Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 176, 28 November 1893 — Halawai Makaainana Nui! [ARTICLE]

Halawai Makaainana Nui!

lli Ik ILEPMiH ii! He Halawai M is M iaaao Paa! EookaM Leo Hooho ! KUL IA KALIVALANA ! I ke kakahiaka Poaono 1 hala, Novemaba 25, na hoolaha ia ae ma na pipa alanaī ma na pepa nunui, e malama ia ana ma ka Halepaikau Koa o ke Aupuni ma Alanai Halealii, he halawaī makaainana naī ma ka hora 7:30 o la po, no ka noonoo ana ī ke kuīana o ke aupunī, a ma* lalo hoi o ke kahea ana a P, M. Hatch, Peresidena o ka Hui Hoo-, huialna. A mamaa o ka hikī ana ae i ka manawa, na hoopiha ia kela halepaīkau nui e kekahl anaina kanaka nni puuwal manao paa i koho lehulehu ia aia ma ka 1,200 a maluna aku ka heluna. JMa ka aoao ma Ewa o ka halan, ua kukulu ia no ka manawa he awai haiolelo, kahi hol i hoonoho la ai o fca Hope Peresidena F. M. Hatch, CoL Z. S. Spalding, W; B, Castle, Lunakanawai Eliekie A. P. Judd, P, C. Jones, .W. C. Wilder a me Walter G. Smith, na haiolelo o ka po. Ma ko Mr. P. M. Eatch ano peresidena no ka Hai Hoohuiaina, nolal la, 1 ka hiki ana mai I ka manawa, nana i kahea mal e hoomalu i ke analna a wehe mai la i na hana me ka haiolelo naauao, wiwo ole a koa launa ole maialo iho; E na Hoa Mahaainana: —Ua kono ia oukou e halawai i kela po e noonoo i ke knlana o ke aupuni e noho nei. Eia imua o ko kakou alo kaolelo kukalaa ke Kuhina Gresham e kukula hou ana i ke Aupuni Moi a e pepehl ana i ko kakou aupu nl. Ma ke aloha o ke Akua ua loaa ia kakou keia manawa maikai e loheia ai na leo mamua o ka hooholo loa ia ana. Aohe akaka lea ka mea e hoo koia ana, ina paha na ka peresidena wale no, a ina paha na ka Ahaolelo lahui e hooholo. He mea maopopo, aole hiki i kekahl mea maanel ke pale aku I kekahi mea i hooholoia e ka Ahaolelo Lahui o Amerika Huipuia. Mai hookuhihewa ia kakou, a i ole alapahi wahaheeia aku e na nupepa enemi. Aole kakou i akoakoa mai maanei e keehi aku I ka mana o Amenka Huīpuia—he hapo kela—aole hol e hailiili' aku i ka poe kiekie e malama nei I ke aupuni o Amerika, Ke halawai nei kakou me ka manaolana e hooloheia mai ana e ka Ahaolelo Lahui ko kakou leo mamua o ko lakou hapai ana e noonoo i kekahi hana no ka ninau o Hawaii. Aīa ma ka palapala a Grosham i ka Peresidena e maopopo ai kona apo ana i na manao lalau loa. E manaolana“kakoa he kuhihewa maoll keia o ke Kuhina kaulana, no ka. lalau o na mea i hoikeia iaia. Ua maopopo, he mana oi ae ko kakou e kuhikuhi aku i na

manao lalau, a e aaakn i ka hoike i ka mea oiaio ole. O kekahi o na mea kahihewa loa, me he la o ke kahua ia o ka palapala holookoa,'oia ta waihoia ma ke ano aha uwao imaa o ka peresldena o Āmeiika me ka hoomana aku iaīa e hooholo I ka ninau, he mana anei ko kakou e kukula i aupuni ma keia alna a aole paha. E na keonimana, ke aa aku nel au e hoole i ka oīaio ole o kela manao i hookahnaia ai ka olelo kukala. He lalau loakela manao ma na ano a pau. E kuhikuhi maopopo aa i kona lalaa. Aia a he elua mau aoao, alaīla, hiki ke hana i aelike, aka, aia hoi a he ekolu mau aoao kupono ka aha uwao, oia na aoao a elua e paīo ana, a ka luna o ka aha hookolokolo awao ke kolu o lakou. Nanaaoaopaio elua e hoakaka mua me ka maopopo lea make kumupaio. He mea lapuwale ke olelo e hookolokoloia kekahi mea mamuli o ke koho wale ana me ka hai lea ole ia p*ke kumupalo. Akahi: Hahoolala ia anei kekahi kumupaio? TJa waīho aku anei ke Aupuni Kulkawa malaio o ka mana hooholo o kekahi mea ī kona pono iho e ku ai? Aole loa e hiki ke kukulu mai i kekahi huaolelo a ī kekahi hana paha e hooiaio ai i kela kumu hoopaapaa. Ke kuni nei aa, he wahahee kela olelo, ua hookanana kakou ī kela ninau ina he pono a pono ole paha ko kakou hana hookahuli 1 kekahī aupunl mol popopo. Alua : Ua hookohu īa anei ka Feresidena o Amerlka mamua iho neī e lawelawe ma kekahi aha mana uwao mawaena o na aoao elua? Ke hai aku nei au, aole i kokua mai kana mau hana ī ka manao he kahu ahanwao. Aole e hlki ī kekahi aha uwao ke hokai mai mawaena o ke kulana 'o na-aoao elua. I ka wa o ka Peresidena i noho ’ mna ae ai malnna o kona noho aupuni, o kona wehe ae no iaika haeAmerika ahoololii ke kulana o na aoao elna. Aole kela oka hana a kekahī lunakanawai. Eīa no hoij ua hoike mai anei kela ī kekahi mea e lawelawe ana oia ma ke ano aha uwao? Ua hoakaka mai anei ola e hooloh eia ana ke kumupaio ma kekahl la i hai lea ia? Ua hoike mai anei oia i ka lohe e nihaninau ia ana na hoike? Ua haawi mai anei oia i ko kakou aoao i ka wa e hoohuahualau ai i kela poe hoike a me ka ike maka aku ia lakou? Ua haawi mai anei oia i kekahi mea ma ko kakou aoao i kekahi manawa e hooloheia ai? Pehea la ka hookele ana i kela aha hookolokolouwao ma Parisa? Uaakeakea pu anei kekahi poe keonimana i hookohu ole la e noonoo i ke kumuhana o ke kal Berlna, a hooholo kaawale i kela hana? Ua hooūna aku anei lakou i kekahi komite kuikawa e hele ma ke kai Berina e wa’uwa’u ai i na kua o na sīla, e launa aku hoi me ko lakou poe hoauoho, a hana īho la i palapalahoike? E na keonimana, aole ehikī ke olelo ia ua waiho akuke Aupuni Kulkawa ame kakou ko lakou poe kokua i ko kakou pono e kn mau ai na Kohela James H. Blount o Georegia e hooholo. He oiaio no, he mana ko ka Peresidena e huii a niele ī ke kulana maanel, a me ke ano o keia aupunl, ī mea e maopopo ai kana mea e hooholo ai imua ī kela hana aelike no ka hoohuīaina i hoomakala mamuao kona noho peresīdena ana. Oia īho lu ke kumu i hoomaopopoia ma ko Mr. Bloant hoounaia ana mai i keia mau kahakaī. Ke hoola ikaika nel makou, aoīe loa ī hookola kekahi nienlele hookolokolo ana a hiki i keīa wa. i loaa mai i na aoao elua kekahi manawa e hoolohela ai ma ia hookolokolo ana, Eia no hoi ka mea e maopopo ai ka lapuwale a helelel loa o kela manao ua hookolokoloia

