Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 174, 23 November 1893 — NU HOU HAWAII. [ARTICLE]

NU HOU HAWAII.

Uā lohe mai makou ? e waiho aku ana o Lanakanawai Apana Pahla i kona hookohu oihana ma ka la hope okeiamalama. 0na hihia laihila elima a Mr. C. B. Wilson ī hoopii ai ia lunahooponopono nupepa oka Hoka, ua hoopanee īa mai a ka la apopo. E ku mai ana ka mokuahī Ohīna ma Honolulu nei i keia Poakahi aka, mai Kapalakiko mai, a e holo koke aku ana no ia la no lokohama a me Honokaona. Ke npu īa aku nei, e hoi maī ana o Bev. O. K- Kulika i Hawaii nei a lawelawe ī ka hana mawaena o na lapana he 25,000 e noho nei maluna * o keia paeaina. Ua makemake ia na lala apau o ka Ahahui Opiopio Imipono Karistiano o KaumakapUI, a me kekahi poe e ae e hiki ae ma ka halawaī e malama ia ana ī keia ahiahi Poaha Novemaba 23, no ka noonoo ana i kekahi mau hana e hooholo mua ai. Ua holo aku ka moku kialua « W. G, Irwin ” no Kapalakiko i ka Poakola nei, me ka hului pu akuīa 3,726 maa eke kopaa ame 3,810 ' mau eke laīkl, no lakou ke kumu*kuai i koho ia he $27,407, Ua hoonna pu īa aku mai ka hale leta, he 64 mau Ieta a me 12 mau nupepa wale no. He paikau hookahakaha o na komopani eono 6 na koa o ke Aupuni Kuikawa, kai malama īa ma Kakina Kuea i ka hora 7 a me hapa o ka po Poakolu neī. Ua pau loa mai na komopani pualu, a ua aneane loa no e piha pono na helu o lakou a pau. Ke' pii aenei ko lakou maamaalea ma ka paikau ia ana, Mahope o ka hoohele ia ana ī o ianei ma ke kuea a me ka paīkan ia ana me na pu, ua maki paīkan aku lakoa me ka Puali Puhi Ohe ma na alanni Alil, pii i Alapai, iho ma Beritania, huli-i kai o Papu, a pii ma alanui Alii a hiki hou i Kakina Knea.

