Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 149, 11 October 1893 — Kakina ia Spreckels! [ARTICLE]

Kakina ia Spreckels!

Hepalai’laiaiamaleMi Haiaii i la aiee Alii Kopaa. NA NINA U I PANJĒ POLOLEIIA. Owiliwili ia o SprecTcei8 a Uuhu loa. \ Kakina lc© ikoa Wiwo ole Mr. CXiACs Spkeckels: Ua hoike ae oe i kekahi maa hoakaka a ua ninau iho hoi 1 kekahī mau ninau maloko o ka nupepa **Washington Post’’ nona hoi ka Ia 1 kulike xue Ueīa, a e loaa hol la’u ka hanohano o ke noi ana aku e pane ia mea. He tnea hauolī no ? u ka pauee ana aku ia oe I na ike i makeinake ia. I mea e moakaka lea ai, ke hookaawale nel au I na ninau a me ko lakou mau pane pakuhi ma ke ano hoonohonoho pololei. Ninaū moa. a Hr. Spreckels. Akahi—Ma ka mea e pi!i ana i ke kamakamat*to-ana me a’a maloko o ka nupepa o ka la 17, ua hoīke ae oe: f *Ua olelo ae o Mr, Kakinaaia ma ka la 23oAugitp, 1893, e waiho ana maloko o ka waihona o ke Aupuni Kulkawa iih dala he $150,000. He makemake au e hoakaka mai o Mr, Kakina oia ke ano hea la 1 ioaa m»i sti keia mau dala i ke Aupuni Kuikawa.” Ma ka pane ana, ke olelo aku nei au, ma ke kanawai o Hawaii, o na hoolilo mau o ke aupuui, ke hookaa ia nei lukou mai na loaa mau naaī o ke aupunl. O kekahi mau hana aupuni i houkaawale ia e ka ahaolelu, ua hoala ia ma o na du!aaie lai loaa hoi mailoko mai o ka hanāko Hale Leta, a i ole, mailoko max o na bona i houliīo Sa ma ke kuai. Ina i makaukau koke ole na dala aīe, alaila e hoohaaa koke ia na dala loaa mau o ke aupuni ma ua hana la i hoakaka ia a hiki hoi i ka wa e makaukau ai na da!a aie,> oia hol ka wa e paniia aku ai o na dala loaa mau o ke aupunu O īa mau pan! hou ana aku I aa mau dala la, oīaī o ka mea pololei oia no na dala loaa aupuni mau, a o ke koena maloko o ka waihona fae mau dala oi. no īa o na loaa aupuni i koe iho a i oi aku mamua o na hooliio ku mau. Ua lawe a hoohana ke Aupuni Kuikawa i kela loina mamua koke iho nei, ka mea hoi i ike mua ole ia ma Hawaii, oia hoi ka hoolaha mau ana i aela a me keīa heheeloma ī ka moohelu o ua loaa a me na hoolilo. Ua mahele ia nu dala loaa mai malalo o iwakalua mau poo, a o ke poo nui hoio kela papa no ka Oihana Kaiaialna, laikini, hoolimulima, a pela aku, oihana dute, na uku hoopai, oihaoa wai, makeke, h»Ie leta, auhau, hoaīlona pa: aupuni, kukui uwila a pela aku. ! O na hoakaka piha loa e holke ana 1 ka huina o na dala i ohīia mai

malalo o kela ame keia poo, a me ka hoakaka piha o na hoolilo a pau, ke hoolaha la nei i kelaa me keia hebedoma maloko o eha mau napepa o Honolulu. 0 ka hoakaka malalo iho o na koeua loaa aupunl maloko o ka waīhona e hoike ana i ka pii mahuahua raau ana o na dala pakea wale, aole hol ma ke aao kaulele a kikoikoi wale, aka ma ke ano neē papa me ka pli akahele mau. Mei 3, koena ol.o na dala loaa aapuni maluko o ka waihona he, $29,730. lune 3, koena ona dala loaa aupuni maloko o ka waihona $69,802. lune 28, koena o na dala loaa aupuni maloko o Ka wuīhona $76,206 lulai 26, koena o na dala loaa mupuni maioko o ka waihona $90,246. Augate 9, koena o na dala loaaaupuni inalokoo ka waihona $114,515. Augate 16, koena o na dala loaa aupuni maloko o ka walhona, he $120,103. Augate 23, koena o na dalu ioaa aupuuī ma ka waihona 150,061. Aogate 30, koena ona dala loaa aupuni ma ka waihona $157,197. 1 pakui no kela mau koena dala maluna ae e waiho ana maloko o ka waihona aia no kekahi mau waihon» eae i kupono no na mea kaokoa i manao ia, nolaila ua hiki aku na dala maoli ma ka waihona l ka la 30 0 Augate i hala, e Uke me keia malalo iho: Koena oī pakeu o na' dala ■ loaa aupuni e like me , maluna .......«...$157,197 No ka aua mai i na bila dala e ku nei mawaho - 259,000 Baneko h»le Ieta i hookaaw«Ie la 21,811 Na ddla pupa alauui 43,219 Na dala papa hoonaauao..... 31,871 Hulna nui 3513,098 NlKAU ELUA A M&. SPRECKELS. “Ua olelo hou ae no hoi oMr. Kakina, aia ka maloko o ka B*neko Hale leta na da!aoi pakeu o $35,000 He makemake au ia Mr. Kakma e hoakaka mai, pehea la i loaa ai he koena oi pakeu kekahi o $35,000 e waiho ana maloko o ka Baneko Hale leta, oiai ua maopupo nu iaia ua unuhi ia e ia na dala he 80,000 a 01 mailoko mai 0ka Baoeko Hale Ieta a ua pau ika hoolilo ia eia a me kona poe ukali, ka poe hoi i onou īa maluko o kekahi kau ahaolelo mai, no ka hooholo ana i kanawai aie no ka hoopuka aoa ina bona nona ka huina o $1,100,000 no ka uku ana Ika poe hoahu dala mai. ,? Ua huipuia ka mea maiana ae ma be ano he ninau a me kekahi mau olelo wale mawaho ae a’u hoi epane kaawale aku ai. Ona mea i kaunakoma ia, aole ia o ka hoakaka piha ana i ka ? u mea i kamaīlio ai no ka haneko. O ka ? u mea i kamailio ai oia ko na mea e pili ana iloko o na mahina okolu ae nei i hala, ua oī aku tia tnea i hoahu ia mai iloko o ba haneko mauma o na mea i unuhi iīi ma kahi o $35,000. Oka huina oīiiio iuhoU he $34,196. O na huahelu olaio penei no ia: luuo 29, huina o na hoahu $498,368. lulai 1, huinao na hoahu $499,012. IuUi 27, huina o na hoahu he ’ $525,249.