ma ke ano uwao: He hiki anei ke hookolokoloia pela oiai ke kuīkahi e waīho ana Imua o Amerika Huipuīa mawaena iho ona a me kela anpuni i oleloia he noho mana kulanalana ana kona malalo o ka hooholo ana o ke kanaka hookahi? He aupuni kakou e lawelawe hana maoli ana ia wa. Ua ike la mai kakou e kekahi mau aupuni nuio ke ao neī, nolaila, he aupuni kakou i kokulaia. He aupuni no hoi ko kakou e ku ana me na pono kuikahi me Amerika Huipuia. Ua kuka pu ia kc kuikahī I , hoopaa loa ia ai na Mana Hooko o na lahui elua i ka wa a Peresidena Kalivalana i kau ai ma kona noho , mana hooko. Ekali ana kela kuikahi , oka hoāponoia mai eka Aha Senate , i mana ai; aa hoopaa loa īa nae ka mana hooko ma kela kuikahi. Nolaila, ke aa aku nei au ika mana ole o ka Mana Hooko kiekie o kela lahui nui, e hoopau wale aku i kekahi hana a kekahi Peresidena mamua mamuli o kona manao Iho He hīki I ka Ahaelelo Lahui ke hana pela; he mana piha koka Ahaolelo Lahui; aka, o Grover Cleveland aohe ona mana ma ke kanawai, aole ma ke kaulike, e hoopau wale aku i kekahi hana a Peniamina Harlsona, ke ole he mana kona e hoopau ai i kekahi hana a Aberahama Linekona. Aka, e waiho ae kakou ina manao uuku iho; koekeiamanao nui kahua; aole loa he mea hiki i kekahi aha hookolokolo uwao ke kiola wale aku īke kumupaio nui iloko o keia hana; oīa no keia, ua wawahi anei o Liliuokalani īke Kumokanawai? Ua kīola aku anei oia iwahoi na ilio? A ua kapae anei oīa . iaia iho mawaho ae oka mana a mē ka hoomalaia ana mai eke kanawaī? O ke kapae ame ka nana ole aku i kela ninaa nui, ame ka hooholo iho i keia kama paīo nui mamuli o kekahi mau kuma liilii ano ole īna paha uaae maio Kivinl e ikei keiaaupunihe elima minate mamua īho o ka manawa knpono, aole loa kela he mea malalo ōka manao kekahi lanakanawai. Ke hai hou aka nei au, aole i waīho ia aku ke kumu paīo īmua oka aha hookolokolo uwao. Nolaila e hoaano ikaika aku kakoa ika Peresidena ma na mea oīaio ole a pau i ke kumu paīo, alaīīa ina e hookahuli īa kakou e mana piha ponoi o Amerika Huipuīa ka Ahaolelo lahui mamuli o ke kumu kanawai e kukala kaua mai, alaila e poholo iho aaauei kakou me na lepa e kapalaili ana, a me ka hiki ole ke hoike wahahee ia mai. Na ke ao holookoa auanei e hoomaopopo na hoohana w r ale mai o Amerika i kona īkaika, aole loa mamuli o ka pono. E manaolana kakou e līlo ana ka kakou maa mea 'e hoike aku ai i kumu ikaika maka hoolala ana aka Ahaolelo lahui, a i mea eo hoī e kuihe aī ke Kuhina hanohano o ko na aina e, ame ka Mana Hooko Kiekie o ka Lahui o Amerlka. i o >