E hoomaha aua na Kula La Aupuni mai Dohemaba 25 aka o keia , makahiki, a hoomaka hoa I ka i Poakahi lanuan 8, 1894. Eīa ke mumnlu ia nei ena pake ! ke Keena o ko na aina © noka makemake e loaa na palapala'hoī i Kina a hol hoa maī. Eia.ka nupepa “Hoka” kekoi nei i ka Moiwaaine ī pau e hele mai imua o ka Aha Apana o Honolulu ma ka hihia laihila hewa a Mr. C. B. Wilson e hoopii nei. E haawi ana ka Paali Hana Keaka kaloko i “po lea o Hala’Iii” maloko oka Hale Meie hou i kela po Poaono iho. Aia i keia puali na hoakaaka e pau aī na alu o na papaIlna i ka molio. 0 na hihīa. kuaī waiona laikīnl ole imua ona klure haole, he pau ī ke kapi la, aka o ka na kiure Hawall hoi he pau i ka hookuu ia, eia nae o ia mau ano olelo ike no me ko na hihia i hookuu īa. Ua holuī ia aku e ka Luna Dute Nui ika Poakolu iho nei, he 170 mau tīnl opiama mai ke kahua aku o ka oihana malama maluhia, no ka malama kuoo īa ana eke pooo kekahi ona buro. O kela na tini opiuma I pau na hoopii a i uku ia na hoopai. Ua hiki mai ka lono i Honolulu neī, na haule o Mr. A. B, Loebensi teīn o Hīlo mailuna iho o kona līo oiai oiama Puna, a ua hai iahe ekolu o kena mau : iwi aoao. Mai Puna. i hoihoi ia .mai ,ai oia maluna 0 ka manele a hiki i Hilo, amaka lono hope ioa, ke pii ae la kona paapaana malalp o ka lapaau ana a EIa- ; uka E hoolaa īa ana ka Hale Hni Malu hou loa eku nei ma ke kihi hikina ona huina alanui Alakea a me Holele i kela Poakahi aku, a e hoolako īa aku ana na poe nana e himeni, mai ka poe wae ae o na papa hīmeni o Kankeano ame ko ka halepule BIhepa, malalo o ke alakai ana a Mr. Wray TayLor. Ma ka wehe ~la ana o na koho a na kamana lehulehu i hookomo maī ai ike Keena Kalaīaīna i ka Poakolu aku nei, no ke kukulu ana I hale paahao no Honokaa Hamakua Hawaii, ua ike ia ka nnl, penei; Henry Hall, $2,675; Archer & Trask, 82,100; H. Defries, : $1,975; P. A. Anderson, $1,716.50. Kolaila, ua haawi ia ka hana ika mea koho hope. 1 ka wa a ka mokukaua Beritania “Ohampion” i kaalo mai ai mawaho o ka Mouo Bele i ka Poakplu nei, no ke komo mai Hoko nei o ke awa, make iho la kekahi luina o Mikaele Batala. Mahope iho oka hora 4 ahahi, ua hoolele iamalke kīno kupapau iuka nei o ka aina a hali loa ia no ka llina o Maemae, me ka ukali ia e kona mau hoa make o ka moku. I ka auina la Poakolu nei, i manele ia aku ai i Maemae ke klno kupapau o ke keikikane 6 makahiki a Mr. ame Mrs. H. L. Holstein o Kohala i make ma ka Halemai Moiwahine ika la 19 o Kovemaha nei, mahope o ke kaa ma’i ana no elua 3 mau hebedoma. Ma ke Kula t Kumumua o Kamehameha kona wahi l hoonaauao ia ai. Aua ukali aku he 100 paha mau haumana kula o Kamehameha i kana huakal hele loa. Na Bev. A. Makinikoka 1 malama ike anaina pule ma ka I halepule Bihopa.

O na ohua oneki aka moknahl AIameda i halihali maī ai no Hono< lola nei ma kana haakai hope * mai na panalaau mai oka hema i hoomala ia ai ma Kahakaaulana no ka puka ana ae o ka ma’I ulalli mawaena o na ohaa " mai Nukilani a me Honolulu nel, aa hookuu la mal i ka Poakola iho neL ī ka wa e nakula ai oloko o ka opa me ka eha, a hele moku ka lepo, alaila, e hoao i ka Chambeblajn’s Ooiiie, Oholeka a me Diabroea Remedy laau lapaau a e ol aku ana kou mahalo ke ike oe I kona hopena. £Ce oluolu, palekana a puhilī ole. He 25 ame 50 keneta o ka omole, a e kuai ia no ma na Halekaai Laau Lapaau a pau. 0 Bbksok, Smith <fc Co., na Agena ma ko Hawaii Fae Aina. tf O Mose Waikaa, he alpuupuu na ka Moīwahīne i pau a me kana kane, e noho man ana ma ko laua wahl noho ma Waialaa, Oahu nei, ua hoomanawannī ola £ka ehaeha ī na malama eono i hala ma o kekahi pau nul la ī kupa ae ma kahi he ekolu imha ka mamao mal ka puuwai mai. Ua hoemi .ia no keia eha ma ka haawi ia ana o kekahi laaa e ke kauka, eia nae, me kela maa hana malkai no nae i haawl akahele la e Kauka Alvarez, ua koi īkaīka e hoopahu i kela puu, Ua ao ia aku o Waikau ina e pahu ka puu, alaila e lilo ana īa i kumu make koke nona. Nolaila, ika hebedoma i hala, olai keKauka e kaawaleana ma Koolaupoko, ,ua hooholo iho la o Waikau e hou ponoi i ka paa. Aole i pau lea kana hana ī hoa ai, ua puui oia i ke koko mai ka puu mai, a make iho la me ka ikeleaole ina hana ehaeha.o kona hana pupuahulu.