Augate 16, huina ona hoahu he $530,245. Augate 30, huina ona hoahu he $532,565. Ka nee mahuahuaanao na hoahu maluna ona mea i unuhi ia mai lune 28 a hikli Augate 30 $34,196. Ua huike pu hoi na huahelu maluna ae i ka pii mahnahua akahele mau ana. Malona ae hoi oia, ua moakaka ka pahu hopu oka huli hope mua loa ana maī ka unuhi mau ana a ka poe hoahu mai ke kau maknlii mai o 1890, ka wa hoi o ka aoao anee alii iloko o oa la o ko Kalakauu noho mana ana noaluna oke aupuni a me na makahiki ekolu mahope oiuī. No kau hoakaka e pili ana ina hoolilo ona dala he $800,000 a me ka hoopuka ia ana o na dala he $1,100,000 iloko ona bona no ka uku aua aku ina poe hoahu dala, he mea pono paha e panai aku au ma ka i ana, ua hookuhihewa ia paha oe eka mea pai palapala a i ole, ua unuhi mai paha oe i kela mau huahelu ulia wale mailoko ae o kekahi papale, olal aohe loa he wahl kulike iki o ka mea i olelo la a me ka huina me na kumu oiaio. Na mea oiaio e eili axa x KA Baneko Hale LetaO na mea olaio e plli ana i ka baneko hale leta penei no ia ma te ano pokole: ' 1, Ua houia !a ka haneko iloko o na la kuonoono a kuapapa, ka wa iioL aka Moi Kalakaua e noho poo ana maluna o ke aupuoi, ao oe hoi maluna iho oka Moi. Ona dala a pau i hoahu īa mai, ua uku koke īa maioko o na dala loaa aupunī, a ua hoolilo ia ma ke ano he mea e uku ia ai o na uku hana a me na hoolilo aupunieae. Aole he hooia a hoopaa e aku i loaa i ka poe hoahu mawaho ae o ka inoa hoale o ke aupuni. 2. Ike kaa ana oka mana ika Aoao Hoomaemae, ka poe e ku nel 0 ke Aupuni Kuikawa, ua hooholo iho la i kanawai iloko o 1888, ua hoopololei ia ka hooiiio ia una o na dala hoahii hanako no ka hoala ana 1 kekahi mau hana aupuni I hoak«ka pono ia, ame ka hoopaa ana no ka pono oka poe hoahu he mau bona i hoopuka ia e ka Luaa Leta Nui no ka huina dala piha i hoahu ia mai, a e uku ia iloko oka waihona, a e paa ia no ka pomaika! o ka. poe i hoahu mai. r 3. Ua mau ka noho mana ana o ka Aoao Hoomaemae no ke kau o elua makahikl mai Maraki 31, 1888, a hīki iloko o Maraki 31, 1890. Iloko hoi oia kau, ua loaa ia’a ka hanohano ma ka noho ana ma ke poo 0 ka Oihana Kalaiaina, a iloko hoi ola oihana kela banako, a ia ? u hol ka hoopukapuka ana i na dula i hoahu la mal. Iloko hoi oia mau makahiki elua, ua nul ka hilinaila oka haaako, oiai oka uku panee i uku ia aku ua hoemi ia mai ka 6 pakeneta aka pa-keneta, aoka oi «na mea i hoahu ia mai maluna o na mea i unuhi ia aku, ua hiki aku ia ika §742,498. Oka huina nul o na hoahu, Marakl 31,1890, he $956,999. Iloko hoi oia kau ua hooliloia nt> na hana aupani i honkaokoa ia ma ke kanuwai mai na dala i hoahu la o ka huina o $477,082. O na dala 01 pnkeu waleoha hoahu I hoopukapuka ole ia a me na dala losa aupuni ilokoo ka waihona, Maraki 31, 1890, Ue $491,152, me ka pakui ana iho me kekahi mau huina dala lehulehu o na hoahu kuikawa no na alanui, kula, a pela aku. (Aoio i pau.)