Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 178, 30 November 1893 — Haiolelo a ka Lunakanawai Kiekie A. F. Judd i Novemaba 25 [ARTICLE]

Haiolelo a ka Lunakanawai Kiekie A. F. Judd i Novemaba 25

E na hoa makaainana; Ua hauoli loa au i ka hui pu ana me oukou i keia ahiahi. Hookahi wale no halawai kalaiaina a’u i komo ai mamua aku 0 keia po iloko o na makahiki he iwakalua i hala, oia ka halawai ma ka luakini o Polelewa i ka 1881. Ua noho au ma ka noho mahope loa ia wa 1 akoakoa ai kekahi poe uuku 0 na makaainana e hoike kue aku i ka hookohu ia ana o C. C. Moreno i kuhina no ko na aina e o keia . aupuni. Ua hele mai nei au imua o oukou me ka makemake e hai aku i kekahi mea, no ke kumu he kanaka Hawaii au. Ua holo mai kuu makuakaue i keia aina i ka 1828. Maanei au i hanau ia ai a maauei no hoī ka hapanui o ko’u hoonaauao ia aua. Ma ka hanau ana he Hawaii au, aka ma ke koko he Amerika. Ua maopopo ka kuauhau o ko’u poe kupuna a hala aku i hope i ka 1634, oia ka wa i hele mai ai ke Judd mua mai Enelaui maia noho iho ma Amerika. Ke haaheo nei au no kela poe kupuna a ke haaheo nei hoi au no ka hanau ia ana ma keia ama. 0 ko’u aina keia a oia no na kihapai o na akua. Ua hoolaa iho kuu makuakane i kona ola no keia aina, a owau hoi naa keia 'mua mai nei ua haawi lilo i kuu ola no na pomaikai kiekie o ka lahui Hawaii, a ke aaaku nei au i kekahi mea e olelo mai ana ua hana au i kekahi mea me ka ike he kue ia hana 1 na pomaikai kiekie o keia aina. 0 ka Moiwahine oia kuu hoa-kula a me ka hoalauna o kuu wa opio, ina i hoolohe mai oia i ke ao ana aku a na Lunakanawai o ka Aha Kiekie iaia, ina aole la oia mauka e noho ai i keia wa, ina no la ke mau nei kona noho ana iloko o kela hale alii makai. Ua kokua oiaio au i ke aupuni moi a ua kokua uo hoi i ka uoho kuokoa ana o keia aina, a ua manaopaa wau pela a hiki i ka la 14 o lanuan, he hiki no ke hoomau i ko kakou noho aupuni alii kuokoa ana. Aka, e na keonimana, ua pau na hora ia’u ma ka hale alii mai ka hora 12 a hiki i ka hora 4, a o na hana malaila ua hoololi loa ae i kuu manao a maopopo lea ia’u he mea hiki ole loa ke hoomau aku i kela kulana o ka noho ana. Heaha ka hana i hoaoia ai i kela la? Aole anei o ke kukala ana i kumukanawai nana e hoopau i ka uoho kuokoa ana o ka Aha

i Hookolokolo Kiekie? Heaha la ka palekai o keia aina?' Me ka haahaa au e kamailio nei, aole no’a iho, aka no kau mau , hoa ame ka poe mamua iho o’u. Aole anei ia he aha hookolokolo e kakoo ana ike kanawai ame ke kumukanawai ame na pono ona makaainana, he mana hookolokolo kuokoa i hookohuia no ka wa e ola ana, koe wale no ka hoo- ■ pii luna hui ia? Ao ke kumukanawai i hoolala ia ma ka la 14 o Ianuari, e hoolilo ana i ke kau o ka noho oihana luna- , kanawai ana, i eono mau ma- , kahiki, ao na uku mamuli ia oka manao o kela ame keia Ahaolelo kaukanawai e like me kela Ahaolelo i pauiho nei! IJa hiki anei i kekahi ka- , naka ili keokeo ke ae e hookohu ia mamuli o kela hoolala ana? Aole, ina o Judd kona , inoa. Aole keia he halawai pili ; aoao kalaiaina. Ina pela kona ano, ina ua minamina au i ka hanohano o keia oihana a’u i noho ai aneane iwakalua makahiki, a ina hoi ua noho kaawale aku au. Owau no ka mea hope loa a Konela Blount imi ai e launa kamailio aku me ia a ua makemake au e olelo aku ma ke akea, aole loa kela i hoopuka mai ia’u i ka ninau hookahi no ko’u noonoo ana ina paha ua hooko ia ka hookahuli aupuni o Ianuari mamuli o ke kokua ana mai a ke Kuhina Stevens a me na puali kaua o ka moku Bosetona. Aole kela i kamailio iki ma kela kumuhana. Ua maopopo ia’u, e na keonimana, ua hooholo ia a paa kela hana maloko o kela halawai makaainana nui ma ka hale paikau o Manamana; a na keia halawai no hoi e hooholo paa loa i keia mea, eku oiaio kakou a me ke kupaa ma ke kokua ana i keia aupuni e noho nei. A e like me ka kuu hoahanau Haki i olelo ai, aole ■ wale oia ke aupuni e noho . maoli ana, aka o ke aupuni no , hoi ia e noho ana ma ka pono I io maoli, no ka mea, he ane- ‘ ane makahiki okoa kona noho ' paa ana, a ua ike ia mai no l hoi ena aupuni nui a pau oka i honua. Ua hoohiki au e ko- , kua i keia aupuni, ua paa kuu ■ manao e kokua iaia, a hookahi wale no a’u olelo i koe ena keonimana, o ko kakou hoo- ) kuikahi a paa hookahi ka lewa ) pu ana a i ole ia elewa pakahi i paha.