Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 133, 13 September 1893 — No ke Kula Hanai Kaikamahine o Kawaiahao. [ARTICLE]

No ke Kula Hanai Kaikamahine o Kawaiahao.

\ '. 0 ua mea a makou e hakn nei no keia kula hanai, aole makou i kamailio mua me kekahi kumu a kahu paha o ia kula. 0 na mea a makou i ike ai maloko o na nupepa wale no ke kumu o na olelo e haku ia nef. Ma na nupepa, » , ua olelo ia penei; He iwakalua ka nui o na kaikamahine ; maloko o ia kula ua hanai ia ■ e Liliuokalani no §1,000 kona i lilo uo ka makahiki. 0 ka ha- • palua hope nae no kela maka1 hiki i pau, aole i hookaa ia. TJa pilikia ke kula no ka loaa ; ole o kela §500. Ua ake no o Liliuokalani e hoomau i ua poe i kaikamahine nei malaila elike. me mamua, me ka manao mai hope hoihoi hou ia mai kona • nohoalii, alaila e lawa ana na dala. Ua haohao nae ke poo o ' ke kula i keia mea, nolaila ua ! huli kela 'iwaena o ua makamaka waiwai o ke kula, a ua aneane pau kela §1,000 i ka f hoolawaiamai no ka maka- : hiki hoa -e hoomaka jneL—- . Ia manawa nae, ua hoike ia aku o Liiiuokalani i kekahi [ olelo maloko o ka Friend, he , nupepa puka mahina, he olelo ! nae ana i ukiuki ai. Holaila, i ua hooholo oia e lawe i kela 5 poe kaikamahine he 20 a e hookomo aku ia lakou iloko o ke kula hanai o ka poe Euelai ni. Aohe makou i ike i ka | oiaio o keia manao o ka Moi- : wahine i haule. Ēia ka makou 1 niea i ike, o ka Lunahoopono- [ pono o ka Friend aole oia he i kahu no ke knla o Kawaiahao, 3 aole no hoi i kuka pu me na l kahn ameuakumuoiakula. 0 i kona manao ponoi wale no ka e mea i hoolahaia ma ka Friend, aole na Kawaiahao mai ia maa nao. Kolaila, aole kupono ke inaina ia lakou no kana mau olelo kuokoa loa. a Eia na olelo hoehaeha alii maloko o ka Friend, penei: “Ua loaa ke kumu e hauoli pu ai me ka poe e kokua nei i keia kula. Ua lawe mai ke “• poo o ka kula ia ehiku mau knmu hou ahe poe makaukau. E holo ana ke kula imua. Ina i e kokua pono ia na‘ Kula Kai- “! kamahine, alaila, e kokua nui i: ia ana ka hoomaemae ana i ke l , ola o ka lahui Hawaii, no ka a, mea, i keia wa ua hookaawale ■ ia aku na hana hoohaumia o \ ke aupuni alii i pau.” , | Ma keia mau huaolelo, aole - i olelo ia na hewa ponoi o Lii liuokalani, ua hoahewa ia ke ; “Anpuni alii.” Ina ua kokua o Liliuokalani mamuli o na

hauaLaumiao kona kaikuuaue alaila, ua ili kela Loahewa aua iaia. Ina uae ua hoao ikaika oia e hoomaemae i ke alo alii, a e hoopau i na ano pelapela ,loa malaila, alaila, aole pili iaia ka olelo hoahewa a ka Friend. Ua ike ua kanaka Hawaii a pau loa ika oiaio o kela olelo oiaio, ika wa o Kalakaua, ua lilo ke aupuni moi i mea alakai i ka lehulehu ma na hana haumia, uhauha, kolohe. Ua hoohuli nui ia na kauaka e hoowahawaha i ka uoho ana maemae a me ka pakiko, a lilo i ka ona, moekolohe, pili waiwai, puhi opiuma. Ua alakai ia ka lahui Hawaii e holokiki i ka make. I ka wa ia lakou, ua nui mau ka oi loa o na make imua o ua hanau, aole ka moi i hooikaika i na mea e lapaau ai ia lakou, e haalele ai lakou i ua haua haumia e make ai, a e hahai i na aoao maemae a me ka pololei e ola ai. Ua hooikaika mau o Kalakana e hoopiha i na kanaka i na mauao hoowahawaha ika noho maemae aua. He alii pepehi lahui kela, a ua emi loa kona lahui iloko o kona wa e nohoalii ana. ( 0 ke aio alii, ua piha i ua i haua lealea haumia, i ka hula, ( ona, piliwaiwai, na hana anaa- ■ na, ame ka hoomaua kii. Ua hele ka hale alii a pegana loa, . o ka poe opio a pau e launa ana malaila, ua hoohuli ia ko lakou mau alo ilalo i ka make. He mea weliweli ke ike ia kekahi kaikamahine maikai o na kula e launa ana me ka poe o ke alo alii, uo ka mea, e lilo ana no ia i na hewa e hiki wawe ai i ka make. Holaila, ua maopopo ka pomaikai o na kanaka Hawaii i ka hoopau ia ana o ke aupuni alii, he aupuni pepehi lahui, aohe o makou mauao no ka nui o ko Liliuokalani komo pu ana i keia hewa, a me kona kaawale ana paha. .Ua maopopo nae aolehiki iaia ke hoomaemae i kela lua haumia o 1 ke alo ahi, e mau ana no kona hoohaumia ana a me ka pepe- ' hi ana i na 'Hawaii opio 1 maikai. He pono ia kakou a - pau e hauoli no ka pau ana o ’ ke aupuni alii pepehi lahui.