Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 149, 11 October 1893 — Na ke Kamahele Hawaii, John K. Waiamau. [ARTICLE]

Na ke Kamahele Hawaii, John K. Waiamau.

GOOMAN HOTKIi, ChigrtCo, Sept. 12, 1893, Dear Walter: Eia wau i Kikako nei. Ua hoea mai au i ka Poaha i haīaaku la. Haalele ia Kapalakīko ī ka Poaiima 0 kela pule i hal», a hala ianei nei iīoko o eono la. Nohoau ī Eeno i ka Poaono kakahīaka a ahiahi haaīele ia wahī no Ogden. Haalele ia Ogden i ka hcra 3 auina ia, hiki i Deuver i ka hora 8 o ke ahiahi. Ke kaa ahi o ke:a wuhī he keu ku nuī; ka huila o ke kau ahī, ua like no me ke kiekīe o ke kanaka. E holo ana ke kaa i kekahi manawa he 60 mile i ka h«ra u emi mai, ELualele au ia Denver ia ahinhi no, a hoea 1 Kansas City i ke ahiahī o kekahi la ae, hora 5. Ua manao wau e noho i Denver e īke la Miss Knapp, aka, ua kaupalena ia ko’u kikīki. Mai Kapalakiko mai a hiki i Ogdeo, he lei o wale no. Piha ke kaa i ka lepo, aohe hiki pono ke hanu ae; iloko o elima mīnute ua paapu ko lole 1 ka lepo; kahilihili ae oo o ka piha mai la no ia. 0 ke kaa ahī e holo nel mawaena o Kapalakiko a me Denver, aia iluna o ka puu he 12,000 mau kapuai ke kiekie mai ka ilikai mai. Ua hele wau mu ia alanui, aka, aohe wahi mea ar ka m»ka e nana aku ai, he one wale no. Aka, hala niaī oe i mahope o Denver, alaila ike ue i ka nani o ka aiua. Ulu ia e k:t nuīta, hale, kulina, laīki u pela wale uku, t no na mllo he Inihi. ! Mamua aku o Deuver holo mai oe mai Keno tn«i, a i ole raaī t Ogden mai, he hiki ia oe ke nana ma na w»hi a pau loa me kou ike L oīe i kekahi koahiwi no ua mile he nul. Pal»ha aha. ka aīna. 1 Kansas City, pīlikia wau no k:i > manawa wale uo, * Hoea ilaila i ke

