Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 147, 9 October 1893 — NA LETA [ARTICLE]

NA LETA

[Hole o maleon m&keeaake e lawe 1 koikoi 0 i t/L hala no na manao i hoopuka ia malalo o keia poo e ko makou uoe mea kak&n.) He Leta Mai Bataritari Hai. Rev. O.P. Emekona, lan’akakau leta o ka Papa Hawaii, aloha oe. Ke kn nei ka manuwa Beritania i keia la a : u e kakau uei ia oe ma Butaritari nei, me kuu mauao e kau ana keia wahi leta maluna oua ma ke ala o Siduey. Nolaila, eia mai ka nuhou o keia mau la ke panee ia aku uei. Ua kaapnni iho nei o Walkup, me kona wahi mokuahi “fl. Binamu ,; • i ka paeaiua holookoa o Gilibati, ua kipa aku oia ma ua mokupuni a pau, mai ka akau a ka hema, me ke koe oie o kekahi mokupuni i na malama i hala ae nei a hoohiki hou ianei, £»a ka mahina iho nei o Mei, ola maikai ka moku a holopono na hana. luue 25, ku ka Hoku Ao ma Butaritari, a e ku ana no o H. Biuamu ma ke awa uei. o kona hoi' aua mai no ia mai ke kaapuni mai i ka mokupuni o Makin mai. 0 ke alii An Temate Tebureimoa kekahi me koua ohana, a me ua kanaka lehulehu i kokua pu ma keia huakai euanelio. 0 Rev Nua a me Rev Kanoa, ko laua ohana ma keia huakai pu. Ua hai aku no au la oe i ka nawaliwali o ka : u wahiue. oia ke kunau o ko’u hele pu ole ana. lune 27, haalele mai ka Hokuao ia Butaritari no Kusaie a me Kalolaina, Ruk, a hiki hou lanei ma Okatoba paha. lune 28, haalele mai o H. Binamu ia Butaritari no Banaha, Hawaro a me Kueaie, a hoi hou i ka paeaina Gilibati uei. E hoihoi mai ana o Walkup 1 kana mau kumu i hoonoho ai ma ka mokupum o Nawaro uo ke kumu, aole makemake o na mana Geremania e uoho poo nei ma Jaluit, Paeaina Ma kala, eao ia kela poe e noho aua i ka pouli, ma na mea o ka malamalamakaristiano, makemake lakou i ka pouli o kanaka. Mai kekahi knmu Gilibati i noho malaila, oia keia, ao aleu uei na kumu penei: He la kapu ka la Sabati, o ko ke Akua la ia, e waiho ina hana kino a pau loa. Eia hoi ka ke kanikela e noho la malaila:

“laa malama oukou i ka la Sabati, pono uo; aka, ina hele oukou i ka lawaia i ai na oukou, ua pono no ” Ao aku nei na kumu, “e, e haalele oukou i ka hula, a me na hana lealea a pao. Eia hoi ka ka mana aupuni, ina oukou e haalele i ka hula, maikai no; aka, ina oukou e makemake i ka bula, pono no ke hula,” a pela aku. Eia kekahi, ua kau kanawai ia na kahunapule, e kaupalena ana i na kihapai hana o kela a me keia kumu, penei: Aole i ae ia ke kumu o kekahi wahi e hele aku ma kekahi wahi e haiolelo ai. Aia wale no ma kahi aua i noho ai malaila wale no oia e lawelawe ai i kana hana. Ua hoopaaia kekahi kumu Gilibati i ka halepaahao An Tabuia kona moa no ka hele ana aku e haiolelo ma kekahi kulanakauhale e aku, no na pule elua ka paa ana. Kaulana o Geremauia i ke aupuni naauao, aka, o koua hoopouopono aupuni ma kona mau panalaau he hoopouli maopopo loa. Inlai 20, ku mai ka manuwa Beritania maanei, me kona mau luna nui no.ka hooponopouo aupuni Beritania. 0 kela kiaaina e uoho nei ma Biti, oia maluna o keia moku, ua pau loa keia paeaina aia malalo o kana hoomalu ana, he kanaka haahaa oia me ke akahai, oluolu, a he makemake i ka pono a he puuwai i piha me ke aloha i na kanaka Gilibati, he makemake i ka kakou mau hana hoonaauao karistiano a me ke alakai maikai i na uhaue o kanaka i ke ola ma o Kvisto la, ahe makemake oia e holomua ka naauao ma na kula a pau o ka paeaina Kilibati,. a eia iho kekahi o kana mau hooponopouo ana: 1 Ua papa loa ia ke kii ana o na kanaka i ka waiwai o na haole ma ke ano aie. 0 lilo auanei ka aina o oukon i ka haole, aole ko oukou he aina maoli e like me Hawaii, aka, he wahi kualapa one wale no, a i ko oukou aie ana a nui, e pololi auanei oukou, a e make hoi na keila a oukou, ua lilo ka niu ko oukou ai e ola ai. 2 Aole kuai hou aku i ka aina me na haole, ua papa loa ia na kauaka. 3 E hoounaia na keiki a pau iloko o na kula misionari 0 kakou maanei, a e hoopaiia ka makua hoouna ole i ke kula 1 kana keiki. 4 Ua hoopau loa ia ka lealea hula a me na lealea no a pau, ka pepa pili waiwai a me na hana ino a pau, a o ke alii hoopaakiki malaila, e lawe ia aku oia i Fiji. 5 E hoopau loa ia ke kukulu ana i na hale rama a me na hale inu bia ma ka paeaina Gilibati ke hiki aku i ka la mua o lanuai’i, 1894. 6 0 na hana karaima a pau e hana ia ana e kekahi kanaka a haole paha, e lawe ia ma Fiji, a he he hookahi kaukaualii no Tarawa e lawe ia ana i Piji 6 Tekamaiti kona inoa. 7 Aole haole kalepa e kuai aku i ka pu, a me ke giana pauda i na kanaka. He nui wale na olelo

waiwai mai kona waha mai t Piha hauoli ko’u naau no keia hooponopone aupuni mailuna mai. 0 na hooponopono aupuni keia mai ka Moiwahine Victoria mai, wahi no ana. Ua kokua mai ka Haku o ka lani i kana mau kauwa maanei. R. Maka.