Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 155, 23 October 1893 — He Moolelo Hawaii [ARTICLE]

He Moolelo Hawaii

Ma ba malama o Ianuari no, la 24, hoi mai lao Kalaniopau ma mai Maui maī, lohe oia i ka holo o na wahīne ī ka moku e hookamakama ai, hookapu iho la ola i ka waa aole e holo hou i kai me na wahine. No ia mea, holo nui mai la na haole i uka e hoohaumia wale ai i na wahine, ma ka hoowalewale ana i na pauku hao, a pela wale akd. He mau hana ino a hilahīla loa ka Kapena Kuke i hana ai ma kela pae aina, o ka mea hoi i kapaia aku he Akua, o Lono, a i mahalo nui no kona hoomana ia aku ma ba inoa Akua o Lono, aka ua uku e ia nae maaneī. Maikai no. Ua hana lokomaikai nui aku o Kalaniopuu iaia ma ka haawl ana aku i ahuula, a me na kahill, a ua oleloia ola pu no kekahi i hoomana ia Lono. Ka make ana o Lono, Ma ka la 4 o Feberuari, holo aku la o Lono a hiki mawaho o Kawaihae, ike iho la oia ua popopo be kia o kona moku, ulu hou ae la kona manao e hoi hou (kapaakai i Waimea) ma Kealakekua e kapili aī, a hoi aku la iakou a ku hou llaila. A launa hou na kanaka me na haole; aole ho ohohia loa ia o Lono elike me na la mua, a ua loihi no na

la I hana ai I ka moku no īa pilikīa. Pela no hoi ka lolhi o ka launa hou ana o na wahīne me na haole, a ua aloha loa lakou; nolaila, huhu loa iho la na kane, a kii aku la i na wahine ma ka moku, a kue aku ia Lono a me na haole a pau, a ulu ae la ka haanaele ma ka moku, aki mai la na haole i na kanaka I ka pu. 0 kekahl mau haole, lalau aku la i ka waa o kekahi alii, o Palea ka inoa, a kue aku ola ia laua, a hili mai la laua iaia 1 ba hoe, a hina oia ilalo. Ike na kanakao Palea i kona hina ana, a hailuku ia laua i ka pohaku mai na auwaa maī, a pakele mahunehune aku la, a auhee aku la na waa i uka. A ala ae la o Palea me ka makaa nui no Lono, o pepehi mai ke akua laīa, a hooki ae la oīa i kahakaka ana. Noho iho la kela manao ukiuki la Palea no kona hana ino ia ana, a he ttum po mai hoīo aku la oia i kai o ka moku. He po pouli la ahe ua lulii hoi; oia a me kekahi poo ona. A Iko oia i ka waapa e lana ana no mahope o ka moku, a aihue oia a iawe ia i uka, a pau iho la no i ka wawahi ia ia po, no ka manao nui ana i fca buo, O keīa iho la ke kumu 0 ke kaua ana. 1 ke ao ana ae, ike ia iho la aole waapa, a manao no o Lono ua aihue la; alaila, kauoha mai la o Lono ia Kalaniopuu e hoihoi aku i ka waapa, aka aole e hiki i ko alii ke hooko aku, oial ua puhi be oka 1 na llma o ka menehune. no ka hoihoi ole la aku, nolaila holoakula oLono i uka me kona poe kanaka, me ka lako ina pu, e kii ia Kalaniopuu e lawe iaia ma ka moku; a malaila oia e noho ai a hiki i ka hoihoi ia ana mai o ka waapa.. A hiki kalohe ia Kekuhaupio ma Keei, holo mai la oia, a me Nalimu kekahi alii, he waa okoa no kona; a no ke kokoke ana aku o Nalimu ma ka moku, ua ki ia mai la oia i ka pu mai ka moku mal a make iho la. A ike o Kekuhaupio i ka mako ana o kela alii, holo aku la ia me ke kuupau ana i ko lakou ikaika hoe, a pae ma Kaawaloa, aia malaila o Kalaniopuu be alii, a kaohl iho la oia me ka ikaika i ke aliiaole e holo i ka moku. A lohe na kanaka ika make ana o kekahi alīi, hui lokahi mai la lakou no ke kaua. Hookokoke aku la na kanaka īa Lono, a hahaa aku la kekahi iaīa i sa pahoa ma kona poo, a uwo ae la oia no ka eha, i ae la na kanaka, “Hekanaka no kal Aole he akua, ko uwe nei hoi!” A komo iloko o Lono ka manao no ka make. Ku ae la o Lono a unuhi ae la i kana pahi loihi a hahau aku la i ba mea nana i kikonl ma! i kona poo i ba pahoa, a hala oia a moku iho la kekahl alii, o Kalimanokahoowaha ba inoa, ma kona lima. A lalau aku la oia ia Lono me ka lima ikaika a paa loa, a kala ia ilalo, aole nae i pepehi iho iaīa, no ka mea ua manao oia aole e mako o Lono, he akua ia. Aka, uwe nui ae la o Lono no ka nui o ba eha i kona hina ana Ilalo, alalla monaoīo iho la no na kanaka aole he akua, a kimo ikaīka mai la kekahi iaia me ka pahoa ma kona poo, a make loa o Lono, a make pu he 4 mau haolo i ka pepehi ia e na kanaka. C Aole ipau .)