ahiahi hora S t noho ilalla me fea manao © moe ilnila a kakahiaka ae _ alaiia haaleīe. Hele aku nei wau - me kuu wahi aikane o imi botele. la hele ana aku, ae la mai nei kuu wahi hoa a hoole ia wau. Aohe ae 0 kuu wahi hoa e noho ilalla ke ole Lakou eae mai ia*u. Iml aku nei maua i botele hou, he umikumamalioia paha ka nui, oia ano u». I aku .nei au i kuu wahi hoa, e hoi no wau - iloko o ka halau hoolulu oke kaa - »hi a e hele oia i ka huteīe e noho t ;iil Hooie maī kela h 1 mai īna no aoie lakou e ae la'u e noho īloko o ka holele me ia, alaīla e aho no - kona moe pu ana uie a'u ilunao ka noho a ao ia po iloko o ka lialau uoolulu kua ahī. Mea aku nei au e t hele hou maua e hoao hou ika - hot-le uiua a inaua i hele ai. Ae mai la kela, Hele hou aku nei niaim. Niuau ia mai nei no hoi a liiki 1 ka manawa i olelo mai ai la- . kou he niku wau, a pela aku. Akaaka aku nei no hoi au i ko’u kapa ia be nika. Hnhai aku uei no hoi i au he kanaka Hawuii niaoli au a hlki wale i ka_ ae ana mai ia’u e noho, no ka ike ana i ka pololei o kuu lauoho. Ma keia wahi aohe ae £ ia o ka nīka e noho i ka holele o na haole. He hotele no ko na nika, he pelapela nae. He nui ka nika o £ keia wahl, nni ka aīhue a me ka pepehi kauaka. llaila maua lohe he elua a ekolu mea i ki ia 1 ka pu a pepehi ia īa ahiahi. t Haaleie ia wahi a hoea wale no īanei. He kulanaknuhale nui o Ki- - kako mamua o Kapalakiko. Eluaa ekolu manuwa ka nui* O ka Masonie Temple o anel, he 22 hale ke klekie. Ke nana iho ilalo, ua iike kanaka me ka naonao ka liīlii. < Pīli no hoi ke hele. O keia ka hale kīekie loa iloko o ka amkuaina. Hui au me Harry, George a me Fred Waterhouse i ka Poaono nel. Heie makou i ka makalkai a puni, aohe nae p«u mai kahi e helo ai iloko o ke Kahu» HoikeiKe. Hele like inakou i ka h lo kua sīde walk, oia hoi healanui hele aoao. Ke hele aku oe, he kau wale aku no kau, o kou hele aku !a no ia no elua mile. . Ua hikī ia oe ke noho ilaila u pu ka la no ka hapnumi wale no. I ka po iho, noho makou e nana i ke ahi kao. Hora 8 o hoomaka ai n:i mea abi kao, aka 1 ka hora 4 o ke ahiahi, ua hke kannku me ka nnonuo ma kahakai. Hikī i ka ma(iawa, ua like k» nui o kanaka ma kahl o ka eha a elima p»ha miliona, Aohe hiki iaoe ke hele no iwakalua kapuai, he hooke*:e w»le ia mai no oe a pilikīa. Nani no hoi na mea i hana ia ma ia po. O keia Kahua Hoikeike ma na ano a pau he nanl wale no. Ma ka Hale Hana Kamaa, aia Uaila kahi e hana ia ai ke kamaa. Mai ka rurui hana ill mai no a hiki i ka rumī hoomaloo, kouio i na mekini okiokī, a humuhumu, kumeka, hoohinuhinu, huuiuhumu pihi, a kawele a hiki i ka rumi kuai, iloko wale no o na miaute pokole. O ea hale nunui, he nui wale na mea a ka maka e nana ai a Iiiki ole ke hoomaopopo. He n*mi ke nana oe i ka wailele i ka po; i kāhi manawa he ulauhi ka , wai a mahope, loli ae la a omaomao a uliuli ae la, a pau ulaula mai la, , Ua hana wale ia no me ke akamai a , naauao. » Ua ike au i kamalii himeni. Hauī oli 1ka ike ana mai īu’u, Ua lohe 1 laKou o hoea mai ana au, ua noho i nae au ī Kapalakiko a loihi loa. 0 ka lua o Pole iauei nei, oia keī kahi ona kii nani loa u’u 1 ike ai, - aohe lua e loaa ai, koe wale no o ka ' loa o Pele w»le no l Hawaii. He > īko aku no oe i ka huai mai oka > pele, e kahe ana ma o a maanel, ka ■> ula weno no hoi o ke ahi ua like 1 maoli no me ka pele maoli. I Luki no hol kamalii, e piha mau ia ana i na wa a pau. a Hui au me na haolē o Honolulu < mai a hnuoli like makou. 1 ka Poaono, ī ka nana liona au. • Ua like ka liona ika haoīe me he la & he ilio, kau ka liona iluna o ka īo > alaiīa holo. ī kekahī munawa, he © elima īīona e hookuu īa mai ai e a hooikeīke īloko oka hale uwea. He i hiki i ka haole ke hele a uv epu me i lakou, huikau aku huīkau mai, puiiki aku puliki mai, hakaka aku ‘i hakaka mai, a pela wale aku. He kupanaha maoli no. a Eia wau i ka HoteIe Gooman e © noho nei. © Eia oo wau me ke ola euaikaī, He ken ka wela o keia wahī, oi loa a mamua o Honolulu. Me ke aloha, © JOH3T K, WaIAMAU.