohe koho balota, ina he aupuni hoomalu ia mai ko Hawaii. Eia uae ina he aupuni Teritori a mokuaina paha mamuli o ka hoohui aina, alaila he hiki no ke haawi i kē koho balota i ka lehulehu, e like me ka mea mau ma na apana a pau o, ke aupuni o Ameiika Huipuia. Iha ua ike ia ke keiki he maikai a he aloha, a hookama ia e lilo i keiai na ka ohana o ke kanaka waiwai, alaila e ninau ana ka makua no kona makemake. Ina nae no ka ike ia o kona hemahema a me ke aloha ole, o ke knlana kauwa ka mea loaa iaia, alaila aole e ninau ia ana ka makemake o ua. kauwa la, he kauoha wale ia aku no kana mau hana a pau e hana ai. He pono i na kanaka Hawaii e noonoo nui ma keia mea. Apopo e kamailio hou makou ma keia kumumanao.