Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 132, 12 September 1893 — He Nui no ka Lilo no na Puali Koa. [ARTICLE]

He Nui no ka Lilo no na Puali Koa.

Ke boobalahala pinepine mai nei na nupepakue ike Aupuni Kuikawa, no ka nui o na dala 0 ka waihona i lilo no na puali koa i keia wa. He oiaio no, be nui kela lilo i keia manawa. Ua like kela lilo ,no na puali koa me ka §10,000 a oi aku paha no ka mahina hookahi. He haav, T e kaumaha keia no na hokua o ke aupuni uuku o Hawaii nei. He mea pomaikai maoli nae inae hiki ia Hawaii e hookun aku i ua haawe kaumaha la, aole e kaikai hou aku me ka luhi. He waiwai maoli no ka aina ina ua lilo kela §10,000 no ka mahina i mea e haua ai i na alanui maikai e like me ko Olaa, a i ole ia. no kekahi hana hou e ae e pomaikai ai ka lehulehu. Pela man no i ka wa kaua o kekahi anpuni, he mahuahua loa na lilo, he kaumaha na auhau, he hapa wale no na lilo no ka hoomaikai ana a me ka hoolako ana i 'ka aina. O ke ano no ia o ka wa kaua. 0 ke pale aua i na enemi o ke aupuui ka mea nui e pouo ai. E hoopanee ia na hana e ae a pau e pomaikai ai ka aina, a hiki i ka pau o na enemi i ka hoopio la a me kahooauhee ia. Pela no hoi na anpuni nui i ka wa kaua ole. Ua hoomau ia na puah koa nunui. Ua malama ia na aumoku nui na mokukaua ikaika he lehulehu. Luhi loa ua kokua o Gereniania, Berisania, Farani, Rusia, Italia i ke kaikai una i kela haawe kaumaha. Ua like ia me ba a,nhau auai umi dala pakahi makahiki maluua o kela mea keia mea, kane, wahine a me na keiki ma ua mau aupuni la. A i ka wa e kaua maoli ana, he palua a pakolu ke kaumaha o na lilo. Holaila, e pono -ia kakou e noonoo, pehea la e hooemi ai i keia lilo nui o na pnali koa ma Hawaii nei. Malia paha o i mai kekahi kanaka, “Aole pela ka lilo i ka wa okeaupuni moi, aole oi na lilo a pau o na koa i ka §4,000 o ka mahina. j Nolaila, e hoihoi kakou i ke [aupuni moi, alaila pau kela Ipilikia.” ; E ka makamaka, aole paha 1 oe e kamailio ana me ka noo1 noo. Ina e hoihoi ia ka moi, he mea hiki auei iaia ke noho maluhia me kela poe koa uuku e like me mamua? Keikenei kakou, aole e hiki. Ua enemi loa kekahi hapa ikaika o na kanaka maanei i ke aupuni

/ moi. E kaua ana no kela poe e hookahuli hou i ka nohoalii. Nolaila, aole pakele ka moi i ke kipaku hou ia, ke ole e lehulehu loa na koa nana e pale aku i ua poe enemi la. Aole hiki i na koa he haneri, aole e hiki i ka 500 koa Hawaii maaloa i ka paikau, ke pale aku ina enemi e kii ana e kipaku ika moi. I mau tausani koa i maa i ka paikau, alaila, hiki i ka moi Hawaii ke pale aku i na enemi kuloko. Aka, ina pela ka nui o na puali koa, alaila, ua pii loa ka lilo i ka §100,000, o ka malama hookahi, ua oi loa ia i na loaa a pau o ka waihona. Aohe e loaa ka hapalua o na dala e hoolimalima a e hanai ai i ua mau puali koa la. Nolaila, aohe waiwai o ka hoihoi ana ae i ka moi a e hooemi ia ai la na lilo o na koa. līookahi wale no aoao e pakele ai o Hawaii i be kaumaha o keia haawe koikoi o ka malama puah koa, oia no ka hookomo ana aku ia Hawaii malalo o ka malu o kekahi aupuni mana nui nana e hoomalu mai. Aia a lilo o Hawaii malalo o ka maua o Amerika Huipuia, alaila o ka pau no ia o ko kaKou.hanai anai na koa. TvTa Amerika e hoouoho i na koa e pono ai, a nana no e hanai noloko mai o ka waihona o kela aupuui. Aohe lilo hou ana aku o na dala a Hawaii no kela hana. E mau ana ka maluhia me ka lilo ole ika hanai koa. He makehewa ia kakou ke hoohalahala i keia hanai nui ana o ke Aupuni Kuikawa i na koa. Oia no ka mea e onipaa ai ko lakou noho maua aupuni ana. Ina lakou e hana ole pela, e haunaele koke ana, e kipi ana, a e nui wale ana ka poino. Nolaila, he mea naauao ke hooikaika pu kakou me ka manao lokahi e komo iloko o ka ohana maluhia o kela makua nui o Amei’ika, a naua e malama i ko kakou maluhia, a e noho oluolu kakou malalo o kona mau eheu me ka auamo ole i keia hoonui lilo no na puali koa.