Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 140, 26 September 1893 — He Moolelo Hawaii [ARTICLE]

He Moolelo Hawaii

MOKUNA X. 0 Kaihikapu a Kakuhihewa ia Kalua a Hoohila, o Kahoowahaokalani, ia Kawelolauhuki, o Kauakahi a Kahoowaha, ia Mahulua, o Kualīi ia Kalanikahimakeialīi a me Kukuiaimakalani, o Peleioholani a me Kaapuwai. O Peleioholani ia L«>nokuhikim, o Kumahana'ia o Kaneoneo, ia Kalakauiokikilo (w) o Kalaniomaiheuila, a me Kalanīanoano. He nui aku na alii i koe aole i loaaaku ma keia houluulu ana, o na hemahema ma keia e kala mai. No ke kulana o na līi. 1 O ka niau pio ke alīi kiekie loa, ina he alii niaupio ke kane a he niaupio ka wahine, a he kullke ko laua mau kapu alīi, alaila, aole e he mo ke kapa o laua i ke kapu o kekahi o laua, a ua pumehana like ko laua mau poli 1 kekahl a me kekahi a o ka laua mau keiki e hanau mai ana mailoko mai o ko laua mau puhaka he mau alii kapu lakou, 2 0 ka pio, oia na keikī i hanau la uiai e nu alii uhui pio, he keikikaneahe kaīkamahine, alaila, hohoi iho no laua a nonunoho, a hoao kaikunane a kaikuahine, a ua kapa

ia he hoao pio, he hoao kapu, he hoao weliweli, he hoao kapu alii, a o ka laua mau keiki e hanau mai ana, ho mau kelki Akua,- he ahi, he lalapa enaena; aia ma ka po e hiki ai ke kamaillo pu me na alii a me na kanaka, he alii pio a he alii niau pio. Penei: 0 Kamahana ke kane ■ a o Lonokahakini* ka'wahino kapu pio, loaa mai o Kapueokalani, o BIaneoneo a me Nalaniplpio, a ua kapa ia lakou he maa alii pio, he nui keia ano alii kapu ma Hawaīi nei. Pela no hoi o Kamehameha Nui, fae alii kane niaupio,. hoi iho; no oia noho ia Kalola kona kaikuahine, he aliiwahine niaupio, loaa mai o Kalanikauiokikilo, he aliiwahine niaupio, nonoho ae laua i ELaueoneo, hanau māi o Kalaniomaiheuila, a nae Kalanīanoano, a he oi loa aku keia o Ke kapu. 3. .0 ke alii Naha. Eia ke ano, hookahl makuahine he aliiwahlne nīaupio, a elua makuakane, he mau alīi kane uiaupio iaua, a ua noaonoho hoao aku laua i ka wahine hookahi, a puka mai na laua he keiki kane a me ke kaikamahine; a i ko laua hoao ana ae ma la hope iho, he mol naha la, aole he pio. O Kalola, ho aliiwahme niaupio, noho ia Kalauīopuu, he alii kane niaupīo, hanau. o Kiwalao be- keiki kane. Noho,- hou aku o Kalola. ia Keoua Kalaninuiahiiapalapa, healii niauplo loaa o Liliha Kekuiapoiwa TTT- O Kiwaloa ia Kekuīapolwa IH, loa o-Keopuolani, he moe naha keia. He alii kapu no ke alii naha, aoīe nae i kuliko ko laua kapu alīi me ka alii pio; aole no ka hanau pn ana mai e ka makuwahme hookahi, aole e hiki ke hoohoahanau aku, he Akua ko la la hoa like, he Akua ka hoahanau, a he Akua ka hoa e Hke ai. 4. No ke alii waii, he alil niaupio ka makuakane, a he alii pio, a he alīi uaha; a o ka makuahlne, he alii hoahanau, a pīii hoahanau, a mau kaīkaina hoahanau ua na makua, a he mau alii ohana alīi nui. He ulīi niHUpio ka makuahīne, he uīiīpīo, he alii nahu; a o ka makuakane, he pHI hoahanau maīluko mai o na hoahanau o na makua, a he maualīi kukaulua, a mau ohami alīī nui. Ao ka laua mau keiki ke hanau maī, he mau keiki alii wohi. Aole i like-ke alii wphi ma ke kulana o ke alii naha; aka, he wahi kulana kanawai iki e maha ai ka i ke kapu o na alii naha, a me ha aliī niaupīo ma be kahea ana i ko meie o na alii naha a kapu niaupio; koe nae ke kapu pio a me ke kapu akua, aina i a J e ka wohi i ko laua kapu, ua paapaa i ke ahi. penel O Kiwalo ke kapu niaupio, a o Kamehameha L ke kapu wohi; noho īa Keopuolani nona ke kapu niaupio (oia hoi ke kapu moe) loaa o Liholiho, Kauikeaoulī, a mo Nahienaena, no lakou ke kapu naha a me ke kapu niaupio. 0 Kekuaokalani ke kapu wohī. 5. Ka La Aliī, ua kapaīa na alli 0 Līhue, o Wahlawa, a me Halemano, he poe Lo Alii, no ka mahmai ko lakou kapu alii; he poe kupuna alii kapu, he kapu ke kane a me ka wahine, a huīpu no laua i ko laua kapu alii a hanau mai na keikī, malumia no lakou i ko lakou mau kapu aliī, eia nae,.aole i noho pu me na alīi aīmoku, aka, ua noho 1 lakou i ko kuahiwi, a ina e nele i

ke alii ole nana e malama i ke aupuni, alaila, aia no hoi malalla e loaa ai na iii nui oke aupuui a i nele ke alil o ke aupum i ke alii wahine ole, malaila no e loaa aī. E nana ia Kauakahiailani, ia Mailikakahi, ia Kalona, ia Piliwale, ia Kukaniioko, ia Paakanīlea, !a Kaakaualani, Kaau, Lale, Paoakalani, Pakapakaua, a lehulehu wale aku na alii o keia ano i kapaia naLo AHL