Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 139, 25 September 1893 — Ua Hoohuiaina mau o Amerika me ka Ninau ole i ka manao o Kanaka. [ARTICLE]

Ua Hoohuiaina mau o Amerika me ka Ninau ole i ka manao o Kanaka.

I Eia no na manao i hoopuka ia e kekahi mea haku manao ma ka “Awalakaisa” i ka Poalima, penei: • TJa hoole ikaika mai o Paul Numana, “He mea hiki ole loa ka hoohuiainame ka hoike ole mai o ka lahui Hawaii i ko lakou makemake. Aole loa e ae o Amerika Huipuia e hoohui ke ole ia mea.” Ina pela ka oiaio, alaila, aole loa o Ameiika Huipuia i hoohui aku i kekahi aina mamua ke ole i loaa mua ka hoike lea ana o kanaka oia aina i ko lakon makemake e hoohui. 0 ko Ameiika hana mau no ia, aole e hoohui ke makemake ole na kanaka. He kanaka naauao o Numana, he aiwaiwa ma ka moolelo o Amerika. Ua ike lea kela he okoa loa ka hana mau a Amerika' aole e like me kana i olelo ai. 0 ka Amerika Huipuia hana mau. oia no ke kuka pu me ke aupuni iaia ka mana maluna o ka lahui e hoohui ia ana. Aole 0 Amenka i kuka iki i kekahi manawa me na kanaka a ninau 1 ko lakou manao, me ka mana aupum wale no e kuka pu ai mai ka mua a i ka hope. I ka wa i loaa mai ai o Felorida mai a Sepania mai, a loaa o Misisipi mai a Farani mai, a o Alasika mai a Kusia mai, aole loa i ninau ia ka makemake o kanaka oia mau aina. 0 kekahi aupuni, ua make- : make e kuai lilo aku, a o kekahi aupuni, ua makemake e kuai mai. Aole kekahi o na ' aupuni a elua e kuai ana i kuka pu me kanaka oia mau aina a ninau mua i ko lakou makemake. Na na aupuni elua i hooko wale i ka hana a , pau mamuli o ko lakou make- . make iho. 1 ka wa o Tekasasa i hoohui ia ai, hookahi wale no aoao i ninau ia, oia no ke aupuni e noho mana ana malaila. Ua koi o Mesiko nona ia aina, aka no ka paa ole o kona mana maluna iho, ua hoomaauea loa j aku o Amenka i kana koi. Ua {makemake na haole Amerika I ma Tekasasa i aupum onipaa, ) me ia ka makemake ia ma iHawaiinei. Uolaila, ua hooi hui aku o Amerika Huipuia, a o ka ukali mai no ia o ka pomaikai a me ke kuonoono loa ma Tekasasa. Pela no ka ulu mau o ka poi maikai o na aina a pau i hoo-

• hui ia mamua, no ka maluhia a me ke onipaa o kona hoomalu ana. Pela uo hoi e hahai mai ai ka pomaikai ame ke kuonoono ma Hawaii nei ma o kona hoohui ia ana me Amenka. Ika wa oNu Mesiko, Uta, Amona a me Kaleponi i hoohuiia ai, aia wale no mawaena ona aupuni o Mesiko ame • Amerika Huipuia ke kuka ana a me ka hooholo ana no kela : hana kuai. Aole loa i ninauia ’ ka manao ona kanaka o kela : mau aina. Ina lakou i ninau ■ ia, ina ua holo ole kela hana hoohui aina. 0ka lehulehu o lakou he poe kamaaina Mesiko, ua pili loa aku i kela lahui 0 Mesiko, hookahi no olelo, i hookahi hoomana, hookahi ano ( oka noho ana. Ike kaua ana . mamua iho, aia no lakou a pau loa ma ka aoao o Mesiko i kaua [ aku aiia Ameiika Huipuia. , Nolaila, inama koho balota lai kou, ina no m£ hoole loa aku . lakou e hoohui aku me Amerika Huipuia. Aka, aole loa o Amesika i manao i ko lakou makemake. Ua kuai lilo mai 1 kela mau aina palahalaha mai a Mesiko mai, me ka ninau ole aku i ka manao o na kama aina. 0ka hele lanakila no ia o kela mau aina nui ma ka waiwai ke kuonoono, hanohano, pomaikai lua ole, oiai ua noho lolo a kolopupu na apana like i koe me Mesiko e like no me Kaleponi lalo, Sonora, Kihua- , hua a pela aku. He mea pomaikai loa ba hana ana o na luna aupuui o ia mau ama mamuli oko lakou noeau iho, a. me ko lakou hoomaopopo ana i ba mea kupono, a me na hopena e hiki mai ana. Aole lakou i hookaulua a ninau lapuwale aku i kela poe kanaka , hupo oka lehulehu o lakou he ike ole loa i na mea e pomaikai ai ko lakou mau aina. Aole pono e waiho i na ku- , muhana koikoi e like me kela , e hooholo ia mamuli o ke ku- , hihewa a me ka manaoku-e . wale o kanaka ike ole, aole no mamuh o ke kalaiaina noeau. . He mea ia e kaohi ai a me ke . keakea i ba holomua okeao . nei. Ke ao mai nei nae o Nui. mana ia kakou, he ole loa kela i hana mau aua mamua o Amei rika Huipuia, hookahi wale no i mea hiki iaia, oia uo ka ninau !, mua ika manao oua kanaka . Hawaii ma ke koho balota ana, a pela e hooholo ai i ka i hoohuiaina a rae ka hoohui e i olepaha. He hana alakai la- ! lau kela mamuli o kona oihana L loio maalea hoopunipuni. 0 kana hana e alopeka nei he mea 11 keakea wale ika loaa ana mai , i aupum onipaa e pau ai keia L noho kulanalana ana. Mamuli , o ka hoohuiaina ana e ulu ikaL ika ana ka pomaikai ame ke kuonoono o na hana a pau ma Hawaii nei. He manao enemi wale no ko Kumaua mamuli o kona haku o Spreckels, ka mea . imi i kona waiwai iho, aole i • kā waiwai oka lehulehu. 1